خاطرات مرد شنی

طبیعت‌گردی را با کوه آغاز کرد اما اشتیاق برای سفر به بیابان در ضمیر ناخودآگاه سید احمد رونقی از همان دوران کودکی خفته بود و از یک جایی به بعد دانست که در کویر هم می‌توان قهرمان شد.

آن زمان تنها ۲۰ سال داشت که نگاهش از کوه‌های سربه فلک کشیده سبلان، دماوند و علم کوه به سمت کویرهای خشکیده خراسان جنوبی چرخید.

یک همدلی ساده باعث شد که حمایت‌های سازمان امور جوانان وقت، استانداری، محیط زیست و اداره کل میراث فرهنگی استان به بار نشیند و احمد رونقی به همراه دوستش امیر طالبی گل پا به بیابانی بگذارند که روزی نامش جهانی می‌شود.

 تلاش فراوان برای اثبات جاذبه‌های کویری خراسان جنوبی

در خاطراتش به دهه ۸۰ می ‌رود و به یاد جلسه‌ای می‌افتد که دور یک میز کنار مسئولانی نشسته بود و از گردشگری بیابان لوت سخن گفت اما همه او را به سخره گرفتند و حتی یکی از حاضران در پاسخ به ادعایش بیان کرد: «ما خودمان به شاندیز می‌رویم چه کسی برای کویر پول می‌دهد؟ »

در شرایطی که چنین دیدگاهی بر استان تازه تاسیس خراسان جنوبی حاکم بود و مسئولان پتانسیل‌های این گوشه از مرز و بوم را باور نداشتند اما این نوباوه ایران نیاز به پیشرفت و آبادی از وجب به وجب خاکش داشت پس سید احمد رونقی از پای ننشست و همچنان نوشت :« گردشگری خراسان جنوبی زیبای خفته»

وی به سختی‌های بی‌شمار شروع گردشگری کویر در خراسان جنوبی اشاره می‌کند و می‌گوید: تلاش‌های زیادی صورت گرفت تا با یک تیم دو نفره توانستیم ثابت کنیم خراسان جنوبی جاذبه های زیادی برای دیدن دارد.

اولین پروژه تحقیقاتی گردشگری خراسان جنوبی در بیابات لوت سال ۸۴ شروع می‌شود و این همان سرآغازی برای سفرهای ماجرا جویانه به دل لوت است.

سید احمد رونقی به همراه امیر طالبی گل مصمم می‌شوند که بر اساس این پروژه تحقیقی مسیرهای کاروان رو در دهسلم و شهداد قدیم را احیا کنند.

۳۰۰ هزار تومان کمک دولتی تنها پشتوانه آنها در  این پروژه بود و سفر به بیابان لوت با کمک راهنمای قدیمی آغاز شد. سفری بسیار خطرناک با تهدیدهای مختلف که هیچ تضمینی برای بازگشت آنها نداشت. اما آنها رفتند و همین تحقیقات، پایه‌های ثبت جهانی لوت شد.

سفر لوت شبیه سفر به کره ماه

قبل از شروع سفر ، انجمن حامیان کویر ایران را ثبت  و بعد از نیازسنجی یک تیم تحقیقاتی را  با تجهیزات پیمایش زمینی، ماشین ۲ دیفرانسیل، موتور سیکلت ،لوازم حرفه‌ای طبیعت گردی ، جی پی اس،  بیسیم و غیره با خود همراه کردند.

وی سفر به لوت را چیزی شبیه سفر به کره ماه توصیف می‌کند و می‌گوید :سه سال برنامه‌ریزی و سفر به نقاط مختلف لوت کشید.

آنها با اولین عکس‌های هوایی گوگل متوجه توده شنی در جنوب دهسلم شده و با مقایسه سایر کویرها از این توده‌ها یک نوع ابرماسه را در ذهن تصور کردند.

اولین برنامه پیاده‌روی در ریگ یلان با حضور ۶ نفر زمانی رقم خورد که به عنوان نخستین سفر  از سمت ملک چاه رویی و چاهداشی وارد شمال ریگ یلان شدند و به خاطر اینکه آن زمان تجهیزات کافی نداشتند یک روز کامل وسط طوفان شن راهپیمایی کردند.

وی در شرح این سفر می‌گوید: عملا به خاطر طوفان دسترسی به نقاط مرکزی نداشتیم و متوجه شدیم از این نقطه هیچ راهی برای ورود به ریگ یلان فعلا وجود ندارد لذا به دنبال یک مسیر بهتر از روی عکس‌های هوایی بودیم.

این طبیعت‌گرد ادامه می‌دهد: یک سال دیگر روی این هدف زمان گذاشتیم و از قسمت دشت هامادا که یک دشت بسیار بزرگ از سمت شمال به جنوب لوت است به قسمت‌های جنوب غربی ریگ یلان رفتیم.

وی بیان می کند: این سفر بی‌نظیر در سال ۸۶ با با دعوت دو کاپیتان نفتکش به خاطر  تسلط به نقشه خوانی و یک راهنمای محلی به عنوان تنها کسی که کاروان های شتر قدیمی را همراهی می کرده رقم خورد.

 

رونقی تمام تجربه سفرهای تحقیقاتی به بیابان لوت را مدیون حقداد نیک پرست راهنمای کاروان‌های شتر قدیمی می‌داند و می‌افزاید: اگر در این سفرها روی مین نرفتیم ، گیر اشرار نیافتادیم یا در شرایط بد بیابان لوت نجات یافتیم همه مدیون تجارب این شخص از کویر است.

