ایجاد یک اراده‌ ملی برای حفظ و انتقال ارزش‌های میراث ناملموس

فرامرز صابرمقدم در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ثبت ملی آثار ملموس و ناملموس اظهار کرد: میراث فرهنگی ما یکی از مهم‌ترین عوامل توجیه‌کننده و مبین هویت ملی به شمار می‌رود که از دو بعد متفاوت ناملموس و ملموس برخوردار است.

وی افزود: ابعاد ناملموس این میراث که در واقع عامل به‌ وجودآورنده میراث مادی هستند، ممکن است نسبت به اشکال صوری میراث فرهنگی قدیمی‌تر، اصیل‌تر و بسیار غنی و گسترده باشند. به این دلیل که ماهیت ناملموس، خود در صدها و هزارها سال پیوسته از چشم‌ها به ‌دور مانده و تنها عادت‌های فرهنگی و سینه به سینه نقل شدن‌ها، موجب شده تا به حیات خود ادامه دهند که این ارزش‌ها تاکنون به نسل ما منتقل شده و ما نیز آن‌ها به آیندگان منتقل خواهیم کرد.

این پژوهشگر ادامه داد: به هر حال حوزه ناملموس یک موضوع جهانی است و در تمام دنیا مورد تکریم قرار می‌گیرد. در واقع کشورهای جهان هرکدام به نوعی تلاش می‌کنند تا این ارزش‌ها را به تمامی مردم و به کشورهای دیگر بشناسند. به همین جهت است که آن‌ها دائما در حال تکمیل و تهیه پرونده ثبتی و ارسال آن به مجامع جهانی و سازمان‌هایی چون یونسکو هستند.

صابرمقدم خاطرنشان کرد: در این میان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به صورت تخصصی‌تر و بخش معاونت میراث فرهنگی و ثبت جهانی، کم و بیش با توجه به قدمت و پیشینه موجود در مناطق مختلف ایران، همینطور طوایف و اقوام متعدد و در نتیجه وجود میراث ناملموس متنوع در حال پیگیری و ثبت آن‌ها است و خواهد بود. ما باید آگاهی و اهمیت ضرورت شناسایی و حفاظت از میراث ناملموس را که معمولا در معرض آسیب‌پذیری، دگرگونی و تغییر ماهیت و نابودی هستند را درک کرده، آن‌ها را دوباره احیا کنیم و نجات دهیم.

وی عنوان کرد: باید مسئولین را ترغیب کرد تا از آثار و ارزش‌های میراث حفاظت کنند و در نهایت یک اراده ملی برای شناخت، حفاظت، ارتقاء و انتقال این مواریث به نسل‌های آینده و همینطور شناخت آن‌ها به نسل حاضر ایجاد کنند. همچنین توصیه می‌شود با دستیابی به روش‌های موثر هویت ملی را درک کرده و حفط میراث فرهنگی را در دستور کار قرار دهند تا به این ترتیب بتوان حیات این مواریث را قوی‌تر کرد.

کارشناس میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ادامه داد: همچنین باید با تمام قدرت از گنجینه‌ زندگی بشری و همینطور حاملان میراث ناملموس حمایت کرد و بستر خوبی را برای افرادی که بخشی از حاملان این آثار با ارزش هستند، فراهم کرد. البته وزارتخانه میراث فرهنگی با تلاش و پیگیری روزافزون، این مقوله را دنبال می‌کند تا بتوان موضوع را در تعداد پرونده‌های ثبتی موجود در استان‌ها شاهد بود.

صابرمقدم اضافه کرد: میراث ناملموس گنجینه‌ای از دانش‌ها و مهارت‌هایی هستند که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند. باید گفت که میراث ناملموس نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح جهانی نیز مطرح هستند که این مورد باعث همبستگی اجتماعی، تشخیص هویت و مسئولیت درون گروهی می‌شوند.

میراث ناملموس ارزش‌ها را دوباره احیا می‌کند

وی خاطرنشان کرد: همچنین می‌دانیم که جامعه‌ محور بودن و حفاظت از میراث زنده بسیار مهم است. برخی از میراث ناملموس ارزش‌ها را دوباره احیا می‌کنند و برای زنده‌ نگاه‌داشتن این میراث باید به طور منظم برای نسل‌های مختلف، آموزش‌های متفاوت و مناسبی را ارائه کرد.

کارشناس میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی عنوان کرد: از جلوه‌های مختلف میراث معنوی می‌توان به مراسم‌های مختلف، حرکات آیینی، موسیقی، فنون پوشاک، آداب و آیین‌های مذهبی، آگاهی و دانش نسبت به محیط دنیای طبیعی، جشن‌ها و سنت‌های گفتاری همچون فورکلورها، قصه‌گویی، نمایش هنرهای مهارتی، فنون مهارت‌های مرتبط با صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اشاره کرد. سنت‌های گفتاری نیز شامل تمثیل‌ها، چیستان‌ها، حکایت‌ها، اشعار کودکانه، قصه‌ها، اساطیر،عبارات جادویی و غیره هستند که درواقع این گروه‌ها در تمام دنیا مصطلح است. به عبارتی در هر کجای دنیا اگر بخواهیم میراث ناملموس را بشناسیم، باید در این گروه‌ها و شاخه‌ها به دنبال آن باشیم.

رابطه میان میراث ناملموس و ملموس همچون رابطه جوهر و صورت است

صابرمقدم ادامه داد: همچنین رسوم اجتماعی و آیین‌ها، فعالیت‌های معمول و مترادفی هستند که با سهیم‌ کردن و مشارکت اعضای جامعه، تحرک و پویایی مورد نظر را موجب می‌شوند؛ بنابراین می‌توان گفت رابطه میان میراث فرهنگی ناملموس و ملموس نظیر رابطه جوهر و صورت است.

منبع: ایسنا

مرتبط:

«خبرنگاران» میراث ناملموس گردشگری