آرزویی که از آن حرف می‌زنیم

سیدمهدی موسوی‌کوهپر در آن همایش این پرسش را مطرح کرد که «چرا باستان‌شناسان و جوانان ما در افغانستان، پاکستان و عراق در قالب هیات‌های باستان‌شناسی یا به عنوان باستان‌شناس مستقل کار پژوهشی انجام نمی‌دهند؟» او تاکید کرد «باستان‌شناسی ایران باید چنین برنامه‌هایی را در اولویت کارهایش قرار دهد و از باستان‌شناسانی که فرضیاتی برای کار در این حوزه‌ها دارند، حمایت کند.»

برنامه‌ریزی برای حضور باستان‌شناسان ایرانی در ایران فرهنگی الزامی است

روح‌الله شیرازی،  رییس پژوهشکده باستان‌شناسی این پرسش را این‌طور پاسخ می‌دهد: یکی از برنامه‌های ما این بود که چنین پروژه‌هایی را در کشورهای همجوار مانند ترکمنستان، عراق و افغانستان عملیاتی کنیم. البته که سابقه‌ حضور باستان‌شناسان ایرانی را در سال‌های گذشته در عمان یا کردستان عراق داشته‌ایم که به عنوان عضو هیات کاوش به محوطه‌های تاریخی این کشورها رفته‌اند.

او اما حضور باستان‌شناسان در این محوطه‌ها را در حال حاضر به صورت سیستماتیک نمی‌داند و ادامه می‌دهد: آن‌ها در گذشته قالب تیم‌های مشترکی که نمونه‌های آن اکنون در ایران اجرایی می‌شود، فعالیت داشته‌اند.

شیرازی با تاکید بر لزوم حضور باستان‌شناسان ایرانی در محوطه‌های شاخصِ پایتختِ ایران در دوره‌ ساسانی یعنی «تیسفون در عراقِ امروزی»، بیان می‌کند: همچنین در محوطه‌های تاریخی سرزمین‌های همجوار دیگر مانند ترکمنستان و افغانستان و همچنین بلوچستان در بخشِ پاکستان هنوز کارهای مشترک زیادی باید انجام شود، حتی تیم‌های کاوش فرانسوی در حال حاضر در آن محوطه‌ها کار می‌کنند، درحالی که ما اطلاعات چندانی از آن‌ها نداریم.

رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی با بیان این‌که بیشتر محوطه‌های تاریخی در سرزمین‌های همجوار از نظر فرهنگی و گاه‌نگاری و موارد دیگر نزدیک به محوطه‌های تاریخی ایران هستند، اظهار می‌کند: نمی‌توان این محوطه‌ها را از یکدیگر تفکیک کرد، بنابراین حضور باستان‌شناسان ایرانی در این محوطه‌های تاریخی لازم و مهم است.

او با تاکید بر این‌که ایران فرهنگی شامل برخی سرزمین‌های همجوار می‌شود، ادامه می‌دهد:‌ این  سرزمین‌ها حتی فراتر از ایران فرهنگی است، مانند حوزه سند که در شبه قاره هند است و می‌تواند جز ایران فرهنگی باشد. هرچند آن منطقه از نظر فرهنگی کاملا مستقل است، اما در ارتباط با ایران نیز بوده است، چون تا ۲۰۰ سال قبل زبان رسمی دربار هند، فارسی بوده؛ بنابراین نمی‌توان این محوطه‌ها را از یکدیگر جدا کرد.

منبع:اسکان