لباس‌های رنگارنگ، معرف اقوام ایرانی
تهیه و دوخت لباس در طول تاریخ در بین اقوام و ملل مختلف اهمیت ویژه‌ای داشته است زیرا پوشاک همچون پرچم نماد فرهنگی یک کشور محسوب می‌شود. سرزمین پهناور ایران مسکن و ماوای اقوام مختلف است که یکی از وجوه تمایز این اقوام از یکدیگر نوع لباس ایشان است.
گروه‌هاي مختلف انساني كه در مناطق مختلف ايران زندگي مي‌كنند، هر‌كدام داراي ويژگي‌هاي قومي بوده و تحت عوامل گوناگون از جمله اكولوژيك منطقه قرار دارند و تن‌پوش ويژه‌اي به تن دارند كه در همان نگاه نخست قوميت، حوزه زندگي، زبان و ساير مشخصات فرهنگي و حتي مذهب و اشتغالات اصلي زندگي آنان را در ذهن بيننده تداعي مي‌كند. شناخته‌شده‌ترين اين اقوام عبارتند از: آذربايجاني، بلوچي، بختياري، تركمن‌ها، خراساني‌ها، قشقائي‌ها، كردها، گيلاني‌ها، لرها، مازندراني‌ها و جنوبي‌ها که در زیر به چند مورد از آن می‌پردازیم.
پوشاک مردان بختیاری
چوقا
چوقا بالاپوشی است سفید رنگ، با خطوط راه‌راه سیاه، بدون آستین و جلو باز که مردان بختیاری بر تن می‌کنند. قد آن تا بالای زانو می‌رسد و معمولا در زیر آن پیراهن آستین‌دار می‌پوشند. در مورد خطوط چوقا گفته می‌شود که از روی مقبره کوروش تقلید شده است. خطوط چوقا طوری است که خط‌های سفید نماد سپنتا مینو (فرشته نیک) از پایین به بالا می‌آیند و خطوط سیاه نماد انگره‌مینو (اهریمن) از بالا به پایین می‌آیند و بیانگر پیروزی‌های نهایی خوبی بر بدی است.
شلوار دبیت
مردان بختیاری معمولا شلوار مشکی رنگ به‌پا دارند که به شلوار دبیت معروف است. پارچه این شلوار تولید شده در کارخانه دبیت انگلستان است. خصوصیت بارز و متمایز کننده این شلوار دمپای بسیار گشاد آن است به طوری‌که جلوه ویژه‌ای به این لباس می‌دهد؛ عرض دمپای این شلوار معمولا بالای پنجاه سانتی متر می‌باشد.
کلاه خسروی
اندازه و انواع ارائه شده و مورد استفاده قرار گرفته کلاه خسروی درمیان قوم بختیاری به سه گونه بوده است: کلاه بزرگ، کلاه متوسط، کلاه کوچک که دو مورد اول به کلاه خسروی معروف هستند و این سه نمونه مورد استفاده قرار دارند.
پوشاک زنان بختیاری
لچــک
زنان بختیاری کلاهی بر سر دارند که آن را لچک می‌گویند (در برخی گویش‌ها مانند گویش میوندی کلچه نامیده می‌شود). روی لچک منجوق‌دوزی شده است و دو بند از کنار گوش‌ها وجود دارد که برای ثابت نگه‌داشتن لچک روی سر کاربرد دارد. در قدیم زنانی که از خانواده‌های غنی‌تر بودند، جلوی کلچه را سکه‌دوزی می‌کردند که جلوه زیبایی به لچک می‌داد و این نوع، به لچک ریالی معروف بود.
جومه
تن‌پوش زنان بختیاری پیراهنی است بنام جومه یا جوه؛ این پیراهن معمولا دو چاک در اطراف کمر دارد و تا پایین کمر می‌رسد.
جلیقه (جلیزقه)
روی پیراهن پوشیده می‌شود که از جنس مخمل است؛ همچنین زنان بازوبندی (بازی‌بند) نیز به‌دست می‌کنند که با مهره‌های رنگی و سنگ تزیین می‌شود. البته استفاده از آن خیلی عام نیست و بیشتر در عروسی پوشیده می‌شود.