وی ادامه می‌دهد: حتی منش و اخلاق این ساربان قدیمی برایمان درس بزرگی در بیابان لوت بود که توانستیم صبر ،استقامت ، توکل ، خونسردی و مدیریت در شرایط بحران را بیاموزیم.

این محقق و پژوهشگر در حوزه گردشگری ، حقداد نیک پرست را شخصی مشابه ملک محمد در سفرهای گابریل می داند که اکنون به خاطر نامش یک جاذبه گردشگری در استان معروف شده است.

اورست شنی نامی است که احمد رونقی برای تپه‌های ریگ یلان برگزیده و می‌گوید: سال ۹۳ این کلمه برای لوت اختراع شد و تصمیم گرفتیم در جریان ثبت جهانی شدن از این نام به عنوان یک برند استفاده کنیم.

وی با بیان اینکه یکی از مخاطبان بیابان لوت کوهنوردان هستند اضافه می‌کند: برای این افراد اورست یک پدیده شناخته شده در حد آرزو هست، لذا با اورست بلندترین کوه شنی جهان در بیابان لوت معرفی شد.

این طبیعت‌گردان مشتاق بیابان،  پیمایش نهایی لوت را ۲ سال بعد از سفر پیاده به شمال ریگ یلان شروع کردند جایی که تقریبا هیچ اطلاعاتی از آن موجود نبود و هر دانشمند و جغرافیدانی در پاسخ به سوالاتی از این منطقه فقط به مطالعات قدیم دکتر مستوفی ارجاع می داد.

سال ۸۶ سید احمد رونقی و امیر طالبی به غرب لوت سفر کردند و موفق شدند اولین تصاویر رنگی را از ریگ یلان، کلوتهای مگا و چاله ملک محمد به ثبت برسانند.

وی از تحقیقات قدیمی در خصوص این منطقه که توسط زمین شناس آمریکایی یا دکتر مستوفی نوشته شده یاد می‌کند و می‌گوید: آنچه باعث شد در دهه‌های نوین حرکتی انجام شود که لوت را به عنوان جاذبه  مهم مطرح کند همین سفرهای تحقیقاتی دهه ۸۰ بود.

رونقی با بیان اینکه آن زمان در خصوص چاله ملک محمد هیچ عکس و اطلاعاتی وجود نداشت بیان می‌کند: ریگ یلان و بلندترین کوه‌های شنی جهانی را کسی اصلا باور نداشت و این شد که در سفر به این نقطه از بیابان لوت و ثبت عکس‌های هوایی نشان دادیم دارای پدیده‌های شگفت و ناشناخته در دل خراسان جنوبی هستیم.

وی یاد آور می‌شود:با انتشار یافته‌های این سفر در رسانه‌ها و فضای مجازی موفق شدیم گروه‌های مشتاقی را از سراسر جهان وارد بیابان لوت کنیم که پس از آن ثبت جهانی هم رقم خورد.

وی با اشاره به اتمام مطالعات جامع اکوتوریسم و ژئوتوریسیم خراسان جنوبی در سال ۸۳ می گوید:در این پژوهش به طور کامل دهسلم به عنوان دالان ورودی بیابان لوت معرفی شده که هم توانمندی‌ها و زیرساخت‌ها  و از سوی هم مشکلات موجود مشخص است .

رونقی بیان می‌کند: یکی از بخش‌های این پژوهش پوشش گیاهی بیابان لوت است که گونه‌های بسیار غنی گیاهی در این سفرها دیده و ثبت شده است.

وی از وجود ۳۰ هزار قطعه عکس از بیابان لوت در آرشیو خود خبر می‌دهد و می‌افزاید: حتی تالاب کجی نمکزار هم به برکت همین تحقیقات به چشم آمد.

این کویرنورد به اولین نمونه جانوری دیده شده در این تحقیقات اشاره می کند و می گوید: زاغ بور ایرانی برای اولین بار در بیابان لوت خراسان جنوبی تصویربرداری و بعد از آن جغد کوچک، چند گونه روباه و ۲ گونه کمیاب سوسمار هم جریان سفرهای تحقیقاتی به اعماق لوت مشاهده شد.

تجربه زیبائی‌ها ، بزرگی‌ها، سختی‌ها، مصیبت‌ها، و صدها نکته ناگفته در مورد کویر، مهمترین دستاورد او از این سفرها به شمار می رود.

وی بر ایجاد زیرساخت‌ها و انجام مطالعات دقیق در ادامه ثبت جهانی لوت تاکید می‌کند و ادامه می‌دهد: فعال شدن بخش خصوصی ، دفاتر آموزش دیده برای تورگردانی، لوازم و تجهیزات مورد نیاز برای سفر به بیابان لوت مهمترین مباحثی است که برای بیابان لوت باید مورد توجه قرار گیرد.

رونقی با بیان اینکه جذب توریست یک هنر است اظهار می‌کند:  آموزش تورلیدر با خروجی مناسب و توسعه اقامتگاه‌های بومگردی متناسب به آمار توریست‌ها نیز اهمیت دارد.

مجموع سفرهای مرد شنی به کویرهای خراسان جنوبی یک میلیون کیلومتر است، گرچه امیر طالبی گل رفیق همیشه همراهش در یکی از همین سفرهای بیابانی قربانی مین شد اما او همچنان بیابان و کویر را دوست دارد و بدون احساس تکراری بودن به سفرهایش ادامه می‌دهد.

منبع:ایرنا