همه چیز درباره آیین ازدواج کردهای کرمانج
ایران کشوری پهناور با فرهنگی متنوع و غنی است که همین ویژگی‌ها شناخت آن را هم برای مردم ایران و دیگر کشورها جذاب‌تر می‌کند. آنچه در نظر بسیاری میراث فرهنگی ایران را تشکیل می‌دهد، آثار به جا مانده از گذشتگان ماست که بخش مادی میراث فرهنگی را تشکیل می‌دهد و میراث فرهنگی ناملموس، آداب و رسوم، مراسم، مهارت ها، دانش محلی، گویش، اشعار و… است که بخش میراث معنوی را شامل می‌شود.
گلی شادکام، پژوهشگر زبان و فرهنگ کردی کرمانجی خراسان، به معرفی آیین‌های مراسم عروسی کردهای خراسان پرداخت و اظهار کرد: برای کردهای خراسان جشن عروسی تنها یک جشن شادی‌بخش نیست بلکه مراسمی است که طی آن با همیاری و همکاری یکدیگر پایه‌های تعاملات اجتماعی مستحکم شده و بر انسجام و همبستگی اجتماعی افزوده می‌شود.
وی ادامه داد: آیین‌ها و جشن‌های ازدواج از مهم‌ترین و شادیبخشترین مراسم در میان هر قوم و ملتی است. این جشن‌ها آغازگر زندگی مشترک و نشانی از پیمان مقدس زناشویی و تشکیل خانواده میان یک زن و مرد است که با حضور بستگان و دوستان شکوه و شادی بسیاری به همراه دارد. در فرهنگ کردهای خراسان جشن عروسی مهم‌ترین جشن زندگی یک فرد است که با شکوه و شادی بسیاری برگزار می‌شود.
این پژوهشگر گویش و فرهنگ کردی کرمانجی اضافه کرد: در زبان کردی کرمانجی خراسان «زوهجین، zavejin» یعنی ازدواج کردن، «داوه، dâwat» جشن عروسی، «بووک،buk» و عروس «زاوا، zâvâ» داماد خوانده می‌شود.
شادکام خاطرنشان کرد: جشن عروسی از ابتدا تا پایان دارای مراحل گوناگونی است که شامل نشان کردن، خواستگاری، قند شکستن، خرید عروسی، عیدی بردن، حنابندان، عروس برون و پاتختی می‌شود. همچنین گفته می‌شود که کردها بیشتر درون فامیلی و درون گروهی ازدواج می‌کنند.
وی تصریح کرد: در میان کردهای خراسان زمانی که پسری به سن ازدواج میرسد، خانوادهها تلاش می‌کنند تا از میان بستگان، آشنایان و هممحلههای خود دختر مناسبی را برای او نشان کنند. برخی از این ازدواجها به صورت توافقی میان خانوادهها از سنین کودکی فرزندان برنامه‌ریزی می‌شود که در میان عشایر شایعتر است. امروز جوانان بیشتر تلاش دارند همسر مورد نظرشان را خود انتخاب کنند.
تهیه جهیزیه بر عهده داماد است
این پژوهشگر زبان و فرهنگ کردی کرمانجی خراسان افزود: پس از مراسم خواستگاری و توافق بر سر مسائل مربوط به جهیزیه و مهریه مراسم قندشکستن برگزار می‌شود. در میان کردهای خراسان به طور سنتی جهیزیه بر عهده پسر است. هر چند در میان خانوادههای شهرنشین شده، تهیه جهیزیه به طور مشارکتی رایج شده اما همچنان در میان عشایر کرد خراسان تهیه جهیزیه بر عهده داماد است.
شادکام عنوان کرد: در مراسم قند شکستن که به نوعی اعلام نامزدی دختر و پسر است، یکی از بزرگان فامیل که باید مردی خوشنام و محترم باشد، خود دارای ازدواج موفقی بوده و علاوه بر آن ۲ زنه و زن مرده نیز نباشد، با اجازه دیگر بزرگان مجلس ۲ کله قند را برداشته و به نشانه شادکامی و خوشبختی عروس و داماد بر هم زده و نامزدی دختر و پسر را به این وسیله اعلام می‌کند؛ در پایان قطعات قند را به نشانه شگون میان میهمانان تقسیم می‌کنند.
