جمعه سیاه یا بلک فرایدی چیست؟

درواقع جمعه سیاه، یک روز تعطیل نیست، اما اکثر شرکت‌ها این اجازه را به کارکنان خود می‌دهند که این روز را مرخصی گرفته و به خرید سال نو بپردازند. سال‌ها است که این روز، شلوغ‌ترین روز برای فروشنده‌ها است. بلک فرایدی (Black Friday)، جمعه سیاه ، حراج جمعه (به قول بعضی‌ها حراجمعه!) یا هر اسم دیگری که رویش می‌گذارند، روزی مخصوص طرفداران تخفیف و خرید ارزان است.

تاریخ بلک فرایدی ۲۰۱۹

به‌صورت کلی می‌توان گفت که جمعه سیاه یا بلک فرایدی همواره در سرتاسر جهان یک روز پس از Thanksgiving یا روز شکرگزاری برگزار می‌شود. در این روز اکثر فروشگاه‌ها و خرده‌فروشان، فروشگاه خود را بسیار زودتر از حد معمول و در نیمه‌شب یا حتی زودتر از آن باز می‌کنند. تاریخ جمعه سیاه سال ۲۰۱۹ در جمعه ۲۹ نوامبر ۲۰۱۹ قرار دارد.

تاریخ بلک فرایدی ۱۳۹۸

شاید اگرچند سال پیش اسم جمعه سیاه را به زبان می‌آوردید، اطرافیانتان کمی نگران می‌شدند. اما در سال‌های اخیر و با فراگیر شدن این رخداد در ایران، دیگرکسی از شنیدن نام این روز تعجب نمی‌کند. در ایران و سراسر جهان ، ۸ آذر ۱۳۹۸  جمعه سیاه یا همان بلک فرایدی است.

حراج جمعه سیاه در ایران چیست؟

این رویداد که در جهان از آن به‌عنوان پادشاه حراجی‌ها یاد می‌شود، چند سالی است که پایش به ایران نیز بازشده و فروشگاه‌های اینترنتی مانند دیجی کالا، مدیسه و قبل‌تر بامیلو و همچنین فروشگاه‌های کوچک و خرده‌فروشی‌ها و حتی فروشگاه‌های غیر اینترنتی مانند لباس فروشی‌ها در این روز تخفیف هایی را به مشتریانشان ارائه می‌دهند. همچنین گاهی برخی فروشگاه‌های اینترنتی از چند هفته قبل با ایمیل‌ و پیامک‌ مشتریانشان را از تخفیف های جمعه سیاه باخبر می‌کنند، جمعه سیاه در حالی هم‌زمان با کشورهای غربی در ایران برگزار می‌شود که تاریخ این حراجی هیچ سنخیتی با تاریخ آغاز سال نو در ایران ندارد و مردم کشور ما در این بازه زمانی اصلاً در تب‌وتاب خرید سال نو نیستند.

بلک فرایدی ترکیه

اگرچه که جمعه سیاه برای نخستین بار از آمریکای شمالی آغاز شد ولی امروزه در تمامی جهان همه‌گیر شده و هر کشور بنا بر فرهنگ خود آن را به‌گونه‌ای متفاوت برگزار می‌کند.

ازآنجایی‌که در ترکیه روزی به نام روز شکرگزاری وجود ندارد، جمعه سیاه به معنای مرسوم در جهان نیز در این کشور کمرنگ می‌شود. حتی مخالفت‌هایی به دلایل فرهنگی و مذهبی مانع از وجود روزی به این عنوان است. اما این مسئله نه‌تنها به ضرر مشتریان خاص این روز عمل‌نکرده که حتی به نفع آن‌ها شده است. درواقع جمعه سیاه در ترکیه تبدیل به یک هفته حراجی زمستانی باورنکردنی شده است و اغلب اجناس بین ۵۰ تا ۷۰ درصد تخفیف عرضه می‌شود.

بلک فرایدی در استانبول

ترکیه نیز ازجمله کشورهایی است که حراج «جمعه سیاه» در آن برگزار می‌شود؛ اما جمعه سیاه در ترکیه، با سایر کشورهای جهان دارای تفاوت‌هایی است. جمعه سیاه در شهرهای بزرگی چون: استانبول، آنکارا، ازمیر و …مرسوم است.

البته این حراجی در ترکیه بیشتر در استانبول معنای خود را پیدا می‌کند به همین جهت اغلب مردم نه‌تنها از سرتاسر ترکیه که از بسیاری نقاط جهان برای خرید به این شهر سفر می‌کنند.

بااین‌وجود به دلیل اینکه به‌جای یک روز خاص شما یک هفته فرصت خرید دارید، ازدحام مشهور جهانی بلک فرایدی در استانبول دیده نمی‌شود. ولی همچنان برای خرید جنس موردنظر بهتر است دست بجنبانید تا تنوع انتخاب و کیفیت موردنظر را از دست ندهید.

نکته جذاب دیگر در رابطه با جمعه سیاه استانبول این است که پس از اتمام یک هفته هنوز هم تخفیف‌ها وجود دارد منتها این بار به‌جای ۷۰ و یا ۵۰ درصد تخفیف، تخفیف‌های ۳۰ درصدی شامل شما خواهد بود.

شما می‌توانید در این حراجی بزرگ هر چیزی که نیاز داری اعم از لوازم‌خانگی، کفش، لباس، لوازم‌آرایشی، لوازم الکترونیکی را خریداری کنید. لوازم الکترونیکی مانند محصولات اپل، دوربین‌های دیجیتال و کنسول‌های بازی را به‌سادگی می‌توان باقیمتی مناسب در این روز خریداری کرد و حتی تلویزیون‌های مدل قدیمی را مغازه‌ها با ارزان‌ترین قیمت ممکنه به فروش خواهند گذاشت.

