کوه دنا ، بلندترین کوه و بزرگترین چین خوردگی رشته کوه بزرگ زاگرس محسوب شده و دارای خط الراسی به طول تقریبا ۹۰ کیلومتر است و بین سه استان کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان و فارس واقع شده است.این رشته کوه زیبا دارای ۴۹ قله بالای ۴۰۰۰ متر میباشد. دنا با بزرگترین مجموعه قله های ۴۰۰۰ متر در ایران همچون گوهری بی همتا در میان رشته کوههای ایران می درخشد. در مورد دنا يه اشتباه عاميانه وجود داره، دنا يه قله نيست بلکه يه رشته کوه است.
کوه دنا از شمال غربی تا جنوب شرقی کشیده شده است که به سه رشته اصلی و یک رشته فرعی عمودی توسط سه گردنه، بیژن، مورگل غربی و پوتک تقسیم میگردد.
رشته مرکزی کوه دنا
از گردنه بیژن به ارتفاع ۳۲۰۰ متر تا گردنه مورگل غربی به ارتفاع ۴۱۰۰ متر ادامه دارد و دارای ۱۸ قله بالای۴۰۰۰ متر است، بلندترین قله رشته دنا و همچنین رشته بزرگ زاگرس قله قاش مستان یا بیژن ۳ است. قلل دیگر این رشته از گردنه بیژن به ترتیب عبارتند از: بَرد آتش، سی چان ۱ ، ۲ و ۳ ، حوض دال، کرَ سُمی شرقی، کَر سُمی غربی، تنگه راه (حرا)، بیژن ۱ (ماش)، کپیری، بیژن ۲ (برج آسمانی)، قِزِل قُله، هِرم، کیخسرو، بن رو، بیژن ۳ (قاش مستان) ، قبله، مورگل، مورگل غربی (پازنک) ، مورگل شمالی
در جناح مركزي دنا ، قله مورگل نيز از محور روستاي كرمي در كنار جاده ياسوج ، ميمند مي‌توان در مسير رودخانه كره تا نومون اول رسيد و از مسير تنگ زولدون از ديواره زير قله صعود كرد و ابتداء به قله کل گردل رسيد و سپس به سمت شرق و از روي خط الرأس اصلي حركت نمود و به قله مورگل (دومين قله دنا) به ارتفاع ۴۴۲۵ متر رسيد. از ديگر قله‌هايي كه در جبهة مركزي قرار دارند و از جنوب و از مبدأ سي‌سخت مي‌توان به آنها صعود كرد سي‌چاني و برد آتش هستند كه از دو مسير گردنه بيژن و دره‌سي چاني قابل دسترسي اند كه در مدت يك روز مي توان به آنها صعود كرد.
بلندترین قله دنا
بهترین و نزدیکترین راه صعود این بلندترین قله ، که پس از حوض دال بیشترین آمار نفرات صعودکننده را داراست، روستای خفر از جبهه شمالی میباشد.
وجه تسمیه نام بیژن ۳ ، افسانه معروف شاهنامه فردوسی است و معنی نام قاش مستان برگرفته از فرهنگ غنی عشایر ترک می باشد. بسیار جالب است که با توجه به وجود شکاف و قاش انتهای قله نامگذاری شده است (قاش یا قاچ به معنی شکاف و چاک است) و گویند که بز و کل های منطقه در فصل جفتگیری و مست شدن به این شکاف می آیند و به همین روی این قله قاش مستان نام گرفته است.
سابقه اولین صعود این قله به سال ۱۳۳۳ توسط پیشکسوت کوهنوردی ایران آقای جلیل کتیبه ای برمیگردد، که شرح آن در مجله کوه آمده است.
غار و چشمه و رودخانه هاي رشته كوه دنا
كوه دنا سه غار دنگزلو، نول، غار يخ و چشمه‌هاي زيادي دارد كه از جمله‌ي آنها به چشمه‌ي ميشي، شرنيك و اسپيد به‌عنوان مهم‌ترين چشمه‌هاي آن مي‌توان اشاره كرد. از میان رودخانه‌هایی که از این قله سرچشمه می‌گیرند می‌توان از ریگان، ماربر، میریان، کوه گل، سریس، تیزاب و دزکرد نام برد.