وی تصریح کرد: جشن عروسی در میان کردهای خراسان مفصل برگزار می‌شود. در گذشته مراسم عروسی سه تا هفت شب(جشن) به طول می‌انجامید و در آن انواع رقصها، موسیقی، برنامه‌های سرگرمیک ننده، مسابقه کشتی و اسب‌دوانی برگزار میشده است. امروز اما به دلیل گرانی هزینهها و مشغله بسیار مدت زمان جشن‌ها به نیم‌روز و یا حداکثر یک شبانه‌روز کاهش یافته است. برگزای جشن‌ها به شکل سنتی به ویژه در میان عشایر، روستانشیان و برخی از شهرنشیان هنوز هم بسیار رایج است.
موسیقی و رقص کردی از برنامه‌های اصلی عروسی کردها است
این پژوهشگر گویش و فرهنگ کردی کرمانجی خراسان اظهار کرد: برگزاری جشن عروسی سنتی با همیاری جوانان فامیل و بستگان درجه یک انجام میگیرد و همه به نوعی در آن سهیم هستند. برنامه محوری عروسی کردهای خراسان، موسیقی و رقص کردی است که از اولین دقایق جشن تا پایان به شکل پیاپی ادامه دارد.
شادکام ادامه داد: این جشن‌ها با پوشش رنگارنگ سنتی زنان کرمانج جلوه زیبایی به خود میگیرد. در جشن عروسی کردهای خراسان خانوادهها همه در یک مکان گرد هم آمده و به جشن و پایکوبی میپردازند. بر اساس باورها جشن عروسی باید در روز برگزار شود که همچنان میان عشایر رایج است اما در حال حاضر در برخی روستاها و شهرها جشن‌های عروسی در شب نیز برگزار می‌شود.
برگزاری عروسی به دور از تجمل از ویژگی‌های کردهای کرمانج است
وی در خصوص ویژگی‌های ارزشمند جشن‌های عروسی کردهای خراسان تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های عروسی کردهای خراسان برگزاری مراسم به دور از تجمل و ریخت و پاش بیهوده است. دومین مورد این است که برگزاری جشن‌ها به همراه موسیقی، رقص سنتی و پوشاک رنگارنگ کردی بسیار سرگرم‌کننده است.
این پژوهشگر گویش و فرهنگ کردی کرمانجی خراسان ادامه داد: از نکات مهم دیگر این جشن‌ها می‌توان به همیاری مالی در برگزاری جشن اشاره کرد. به این شکل که میهمانان در جشن مبلغی پول را که «تولوشی» نامیده می‌شود، به عروس و داماد هدیه داده تا در ابتدای زندگی مشترک درگیر هزینههای کمرشکن عروسی نشوند. معمولا این هدایای نقدی کل هزینههای جشن را پوشش داده و در مواردی مبلغی نیز برای شروع زندگی جدید باقی میماند.
شادکام بیان کرد: برای کردهای خراسان جشن عروسی تنها یک جشن شادی‌بخش نیست بلکه مراسمی است که طی آن با همیاری و همکاری یکدیگر پایه‌های تعاملات اجتماعی مستحکم شده و بر انسجام و همبستگی اجتماعی افزوده می‌شود. این جشن‌ها محلی برای دورریختن کدورتها، آشناییهای جدید و تشکیل زندگیهای تازه است.
ثبت مراسم عروسی کردهای کرمانج در سال ۱۳۸۳ در فهرست ملی میراث ناملموس کشور
وی گفت: با توجه به ارزش و اهمیت مراسم جشن عروسی در میان کردهای خراسان عناصر ارزشمند و منحصربه‌فرد و نقش آن در تحکیم اجتماعی پرونده این مراسم طی ۶ ماه مستندسازی شده و پس از تایید در شورای ثبت میراث معنوی استان به شورای ثبت ملی فرستاده شد و در تاریخ ۱۵ بهمن ۱۳۸۳ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
منبع: ایسنا
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.