گردشگری خیابانی گامی موثر در راستای توسعه گردشگری
کشور پهناور ایران با داشتن بیشترین سرانه منابع و مآخذ عمده‌ی گردشگری در سطح جهانی، برای دست‌یابی به اهداف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و با توجه به بینش اسلامی و منش ایرانی، لازم است که نسبت به برنامه‌ریزی‌های مناسب کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت اقدام نماید، چرا که گردشگری امری است که بایستی هم از نظر کیفی و محتوایی و هم از نظر کمی، به طور مداوم رو به گسترش باشد و در صحنه‌ی وجود پویا باشد تا پایا بماند و اگر با آن به صورت انفعالی برخورد شود، دچار فنا و رکود می‌گردد. گردشگری خیابانی می‌تواند گامی موثر در راستای توسعه گردشگری کشور باشد.
گردشگری خیابانی
خیابان‌های جذاب برای گردشگری، می‌توانند در افزایش جذابیت و جلب گردشگران بیشتر کمک کنند. گردشگری خیابانی عبارت است از قدم‌زنی در فضاهای عمومی یک شهر با هدف دیدن عناصر شهری و عوامل انسانی مختلف که علاوه بر کارکرد اصلی خود در شهر، تبدیل به جذابیت شده‌اند و تجربه آن‌ها به درک بهترِ ابعاد مختلف آن شهر کمک می‌کند. بسیاری از خیابان‌های معروف، خود جاذبه‌های گردشگری‌اند و تنها به‌عنوان راهی برای رسیدن به مقصد نیستند و نقش«راه» بودنشان، تحت تاثیر «جاذبه» بودن آن‌ها قرارگرفته است. شاید بتوان نخستین جرقه‌های حیات‌بخشی به خیابان‌های شهری را در کتاب «مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی» اثر جیکوبز(۱۹۶۱) جستجو نمود. وی با معرفی اصطلاح «چشمان ناظر خیابان» ارتقای کیفیت خیابان‌های شهری را برای عابران پیاده مطرح می‌سازد و بر نقش خیابان به‌عنوان یک فضای عمومی شهری در ایجاد تعاملات اجتماعی تأکید می‌کند.
توسعه پیاده‌مداری
بررسی طرح‌های مثبت صورت گرفته در سایر شهرها و امکان‌سنجی عملیاتی نمودن آن‌ها در شهری دیگر، یکی از اقداماتی است که بسیاری از مدیران و برنامه‌ریزان شهری در پیش می‌گیرند. تبدیل برخی خیابان‌ها به پیاده‌راه یکی از اقداماتی است که در بافت مرکزی بسیاری از شهرهای بزرگ صورت می‌پذیرد. این اقدام که با اهدافی همچون کاهش بار ترافیکی سواره و آلودگی‌ها، افزایش ایمنی و راحتی عابران پیاده، بهبود فعالیت‌های اقتصادی و … انجام می‌گیرد، در نهایت سرزندگی بافت، بهبود کیفیت محیط و رضایتمندی شهروندان را به دنبال دارد. حرکت عابر پیاده در پیاده‌راه‌ها، به‌واسطه طراحی مناسب، موجب افزایش ادراک محیط شهری، ارتقاء هویت و احساس تعلق به محیط می‌شود. با این وجود، سیاست حذف کامل تردد خودروهای شخصی از خیابان‌های شهری در همه شرایط با نتایج مثبت همراه نبوده و ضرورت دارد قبل از هر اقدام عملی، ارزیابی‌هایی از نتایج احتمالی طرح‌ها صورت پذیرد.