حيات وحش رشته كوه دنا
حيات وحش اين منطقه نيز در گذشته غني بوده و تنوع وحوش در كليه‌ي مناطق دنا كاملا مشهود بوده است.
خرس‌هاي قهوه أي بزرگ ، كبك دري ، عقاب ، كركس ، هما ، پلنگ ، گرگ ، گربه وحشي به ويژه گونه سياه گوش ، سمور ، راسو ، سنجاب ايراني ، شاهين ، بحري ، كبك ، ، سنگ چشم ، كمركوهي ، چكاوك ( انواع كيسه دهان ) ، بز و پازن از گونه‌های مختلف جانوران دنا هستند. كل ، قوچ و ميش نيز در منطقه حفاظت شده دنا در حال ازدياد نسل هستند.
از جمله‌ي درختان جنگلي اين منطقه:
بلوط، ارزن، بادام وحشي، گلابي وحشي، بيد و پوشش علفي و بوته‌يي شامل گون، علف پشمكي، جو وحشي، پياز كوهي و ريحان كوهي.كوه‌هاي بلند زيباترين، تماشايي‌ترين و باهيبت‌ترين تجلي دستگاه آفرينش به‌شمار مي‌روند؛ کوه دنا و شهرستان دنا به‌دليل ارزش‌هاي متعدد، كوهستاني بودن و وجود عشاير زياد در دامنه‌هاي آن، اهميت ويژه‌اي براي مردم استان و كشور دارد. «سي سخت» در دامنه های دنا در ۳۶ كيلومتري مركز استان مانند نگيني سبز بر دامنه‌ي این رشته كوه است كه آب و هواي بسيار مطبوع و معتدل كوهستاني دارد و در ميان كوه‌هاي سر به فلك كشيده، چشمه‌ها، آبشارها، باغ‌هاي انگور و گردو و سيب دارد.
منطقه حفاظت شده دنا یکی از غنی ترین منابع گیاهان داروئی و غیر داروئی کشور است و منطقه کهگیلویه و دامنه های زیبای کوه دنا سرشار از جاذبه های طبیعی است. همچنين انگور، سيب، گردو و عسل از سوغاتي‌هاي اصلي اين شهرستان به‌شمار مي‌آيند.
سفرنامه کوه دنا:
ساعت ۰۶:۳۰صبح از طریق جاده شیراز – یاسوج بوسیله مینی بوس عزم سفر کردیم.
مقصد قله حوض دال واقع در ۲۳۵ کیلومتری شمالفرب شیراز و ۱ کیلومتری شمال قریه سی سخت بود.
این قله یکی از چندین قله مرتفع سلسله جبال دنا است که با ۴۲۵۰ متر ارتفاع، قله مرکزی این رشته محسوب می شود. پس از رسیدن به شهرستان یاسوج مرکز استان کهکیلویه و بویر احمد توسط یک مینی بوس به قریه سی سخت که در ۳۶ کیلومتری شمالغرب یاسوج واقع است عزیمت نمودیم و در ساعت ۱۴:۰۰ پس از صرف نهار و استراحت از طریق تنگ سی چونی و گردنه بیژن صعود را آغاز کردیم. در ساعت ۱۸:۰۰ در محل پناهگاهی اطراق نموده و شب را به صبح رساندیم.
در ساعت ۰۸:۰۰ مورخ ۱۰ مرداد صعود را ادامه دادیم و در ساعت ۱۴:۰۰ در پایان صعود در محل قله حوض دال گرد آمدیم. از محل این قله، قله های پازن پیر در سمت شرق و قله های سه قپ که شامل بیژن یک، دو و سه است در سمت مغرب دیده می شوند.
پس از نصب تابلوی گروه کوهنوردی آرش شیراز و تجدید قوا شروع به بازگشت نمودیم. متاسفانه بر اثر یک اشتباه نام قله ای که بدان صعود شد بر روی تابلوی مذکور غلط نگاشته شده است و همچنین تاریخ صعود ۱۱ مرداد ذکر شده است که صحیح آن ۱۰ مرداد می باشد.
وجه تسمیه نام حوض دال طبق گفته اهالی بومی وجود حوضچه ای در ارتفاع ۳۹۰۰ متری است که محل جمع شدن آب حاصل از ذوب برف است.
مرتبط:
منطقه حفاظت شده دنا
