کیاکلا، یادگاری از عهد صفویه

به گزارش ایمنا، کیاکلا یکی از شهرهای استان مازندران و یکی از جاذبه های گردشگری این استان است.

کیاکلا مرکز شهرستان سیمرغ است که از محله‌های کیاکلا، دستکنده‌کلاً، سرپل، سیدمحله، وازیمال، سوخت‌آبندان و شهرک شهیدبهشتی تشکیل شده است. نشانه‌های بر جای مانده از صفویه(امامزاده عبدالله قریه فری کلامن(مری فعلی) بلوک کیاکلا که از دربار صفویه در سده یازدهم مستمری نقدی و جنسی برای آن گرفته می‌شد) و حتی پیشتر از آن تپه‌های بجامانده از هزاره اول قبل از میلاد همچون تپه اکوک و آغوزدین همچنین وجود قلعه‌ای قدیمی در یکی از دهکده‌های کیاکلا نشان می‌دهد که مردمی در این دیار سکونت داشتند و این جا مرکز حکومتی بود و تدابیر سخت نظامی همانند دژی استوار برای آن وضع شده بود. نشان‌های فرهنگی دیگر همانند مقابر بزرگانی همچون ابویعقوب بن یوسف بن الحکم بن یعقوب تنبلایی و آیت الله سید ابراهیم ثاقبی نجارکلایی و آیت الله سید حسن بهشتی سمناکلایی و از دیگر افراد سرشناس کیاکلا می توان به شیرزاد گرجی نژاد که مدیر مدرسه قدیمی کیاکلا در محله سرپل بوده اشاره کرد، و تپه‌های باستانی که به نام «دین» در جای جای این منطقه است گواه این مطلب است منابع تاریخی موجود در بعد از ظهور اسلام تا حکومت قاجاریه، مطلب روشن و خاصی را درباره کیاکلا بیان نمی‌کنند، زیرا در قرون گذشته، شهرهای مازندران یا طبرستان به تعداد شهرهای فعلی نبوده است. اما آنچه به اختصار نقل می‌شود حاکی از آن است که کیاکلا از سال ۲۵۰ هجری قمری و شاید پیش از آن به صورت دهستان و بلوک بوده است.

«اردشیر برزگر» در کتاب «تاریخ طبرستان» آنجا که در مورد شهرها و آبادی‌های بعد از اسلام توضیح داده است یکی از بخش‌های آباد را «رزمیخواست» می داند. رزمیخواست بخشی بوده از شهرستان بابل کنونی که تا سده سوم اسلامی در دست اسپهبدان مزمغانی بوده است، چنانکه ابن اسفندیار می گوید: «و مزمغان بن ونداد امید پیش از این محمد بن اوس(نایب خلیفه عباسی) به خشم… بود… چون کار حسن زید(داعی الکبیر ۲۵۰-۲۷۰ قبل میلاد) قوت گرفت از بیشه بیرون آمد و به مامطیر (بارفروشده– بابل) رسید، روز پنجشنبه بیست و ششم شوال(۲۵۰قبل میلاد) و مردم را با بیعت حسن زید دعوت کرد… حسن زید… پادشاهی رزمیخواست… به او سپرد و مثال داد که با ساری رود…(مصمغان) با حدود ساری رفت و به نوروز آباد(پوتم) لشگرگاه ساخت…پوتم را امروز فوتم خوانند، و دهکده‌ای است میان دو ده جدید الاسلام و اسماعیل کلای بلوک کیاکلای میان دو شهر شاهی و بابل. دوری پوتم از کیاکلا ۱۲ و ساری ۳۳ و جاده شوسه ۵ کیلومتر و دارای ۲۵ خانوار و ۱۵۰ تن مردم. در سفرنامه شخصی که اهل روسیه بود آمده است که در سیدمحله مردمانی قوی هیکل و تنومند زندگی می‌کردند که به آبادکردن جنگلها و دامداری امرار معاش می‌کردند.»

اماکن مذهبی در شهرستان سیمرغ شامل آستانه سیده آبجی عمه در سیدمحله، آستانه سیده خدیجه درملاکلا، سیدعابد درشیرخوارکلا، امامزاده موسی کاظم در مری، پیرتکیه برج خیل، پیرتکیه موسی کلا، امامزاده سیدعباس در صلحدارکلا اولین کسی که در شهر کیاکلا در حدود شمالی شهر جنب میدان شهید کشوری فعلی سکونت داشته یکی از مالکین بوده که پسری به نام کیا داشت و به دلیل علاقه زیاد به فرزندش این محل را کیاکلا نامگذاری کرد که کلا به معنی آبادی است.

در دوران قاجار شخصی که نماینده روسیه در ایران بود به نام عباس اسکندری یا شازده اسکندری(عباس میرزا) که قسمت شمالی ایران را در اختیار داشت در نقطه مرکزی شهر کیاکلا زمینی به مساحت قریب به ۸ هزار هکتار داشت که در آن یک کاخ دو طبقه ۴۴ اتاقه احداث نمود که در دوران ارباب رعیتی اکثر روستاها تحت نظارت او بودند. در دوران پهلوی اول کیاکلا مقر حکومت افشار طوس و به عنوان مرکز املاک مازندران بوده است. از قدمت این شهر می توان به سابقه دیرینه یکشنبه بازار آن نیز اشاره کرد که هنوز هر هفته برگزار می شود./