تاریخچه بلک فرایدی

صفت سیاه در اغلب فرهنگ‌ها زمانی به‌کاربرده می‌شود که بخواهند از بدشانسی یا بدشگونی یا یک اتفاق بد صحبت کنند و جمعه سیاه هم از این قاعده مستثنا نیست. تاریخچه این روز به سال ۱۸۶۹ برمی‌گردد. زمانی که آمریکا پس از جنگ داخلی درگیر بازسازی خود بود، دو تن از زمین خواران این کشور توانستند انحصار طلا را برای مدتی کوتاه به چنگ آورده و سو استفاده کنند و یک‌شبه پولدار شوند. متأسفانه دولت نتوانست متوجه این سوءاستفاده شود و برای تعادل بازار و ثبات قیمت مقدار زیادی طلا وارد بازار کرد. این مسئله منجر به ورشکستگی عده زیادی از مردم شد و به همین دلیل جمعه سیاه نام گرفت.

در سال ۱۹۵۰، پلیس فیلادلفیا از اصطلاح جمعه سیاه برای توصیف شورش در روز بعد از عید شکرگزاری استفاده کرد. این اتفاق زمانی رخ می‌داد که جمعیت خریداران و گردشگران، از اطراف به سمت مرکز شهر سرازیر می‌شدند تا برای دیدن یک بازی فوتبال بروند. در این روز نه‌تنها مرخصی نیروهای پلیس لغو می‌شد بلکه ساعات اضافه‌کار آن‌ها افزایش می‌یافت و اعلام وضعیت فوق‌العاده می‌شد.

در سال ۱۹۵۱ این تاریخ معنای دیگری به خود گرفت. کارگران با یکدیگر هماهنگ می‌کردند و اغلب به بهانه‌های مختلف این روز را مرخصی می‌گرفتند تا بتوانند پس از جشن شکرگزاری یک تعطیلات چهارروزه داشته باشند و به سرکار نروند.

ریشه دیگر این نام‌گذاری به حسابداران می‌رسد. حسابداران در قانونی نانوشته زمانی که ضرر می‌کردند، این ضرر را با جوهر قرمز و زمانی که سود می‌بردند با جوهر سیاه می‌نوشتند. در اوایل دهه ۶۰ بود که آن‌ها متوجه شدند به خاطر حجم بالای خریدهای سال نو پس از شکرگزاری همه ارقام را با جوهر سیاه می‌نویسند. بنابراین این روز را در میان خود بلک فرایدی یا جمعه سیاه نام‌گذاری کردند.

علاوه بر این در همان زمان پلیس راهنمایی رانندگی به خاطر شلوغی و ترافیک خیابان‌ها عبارت جمعه سیاه را به کار می‌برد ولی کارشناسان روابط عمومی معتقد بودند نباید از این عبارت استفاده کرد زیرا نخستین معنی که به ذهن می‌رساند همان جمعه بدشگون و نحس است. آن‌ها پیشنهاد دادند ازآنجایی‌که هیچ اتفاق بدی در شرف رخ دادن نیست و هیچ‌چیز نحسی درباره این جمعه وجود ندارد، آن را جمعه بزرگ نام‌گذاری کنند. ولی ظاهراً مردم که از اسم جمعه سیاه خوششان آمده بود چندان مایل به این تغییر نام نبودند و این نام بر این روز ماند و نسل به نسل چرخید.

چگونه در جمعه سیاه خرید کنیم

در این روز فروشگاه‌های خارجی، شاهد صحنه‌هایی هستیم که شبیه جنگ است. چنین اتفاقی یک روز بعد از عید شکرگزاری که مردم به خاطر چیزهایی که دارند شاکر هستند، کمی عجیب است.

یکی از اتفاقات معمول در حراج جمعه سیاه خشونت مشتریان نسبت به یکدیگر برای به دست آوردن اجناسی است که تخفیف بسیار بالایی خورده باشند. برای مثال در سال ۲۰۰۶ بیش از هفت گزارش خشونت در بلک فرایدی در امریکا منتشرشده بود که در آن‌ها ۹۸ نفر در جدال برای به دست آوردن محصولات موردنیازشان زخمی شده بودند.

در سال ۲۰۰۸ یک نگهبان فروشگاه وال مارت باوجود قد ۱۹۵ سانتی و وزن ۱۲۲ کیلویی در زیر پای هجوم بیش از ۲۰۰۰ نفر به دلیل خفگی جان سپرد و یک زن حامله نیز صدمه جدی دید.

در سال ۲۰۰۹ پلیس به دلیل خشونت زیاد وارد فروشگاه وال مارت شد.

در سال ۲۰۱۰ هجوم مردم در ساعت ۵ صبح چاره‌ای برای خروج اضطراری کارمندان فروشگاه نگذاشت.

در سال ۲۰۱۱ زنی در فروشگاه وال مارت برای خرید یک دستگاه wii به سمت جمعیت اسپری فلفل پاشید.

در سال ۲۰۱۲ در بیرون فروشگاه وال مارت به دلیل درگیری برای جای پارک دو نفر به همدیگر شلیک کردند.در سال ۲۰۱۳ پلیس به یک دزد فروشگاه شلیک کرد.

در سال ۲۰۱۶ سه نفر در شهرهای ایالت‌های تنسی، نیوجرسی و نوادا مورد شلیک قرار گرفتند که یکی از آنان فوت کرد.

در سال ۲۰۱۷ پنج نفر از اهالی آلاباما در طی درگیری زخمی شدند و پلیس این شهر فروشگاه برلوس را در آن روز تعطیل کرد.