باستان‌شناسان دنبال شهر پررونق سلجوقی در بجنورد
فصل دوم مطالعات باستان‌شناختی محوطه «معصوم‌زاده» بجنورد در خراسان شمالی آغاز شد. در فصل اول کاوش، پیش‌فرض‌هایی در ارتباط با استقرار شهری پررونق از دروه سلجوقی در این منطقه مطرح شده است.
به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، احمد نیک‌گفتار، سرپرست هیأت باستان‌شناسی در این محوطه تاریخی درباره فصل دوم این کاوش‌ها و مطالعات گفت: شهر امروز بجنورد واقع در دشت میانکوهی بجنورد که بر دامنه‌های شمالی آلاداغ تکیه دارد، در منطقه‌ای قرار گرفته که سرحدات سه منطقه مهم فرهنگی شرق جهان اسلام، یعنی نیشابور، گرگان و مرو را به یکدیگر متصل می‌سازد، بنابراین جایگاه ویژه‌ای در مطالعات باستان‌شناختی دوران اسلامی دارد.
این باستان‌شناس افزود: محوطه معصوم‌زاده با توجه به موقعیت مکانی آن، نه‌تنها در شناخت روند شکل‌گیری و تغییرات پهنه شهر بجنورد در طول زمان، بلکه در مطالعات دوران اسلامی منطقه به طور خاص و نیشابور بزرگ و خراسان به طور عام، اهمیت بسزایی دارد.
وی ارزش‌های بنیادین شهر و پهنه فرهنگی بجنورد را وابسته به تمام اجزایی دانست که این شهر و تحول تاریخی آن را از آغاز شکل‌گیری تا امروز به طور یکپارچه تعریف می‌کند و اظهار کرد: دور جدید مطالعات باستان‌شناختی با هدف گاهنگاری، شناخت روند شکل‌گیری و گسترش محوطه به عنوان یک استقرار شهری و رابطه طبیعی و تاریخی آن با شهر و جلگه امروز بجنورد در پی درک این مهم است.
نیک‌گفتار با بیان این‌که فصل نخست مطالعات جامع باستان‌شناختی در محوطه معصوم‌زاده بجنورد در شهریور و مهرماه سال ۱۳۹۹ به سرپرستی «زهرا لرزاده» انجام شده است، افزود: حاصل کاوش‌های فصل اول، علاوه بر آن‌که گاهنگاری، نحوه شکل‌گیری و ساختار لایه‌های فرهنگی محوطه را بر ما آشکار کرد، منجر به یافتن فضاهای زیستی و صنعتی در بخش‌های شمالی و جنوبی محوطه شد.
وی گفت: براساس یافته‌های فصل نخست کاوش، به نظر می‌رسید که این منطقه شاهد استقرار شهری با رونق زیاد بویژه در سده‌های پنجم و ششم هجری قمری بوده است و تنوع و تراکم انواع یافته‌های سفالی و غیرسفالی که در فضاهای صنعتی و زیستی یافت شده نیز خود نشان دیگری از رونق این استقرار شهری در دوره سلجوقی است.
سرپرست هیأت باستان‌شناسی بیان کرد: این یافته‌ها به نوبه خود پرسش‌های مهم و جدیدی را در بخش درک چرخه‌های تولید از ماده خام و استحصال تا تولید و در نهایت مصرف آن در این استقرار شهری و ارتباط آن با سایر بخش‌های خراسان مطرح می‌سازد و تمرکز مطالعات میدانی فصل دوم نیز برای درک بهتر این مهم است.
وی گفت: امیدواریم انجام پژوهش‌های بلندمدت در این محوطه با رویکرد به منظر تاریخی شهر بجنورد، نه‌تنها شناخت ما را از عناصر حیات آن در طول زمان و تحول آن در نظام شهرنشینی و شهرسازی در جغرافیای تاریخی ایران افزایش دهد، بلکه همزمان این امکان را فراهم کند تا توان بالقوه‌ای را که حیات پایدار این شهر را تضمین کرده شناسایی کرده و برای حفظ اصالت، ارزش‌های اقتصادی، تاریخی و فرهنگی مردم این سرزمین کهن به‌کار گیریم.
نیک‌گفتار تاکید کرد: انجام مطالعاتِ فراگیر باستان‌شناختی، اولویت اول و شرط لازم برای ارائه برنامه‌های آمایشی و حفاظتی است.
منبع: ایسنا
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.