توسعه و تسهیل حمل و نقل مدرن در جذب گردشگر
وسیله‌های متحرک ساخت بشر، بیشتر در خدمت حمل و نقل و جابجایی افراد جامعه است. ترامواهای در حال حرکت در بافت‌های تاریخی، اتوبوس‌های یک طبقه و دو طبقه در حال تردد در خیابان‌های شهر، ترن‌های هوایی در حال حرکت بر روی مسیرها و پایه‌های بلند بتنی، کشتی‌ها و قایق‌های در حال رفت و آمد در رودها یا در بنادر شهری به عنوان نمونه‌هایی از وسایل حمل و نقل عمومی است که در گردشگری خیابانی نقش دارند. ترامواهای خیابان استقلال (استیکلال) در شهر استانبول، اتوبوس‌های دو طبقه شهر لندن، ترن هوایی شهر بانکوک، قایق‌های خاص (گوندولا) شهر ونیز یا قایق‌های مخصوص خشکی و آب در شهر لندن (داک)، کشتی‌های حمل بار و کروزهای مسافربری پهلو گرفته در بندر بارسلونا مثال‌هایی برای موارد ذکر شده فوق است.
علاوه بر وسایل حمل و نقل فوق که در دسته وسایل عمومی قرار می‌گیرد، انواع وسایل حمل و نقل شخصی نیز در جذابیت گردشگری خیابانی تاثیر دارد. وسایلی نظیر دوچرخه، ریکشا، درشکه، موتور سیکلت، موتورهای سه‌چرخ، موتورهای اتاق‌دار، تاکسی و ماشین‌های خاص نمونه‌هایی از این دست است. چهره گردشگری خیابانی در سوئیس تحت تاثیر دوچرخه‌ها، در هند تحت تاثیر ریکش‌ها، در تایلند تحت تاثیر موتورها و موتورهای سه‌چرخ، در ایتالیا تحت تاثیر موتورهای وسپا و در لندن تحت تاثیر تاکسی‌های خاص (کَب) قرار دارد.
مبلمان مناسب شهری به عنوان بخشی از جذابیت‌های گردشگری خیابانی
مبلمان شهری که به جهت استفاده عابرین در نقاط مختلف شهر ساخته و نصب می‌شود؛ می‌تواند به یکی از جذابیت‌های گردشگری خیابانی تبدیل شود. چراغ‌های خیابان‌ها در پاریس یا صندلی‌های کنار خیابان در بارسلونا علی‌رغم آن‌که واقعا کارکردشان نورانی کردن شهر و فضایی برای نشستن عابران است، اما آن‌قدر متفاوت و خاص طراحی شده است که گردشگران با آن‌ها عکس یادگاری می‌گیرند و آن‌ها را به عنوان بخشی از جذابیت‌های این دو شهر می‌دانند.
امروزه در اکثر شهرهای ایران، تنوع عناصر مبلمان شهری و تنوع طراحان و تنوع دیدگاه‌های سازمان‌های مجری و شهرداری‌های مناطق و ساخت وسایل مذکور در زمان‌های متفاوت، احساس وحدت و هارمونی را از بین برده و سیما شهر را مخدوش کرده است. برای مثال انواع حصارها، حایل‌ها و نرده‌هایی که برای کنترل مسیر عبور شهروندان طراحی و ساخته شده‌اند و یا صندلی‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس و … آنچنان متعدد و متفاوت هستند که هیچ نوع احساس وحدت در برخورد با آن‌ها پدید نمی‌آید. در این راستا ساماندهی تجهیزات و تاسیسات شهری مانند ظروف جمع‌آوری زباله، پست‌های برق، تیرها و دکل‌های برق و تجهیزات و سیمای مخابراتی و سایر تاسیسات شهری، ضروری است. تابلوهایی که در سطح شهر به اشکال و در انواع مختلف دیده می‌شود، گاهی تبدیل به جاذبه‌هایی برای گردشگری خیابانی می‌شوند. به عنوان مثال بعضی از فروشگاه‌ها برای تابلوهای خود، از عناصر و احجام و اشکال کاملا خاص استفاده می‌کنند.
