گردشگری شاه‌کلید توسعه پایدار شهری
به تازگی به مقوله گردشگری توجه زیادی می‌شود؛ مسئولان هرکشور می‌کوشند با ایجاد زیرساخت‌های مناسب راهی برای حضور گردشگران بیشتر باز کنند تا به این وسیله هم از بازار پرسود صنعت توریسم بهره‌مند شوند و هم فرهنگ و تمدن خود را به دیگر مردم جهان معرفی کنند.
گردشگری شهری از جدیدترین زیرشاخه‌های صنعت توریسم است که به دلیل داشتن آثار مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به سرعت در کشورهای مختلف رواج یافته است. کارگزاران و مسئولان اجرایی شهرها در مناطق مختلف جهان در رقابتی تنگاتنگ می‌کوشند با ایجاد مؤلفه‌هایی مانند امنیت، ثبات اقتصادی، معرفی آداب و رسوم و فرهنگ و توسعه مراکز اقامتی، شهرهای کشور خود را مقصدی ایده‌آل برای گردشگران تبدیل کنند؛ اما سهم همه کشورها از بازار پررونق گردشگری شهری یکسان نیست. برای بررسی بیشتر این مسئله و میزان برخورداری شهرهای کشورمان از گردشگری شهری با محمدعلی مهدیان، کارشناس ارشد شهرسازی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
گردشگری شهری چه جایگاهی در مدیریت شهری دارد؟
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مدیریت شهری که سبب تفاضل شهرها بر یکدیگر می‌شود، آگاهی مدیران از آخرین یافته‌های علمی است. مدیرانی که به مطالعات علمی اشراف داشته باشند هم با نیاز شهروندان بیشتر و بهتر آشنا هستند و می‌دانند چگونه باید این نیازها را پاسخ دهند. یکی از آخرین دستاوردهای مطالعات حوزه شهری لزوم توسعه گردشگری شهری است. در این روش نوین جذب گردشگران به جای استفاده از آثار باستانی به ساخته‌ها و سازه‌هایی که در دهه‌های اخیر ایجاد شده توجه می‌شود. در این روش مدیران شهری می‌کوشند آنچه به نظر جذاب است را بازسازی یا بهسازی و عرضه کنند.
وضعیت گردشگری شهری در کشور ایران چگونه است؟
در یک قضاوت کلی باید بگوییم در کشور ما شیوه مدیریت شهری بیشتر تقلیدگونه است تا علمی باشد. به این معنا که بیشتر مدیران تلاش می‌کنند الگوهای موفق در اداره شهرها را از شهرهایی در داخل یا خارج کشور فراگیرند و بکار ببندند در حالی که مدیر موفق شهری کسی است که ابتدا یافته‌های علمی در این زمینه را فراگیرد سپس برای کاستن از موارد آزمون و خطا بهترین روش را از بین روش‌های اجرا شده انتخاب کند. بر این اساس گردشگری نیز در مدیریت شهری کشور مقوله‌ای نوپاست که توجه زیادی به آن نشده است، هرچند در بعضی شهرها اقدامات ابتدایی آغاز و به نتایجی هم دست یافته‌اند، اما در مجموع در این عرصه راه‌های نرفته زیادی وجود دارد.
آیا الگوی موفقی برای جذب گردشگران شهری در کشور وجود دارد؟
به عنوان نمونه مدیریت شهری مشهد در سالیان اخیر توجه زیادی به جذب گردشگران کرده است. توسعه صحن‌ها و رواق‌های حرم مطهر رضوی با محوریت آستان قدس رضوی و ایجاد جاذبه‌های توریستی در محیط شهری باعث شده شمار فراوانی از گردشگران به سمت این شهر جذب شوند. ناگفته پیداست که یکی از مهم‌ترین آثار حضور گردشگران در محیط شهری رونق اقتصادی است و مشاهده می‌کنیم که مشهد با رشد شتابان در سالیان اخیر به بزرگترین کلانشهر کشور پس از تهران تبدیل شده است که بیشترین بخش این دستاورد نتیجه توجه به گردشگری شهری و تلفیق آن با گردشگری مذهبی در کانون این شهر است.