پوشاك قشقايي
لباس مردان قشقایی
در قرن نوزدهم، مردان عادی ایل شلوارهای دمپاگشاد (تنبان)، پیرهن‌های بی‌یقه (قیناق)، عبایی بلند (ارخالق) که با شال محکمش می‌کردند و قبای نمدی گرم (کپنک) می‌پوشیدند. ایشان کلاه نمدی سیاه گردی (برک) نیز بر سر می‌گذاشتند.
از ۱۳۰۷ که پهلوی اول پوشیدن لباس‌های محلی را ممنوع کرد تا ۱۳۲۰ که مجبور به استعفا شد، مردان قشقایی از پوشیدن قبا، کمربند و کلاهشان منع شدند. ایشان مانند تمامی مردم ایران (به‌جز روحانیون) مجبور به پوشیدن لباس‌های غربی شدند. پس از ۱۳۲۰ قشقایی‌ها به پوشیدن لباس‌های گذشته‌شان روی آورند با این تفاوت که آرخالق به لباس مهمانی تبدیل شد و چوقا ورافتاد.
لباس زنان قشقایی
لباس زنان قشقایی با رنگارنگی و تنوع‌اش شناخته می‌شود. زن‌ها دامن چند لایه (شلیته، تنبان)، تونیک (قیناق) با شکاف در دو سمتش و ژاکت کوتاه (ارخالق) می‌پوشند. بر روی کلاه‌های کوچکشان (کلاقچه) نیز تور روسری مانندی (چارقد) می‌پوشند. پس از ۱۳۲۰ به لباس زن‌های قشقایی، پیشانی‌بند ابریشمی‌ای (یاقلق، قالاق) نیز اضافه شد که دور سرشان (روی چارقد) می‌پیچیدند. جواهرات (گردنبند، سنجاق چارقد، گوشواره و النگو) نیز وابستگی و ثروت خانوادگی را نشان می‌دادند. زنان طوایف گوناگون قشقایی معمولا با لباس، پیشانی‌بند و رنگ‌های لباسشان شناخته می‌شوند.
پوشاک کردی
لباس كردی از زیباترین، متنوع و پوشیده‌ترین پوشش‌ها محسوب می‌شود و در فرهنگ مردم دنیا كم‌نظیر است، به‌طوری كه این لباس درچند جشنواره مختلف بین‌المللی، مقام نخست را از نظر پوشش و زیبایی و تنوع كسب كرده است.
كردها از نظر رنگ‌های مورد استفاده در پوشاك نیز غنی‌ترین نوع پوشش خاورمیانه را به خود اختصاص داده‌اند؛ لباس‌هایی زیبا با رنگ‌های شاد و متنوع كه برگرفته از طبیعت زیبای این منطقه است و از جاذبه‌های فرهنگی مناطق كردنشین محسوب می‌شود. لباس كردی در زمینه ارتباط‌های بین فرهنگی می‌تواند در زمره مؤلفه‌های ارتباط‌های غیركلامی قرارگیرد.
لباس زنان کرد
جافی
لباس زنان كرد عبارت است از «جافی» كه شلواری مانند شلوار مردان است. زنان كرد به‌ویژه زنان روستایی، آن را هنگام كار می‌پوشند، اما در سایر مواقع زنان شلواری گشاد از جنس حریر به‌پا می‌كنند.
كلنجه
«كلنجه» نیز بخشی دیگر از لباس زنان كرد و در واقع نیم‌تنه‌ای است كه روی پیراهن بلند می‌پوشند و در اورامان آن را «سوخمه» می‌نامند و از پارچه‌زری یا مخمل دوخته می‌شود. شال نیز پارچه زیبایی است كه روی لباس در ناحیه كمر بسته می‌شود.
لباس مردان كرد
لباس مردان كرد نیز شامل «چوخه» یعنی نیم‌تنه‌ای پنبه‌ای یا پشمی است كه در ناحیه سقز، بانه و مریوان به آن «كه‌وا» می‌گویند و درسنندج آن را «چوخه» می‌نامند. «پانتول» نیز بخش دیگری از لباس مردان است؛ شلواری گشاد با دمپای تنگ كه «رانك» نیز نامیده می‌شود.
«ملكی» نیز نیم‌تنه‌ای بدون یقه است كه از پایین نیم‌تنه تا بالا به وسیله دكمه بسته می‌شود.
همچنین مردان از دستار یا «كلاغه» كه به آن «دشلمه»، «مندلی»، «رشتی»، و «سروین» (سربند) نیز می‌گویند به جای كلاه استفاده می‌كنند.
منبع:توریسم پرس
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.