اجرای موسیقی خیابانی و شکل‌گیری رفتار شهروندی
اجرای موسیقی خیابانی که به صورت آزاد در فضای شهری به استفاده‌کنندگان ارائه می‌شود موجب شکل‌گیری اجتماعات و مکانی مملو از شور و احساس می‌شود. در بسیاری مواقع، انگیزه حضور مجدد رهگذران در آن مکان از طریق خاطره‌انگیزی و درک غنای حسی مکان افزایش می‌یابد. این امر موجب افزایش تمایل به پیاده‌روی و کاهش سرعت حرکت می‌شود. به دلیل تنوع سبک‌های موسیقی ارائه شده، گروه‌های سنی، جنسی و اجتماعی مختلف به آن جذب می‌شوند و بدین طریق انعطاف‌پذیری فضا افزایش می‌یابد. از دیدگاه «جان لنگ» این‌گونه فضاها «فضای مردم‌گرا» نامیده می‌شوند، که در نهایت منجر به رفتارهای شهروندی مطلوب و کاهش رفتارهای منفی می‌شوند.
همچنین موسیقی خیابانی می‌تواند از شأن والای هنری بیش از پیش برخوردار شود و به افزایش تعامات اجتماعی بین مردم و با شهر کمک کند و رفتارهای شهروندی را در مسیر درستی هدایت و شهروندان را با آداب و رسوم و فرهنگ ملل مختلف آشنا سازد. درحقیقت در بستر این کالبدهای مناسب است که عوامل دیگر مانند فرهنگ و اقتصاد می‌توانند مؤثرتر واقع شده و یا رویدادهای جمعی و عمومی بیشتری، مانند تلفیق موسیقی با دیگر هنرهای شهری، پدیدار شوند.
حفظ حیات اجتماعی
گردشگری خیابانی دربرگیرنده روابط اجتماعی- فرهنگی شهرهاست که مکان ایجاد روابط فرهنگی بر مبنای ارزش‌ها و هنجارهای مشترک را مهیا می‌سازد و فضاهای شهری جهت کاهش تنش‌های اجتماعی از طریق افزایش تعاملات چهره به چهره به همراه جاذبه‌های مختلف هنری و فرهنگی در طول مسیر خیابان، به فضای عمومی روح و لطافت می‌بخشد و با وجود تمایزات موجود در انواع هنرهای شهری در عرصه‌های عمومی، منجر به خاطره‌سازی، هویت‌بخشی و کمال بخشیدن به فضا می‌گردد.
کافه‌ها و رستوران‌ها، به طور خاص آن‌هایی که صندلی‌هایشان در پیاده‌روها و معابر شهر گسترده شده و چیده شده است، بخش مهمی از تجربه گردشگری خیابانی است. جدا از آن‌که نمای این صندلی‌ها و میزها تصویر جذابی برای عابران و گردشگران می‌سازد، نشستن در آن‌ها و تماشای آنچه که در اطراف می‌گذرد، خود جاذبه‌ای مضاعف برای درک و تجربه گردشگری خیابانی است. به عبارت دیگر با نشستن در کافه‌ها به‌خصوص آن‌هایی که در میدان‌های بزرگ و خیابان‌های عریض شهر هستند، می‌توان ابعادِ دیگر گردشگری خیابانی را نیز بهتر از قبل درک کرد.
از نظر اجتماعی و فرهنگی، جاذبه‌های استثنایی اقوام و قبایل و ایلات و عشایر ایرانی، اعم از کرد، ترک، ترکمن، لر،بلوچ، قشقایی، عرب و فارس مانند برگزاری جشن‌های ملی و مذهبی، مراسم و مناسک عزاداری و سوگواری، تماشای مسابقات ورزشی محلی، تناول غذاهای محلی و …. در بستر گردشگری خیابانی موجب ارتقای فرهنگ و روابط اجتماعی میان شهروندان و گردشگران می‌گردد.
منبع خبر:توریسم پرس
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.