در شهر اصفهان نیز تلاش شهرداری برای ایجاد محیط مناسب و جاذبه‌هایی برای گردشگران قابل توجه است. البته شهرهایی مانند اصفهان در زمره موزه‌شهرها قرار دارد که خود به خود شمار فراوانی گردشگر برای دیدن آثار تاریخی آن‌ها به این شهرها سفر می‌کنند، اما ایجاد پارک‌ها و فضاهای سبز در اطراف رودخانه زاینده‌رود و استفاده از الگوهای معماری سنتی در ساخت و سازهای جدید نیز در رواج گردشگری شهری اصفهان بی‌اثر نبوده است.
برای رونق گردشگری شهری چه زیرساخت‌هایی نیاز است؟
گردشگری شهری نیازمند ایجاد زیرسازی و تغییر ساختارهای کالبدی شهری است. مادرشهرهای بزرگی مانند نیویورک، پاریس، پکن، مسکو و لندن به قدری برای گردشگران جذاب است که از اقصی نقاط جهان برای بازدید از نما و منظر شهری به آن‌ها مسافرت می‌کنند. تهران بزرگترین شهر ایران است و تا حد بسیار زیادی در زمینه جذب گردشگران از دیگر شهرها جلوتر است، اما اگر به تورهای مسافرتی فعال در این شهر سری بزنید متوجه می‌شوید که هنوز جاذبه‌های تاریخی مانند کاخ گلستان مهم‌ترین محور گردشگری محسوب می‌شود در حالی که برخی گردشگران علاقه دارند از یکی از پارک‌های معروف و جذاب یا یکی از خیابان‌های زیبا دیدن کنند و این زیرساخت به اندازه کافی در شهرهای بزرگی مانند تبریز و تهران وجود ندارد، یعنی در این شهرها تلاش نشده تا با حفظ نمادهای مدرن از دهه‌های گذشته جاذبه گردشگری ایجاد شود.
شمار درمانگاه‌ها، هتل‌ها، مهمان‌سراها و فروشگاه‌ها و در دسترس بودن آن‌ها نیز تا حد زیادی در این زمینه مؤثر است. وجود این مراکز نه‌تنها سبب جذب گردشگران می‌شود، بلکه باعث می‌شود گردشگران با خاطره‌ای خوش از رفاه و آسایش موجود در این شهر یاد کنند و در واقع مبلغانی برای جذب کسانی باشند که هرگز به این شهر سفر نکرده‌اند.
مهم‌ترین تاثیر گردشگری شهری چیست؟
مهم‌ترین درونمایه گردشگری شهری پیامی است که به گردشگر منتقل می‌شود، یعنی گردشگر وقتی وارد یک شهر می‌شود و از جاذبه‌های آن بازدید می‌کند در پایان باید برداشتی از فرهنگ مردم آن شهر و کشور داشته باشد. در کشور ایران محتوای پیامی که باید به گردشگران منتقل شود بسیار غنی است بدین معنا که گردشگر می‌تواند بفهمد شهروندان ایرانی بافرهنگ، صبور، فرهیخته، نجیب و مهمان‌نواز هستند، اما همانگونه که پیش از این گفته شد باید زیرساخت مناسب برای جذب گردشگر ایجاد شود تا در خلال گردشگری این مفاهیم نیز منتقل شود.
گردشگری شهری و دیپلماسی شهری دو عنصر پیوسته و بسیار نزدیک هستند که تا حد زیادی بر هم اثرگذار هستند. شهری که دارای جاذبه‌ها و زیرساخت‌های مناسب گردشگری باشد قطعا در دیپلماسی شهری و ایجاد ارتباط با شهروندان و مدیران دیگر شهرها نیز موفق و کارآمد است. به عنوان نمونه در دو دهه گذشته شهر کاشان با تقویت زیرساخت‌های گردشگری شهری توانسته اقدام به انعقاد قراردادهای خواهرخواندگی با دیگر شهرهای خارجی کند.
منبع:ایمنا
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.