لباس محلی طارم، ترکیبی از رنگ و اصالت

لباس هر استان و شهری نمایشگر فرهنگ و باور آن منطقه است. شهرستان طارم به‌علت طبیعت زیبا و شباهت آب و هوایی به مناطق شمالی کشور از زیباترین و منحصربه‌فردترین مناظر و چشم‌اندازهای طبیعی برخوردار است.بافت انواع البسه و انواع جوراب‌ها و شال‌های پشمی از صنایع‌دستی این منطقه هستند که بیش‌تر توسط زنان و دختران بافته می‌شوند.

شهرستان طارم در شمال شرقی استان زنجان، در همسایگی گیلان قرار دارد. طارم دره‌ای صاف و پهن و نسبتاً گود است که در بخش طارم حوضه آبریز قزل‌اوزن قرارگرفته است و به حوضچه منجیل و دریاچه سد سفیدرود منتهی می‌شود. این دره بین دو رشته‌کوه طارم در زنجان شمالی و دامنه‌های جنوب شرقی رشته‌کوه طالش واقع‌شده است.

ازآنجایی‌که ارزش‌ها، سنن، عقاید، آداب‌ورسوم و حتی باورهای یک جامعه بر فرهنگ مردم تأثیرگذار است؛ طبعاً پوشاک نیز با توجه به رسوم مختلف و تفاوت‌هایی که میان اقوام مختلف وجود دارد، جزئی از فرهنگ هر جامعه به شمار می‌رود و همواره بخشی از فرهنگ جوامع مختلف با گوناگونی پوشاک متجلی می‌شود.

به‌طورکلی عواملی مثل جنسیت، شرایط جغرافیایی، سن، موقعیت اجتماعی، شرایط تاریخی و اعتقادات و آداب‌ورسوم، در فرم پوشاک تأثیرگذار بوده است. رنگارنگی لباس‌های محلی و قومی ظرفیت بسیار خوبی برای اجماع داخلی و بستری برای نشاط و همدلی است. رنگارنگی لباس‌های محلی و قومی ظرفیت بسیار خوبی برای اجماع داخلی و بستری برای نشاط و همدلی است.

پوشش محلی و سنتی زنان و مردان شهرستان طارم بسیار جالب و قابل‌توجه است. لباس‌های سنتی زنان طارمی جلوه و زیبایی خاصی دارد که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌سازد.

پوشاک زنان طارم در رنگ‌های شاد و زیبای طبیعت به‌طور کامل پوشیده و جذاب است. لباس مردم طارم، به‌ویژه لباس زنان، از طرح‌های اصیل ایرانی الهام گرفته و محدود به یکرنگ خاص نیست و پوشش محلی زنان نیز از چندین تکه لباس و تزیینات متفاوت چون انگشتر، النگو و… تشکیل‌شده که بسته به قدرت اقتصادی افراد، زینت‌های مختلفی نیز با این لباس‌ها استفاده می‌شوند. برخی از این لباس‌ها عبارت‌اند از:

چنه آلتی (زیر چانه): ابزاری است که از سکه‌های قلاب‌دار به‌هم‌پیوسته و یا منجوق‌های رنگارنگ تشکیل‌شده و جهت حفاظت استفاده می‌شود و نوعی زینت نیز به شمار می‌آید.

یاشماق: نوعی روسری که برای پوشش دهان، چانه و گردن استفاده می‌شود. نوعی پوشش که شامل پارچه‌ای مخصوص برای محافظت از موی سر است و یاشماق از ریشه یاشاماق به‌عنوان زندگی کردن، به‌عنوان یک بخش از لباس سنتی است.

جلیزقا: پوشش مخصوص بالاتنه است که بدون آستین بوده و نوع آستین‌داران یل نام دارد.

کوینک: پوششی که اندکی بلندتر از جلیزقا بوده و زیر آن استفاده می‌شود. این پوشش از طرح‌ها و رنگ‌های گرم انتخاب می‌شود.

تومان: پوششی که به دو نوع بلند و کوتاه تقسیم می‌شود. نوع بلند آن شلیته و نوع کوتاه آن قصاتومان (شلوار کوتاه) نام دارد. معمولاً شلیته توسط افراد مسن و قصاتومان توسط جوانان مورداستفاده قرار می‌گیرد.

شلوار: این پوشش از پارچه ضخیم و تیره‌رنگ انتخاب می‌شود.

نیم ساق: نوعی جوراب‌شلواری است که در میهمانی‌ها و مسافرت‌ها استفاده می‌شود.

جوراب: پاپوشی از جنس پشم گوسفند است و در نقش‌های مختلف توسط خود زنان روستایی بافته می‌شود. تزئینات زنانه عبارت‌اند از انگشتر، النگو و بویماق که از سکه‌های پول قلابدار از تار منجوق آویزان شده و از چند ردیف تشکیل‌شده است.

هم‌زمان با رشد صنعتی و گسترش شهرنشینی به‌خصوص در شهر آب بر پوشش‌های یادشده تغییریافته و حتی برخی از آن‌ها به فراموشی سپرده‌شده‌اند. در حال حاضر در روستاهای بزرگ‌تر شهرستان طارم نیز، پوشش غالب زنان و مردان را همان پوشش معمولی رایج در کل کشور تشکیل می‌دهد و برای دیدن پوشش‌های محلی بایستی به روستاهای کوچک که نفوذ صنعتی کم‌تر بوده مراجعه نمود.

به هر حال لباس سنتی در زمره بازرترین نماد فرهنگی استان و کشورمان است که باید به هر صورتی که ممکن است آن‌ها را حفظ کرد.

منبع: میراث آریا

مرتبط:

طارم زنجان؛ هندوستان ایران