نئاندرتال ها در ایران
این روزها موزه ملی میزبان نمایشگاهی از آخرین یافته‌های کاوش‌های باستان‌شناسان است که در راستای برگزاری هفدهمین سالانه باستان‌شناسان کشور به نمایش گذاشته شده‌اند و درواقع آثار شاخص باستانی که طی کاوش‌های سال ۱۳۹۷ و با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری بدست آمده‌اند را در معرض دید عموم گذاشته است و به نئاندرتال ها در ایران می پردازد.
به جرات می‌توان گفت یکی از شگفت‌انگیزترین آثار این نمایشگاه دندان انسان نئاندرتال است. در توضیح این بخش آمده است: غار وزمه: نخستین بقایای قطعی انسان نئاندرتال در ایران.
فلات ایران در محدوده پراکنش انسان‌های نئاندرتال قرار داشته و بقایای سکونت این انسان‌ها ازجمله دست‌ساخته‌های سنگی و بقایای جانوران شکار شده در غارها و پناهگاه‌های صخره‌ای در نقاط مختلف کشور یافت شده است. اما علارغم اینکه مکان‌های نسبتا زیادی از این دوره کاوش شده‌اند بقایای احتمالی این انسان تنها از یک غار در بیستون گزارش شده که شامل یک تکه از استخوان زند زبرین است. این استخوان در کاوش غار ییستون توسط کارلتن کوون، انسان شناس آمریکایی همراه با دست ساخته‌های سنگی و بقایای جانوری این دوره یافت شد. مقایسه اندازه‌های این استخوان ساعد دست راست با زند پیشین انسان نئاندرتال و دیگر نمونه‌های موجود نشان داده که این استخوان در گروه نئاندرتال و انسان مدرن دوره پارینه سنگی جدید جای می‌گیرد. در نتیجه به‌طور قطع نمی‌شود آن را به انسان نئاندرتال نسبت داد. اما بازنگری یک دندان انسان که سال‌ها پیش در غار “وزمه” در جنوب غربی کرمانشاه کشف شده بود منجر به اثبات حضور انسان نئاندرتال در ایران شد. غار تاریک و عمیق وزعه که نزدیک به سی متر طول دارد. طی عصر یخبندان کنام و پناهگاه درندگانی چون کفتار (خالدار و راه راه)، خرس سانان، سگ سانان (گرگ و روباه). گربه سانان (شیره بلنگ، کاراکال و گربه وحشی) بوده که باعث انباشت استخوان علفخوارانی چون بز کوهی، میش، گوزن، گراز و گونه‌های منقرض شده‌ای مثل گاو وحشی، اسب وحشی و کرگدن استپی شده‌اند. تعدادی از نمونه‌های دندان این حیوانات در آزمایشگاه علوم اقلیتی و محیطی مرکز پژوهش‌های علمی فرانسه سالیابی شدند که تاریخ‌هایی بین ۱۱ تا ۷۰ هزار سال پیش را به دست داد. شمار کمی بقایای استخوان و دندان انسان در غار یافت شد که اغلب مربوط به استفاده گذری دامداران دوره‌های نوسنگی و متاخرتر از غار است. بررسی این مجموعه از بقایای انسان توسط “اریک ترینکاوس”متخصص برجسته نئاندرتال‌ها روشن ساخت که یکی از دندان‌ها با توجه به ابعاد آن می‌تواند مربوط به انسان‌های دوران پارینه سنگی باشد. این دندان آسیای کوچک مربوط به آرواره بالایی کودکی است که در زمان مرگ بین شش تا ده سال سن داشته است. سالیابی دندان با روشی غیرمخرب به نام طیف‌سنجی گاما در لابراتوار علوم اقلیمی و محیطی در ژیف سور ایوت فرانسه تاریخی بین ۲۰ تا ۲۵ هزار سال تقویمی ارایه کود. البته به دلیل مشکلات این شیوه سن‌سنجی و تردید در سالیابی و ابعاد نسبتا بزرگ دندان احتمال قدیمی‌تر بودن دندان وجود داشت. برای روشن شدن این مسئله “روبرتو ماکیاولی” و کلمان زانولی” در دانشگاه پواتیه دندان را با استفاده از دستگاه تصویربرداری سه بعدی میکروسیتی از طریق پرتو ایکس برش‌نگاری کردند و از این طریق بخش‌های داخلی ازجمله محل اتصال عاج به مینای دندان بررسی و اندازه‌گیری شد. این تصویربرداری سه بعدی مینا و عاج دندان مشخص کرد که نمونه وزمه دارای ویژگی های دندان انسان نئاندرتال است از جمله شکل و ابعاد مغز دندان به نئاندرتال‌ها نزدیک‌تر است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.