پل گاومیشان ایلام
پل گاومیشان واقع در شهرستان دره شهر استان ایلام، یکی از قدیمی ترین پست های تاریخی کشور متعلق به دوران ساسانی است که بخشی از تاریخ کهن این شهرستان را نمایان می کند. مورخان در مطالعه تاریخ کهن شهرستان دره شهر، این شهرستان را اولین شهر دوران ساسانیان نامیده اند و این شهرستان با آثار تاریخی متعدد مانند ماداکتو، آتشکده های تاریخی متعدد، پل گاومیشان و آثار تاریخی دیگر یکی از شهرهای قدیمی و تاریخی کشور محسوب می شود.
پل تاریخی و زیبای گاومیشان بر روی رودخانه سیمره پس از تلاقی با رودخانه کشکان ساخته شده است و بر اساس نظریات مختلف، وجه تسمیه نام این پل برگرفته از گومیشه یعنی محل پرورش گاو است. بعضی بر این باورند که گاومیش نر در قدیم جفت خود را گم می کند و در پی یافتن آن تمامی دره ها و غارها را در هم می نوردد و سرانجام آن را در غاری در این محدوده می یابد، از آن پس این منطقه را گاو میشو نامیده اند.
پل گاومیشان واقع در شهرستان دره شهر استان ایلام، یکی از قدیمی ترین پلهای تاریخی کشور متعلق به دوران ساسانی است که بخشی از تاریخ کهن این شهرستان را نمایان می کند.این پل در فاصله ۳۰ کلیومتری پل‌دختر در مرز بین دو استان لرستان وایلام و بر روی رودخانه سیمره واقع شده است. در حالی که بیش از ۹۰ درصد سازه این پل در استان لرستان قراردارد.
اين پل بسيار فني و پيچيده ساخته شده است به طوري که رقيبي جدي براي پلهاي مهم بشمار مي رود.
پايه ها و تکيه گاههاي اصلي پل مدور و قطور است و مصالح آن از سنگهاي مکعبي بزرگ و تراشيده در ابعاد مساوي است که به صورت “رگ چين” به روي هم چيده شده اند و پايه اصلي پل را به وجود آورده است.
داخل پايه ها نيز از قلوه سنگ و ملاط گچ پر شده و مصالح پل سنگ و ملاط گچ و در سقف تاقها از آجر است که همگي در پيچيدگي اين پل نقش دارند. وجود پله ها در ميان دالان ستون مياني، بيانگر اين امر است که اين پل فقط يک پل ارتباطي نبوده بلکه راهروهاي داخل و پلکان نشان از اين دارد که کاروانها از اين پل به عنوان سرپناه به هنگام عبور استفاده مي کردند و چه بسا شبها که در دل اين دالانها کاروانيان به صبح رسانده اند.
طول این پل حدود ۱۷۵ متر و عرض پل نزدیک به ۸ متر و۲۰ سانتیمتر است و در حال حاضر دارای ۶ چشمه طاق می‌باشد. پهنای پاتاقها، یا حدفاصل چشمه تا ۲۵ متر متغیر است. عرض چشمه اصلی این پل حدود ۳۳ متر و ۷۰ سانتیمتر، دهانه پل گاومیشان با بیش از ۵۰ متر عرض بزرگترین دهانه پل کشور است.
هر چند که یکی از این دهانه‌ها بعد از عقب‌نشینی سپاه ایران در جریان حمله اعراب به ایران تخریب شد. در مورد مصالح باید گفته که مصالح اصلی آن ملاط، آجر وسنگ تشکیل می‌دهند. معماری پاتاقها به سبک معماری ساسانی است اما در چشمه طاقها آثار مرمت دوره‌های صفوی و قاجار دیده می‌شود.نخستین فصل مرمت پل گاومیشان در سال ۱۳۸۷ به پایان رسید.
يکي از مورخان تاريخ بنام سرهنري راولينسون در سفرنامه خود درباره اين پل مي نويسد: “پلي که هم اکنون بر روي سيمره (دره شهر فعلي) قرار دارد يکي از بهترين پلهاي ايران است که حسين خان بزرگ (والي بزرگ و معروف ايلام ) به سال ۱۰۰۸ هجري قمري اين پل را تعمير کرده است”.
به اعتقاد مورخان اين پل در سال ۱۳۳۴ هجري قمري بر اثر زلزله از بين رفته است.
این اثر در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۲۲۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مرتبط:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.