باغ موزه شیراز؛ توسعه یا تخریب
باغ‌های شیراز همواره یکی از مسائل بحث برانگیز بوده و طی سال‌های اخیر، نگاه‌های بیشتری را به سمت خود متوجه کرده است؛ باغ‌هایی که نسبت به سه دهه قبل کمتر از یک پنجم آن باقیمانده و همین میزان نیز به شکل مداوم در معرض تخریب‌های عمدی و غیرعمدی قرار دارد و به عنوان تهدیدی جدی برای آینده شهرراز محسوب می‌شود.
یکی از موارد بحث برانگیز در حوزه باغ‌های شیراز، ساخت باغ موزه‌ای موسوم به “باغ موزه فرش پرویز تناولی” در محدوده باغ‌های گروه یک بوده؛ مکانی که قرار است در دل فضای سبز باغی این کلانشهر احداث شده و برابر تفاهمنامه شهرداری شیراز با پرویز تناولی، فرش‌های اهدایی آن هنرمند که دارای نشان شیر است، در آن نگهداری شده و به نمایش گذاشته شود.
اما در عمل به نظر میرسد این باغ موزه، عملا با ساخت یک مجتمع تجاری بزرگ همراه باشد که نه تنها این پهنه‌ی باغی ارزشمند را با تغییر کاربری عمده روبرو میکند، بلکه سنگفرشها و خیابانکشیهای عمده و ماهیت توسعه خواه این مجموعه، عملا زمینه تغییر کاربری دهها هکتار باغ پیرامون آن که بقایای حق تنفس کودکان و نوزادان این کلانشهرِ در آستانه تبدیل به آلودگی شدید هوا است، را فراهم خواهد کرد.
کارشناس حوزه آب و منابع طبیعی و فعال حوزه باغ‌های شیراز در این خصوص، تاکید کرد که ابتدا باید به تصمیمگیری پیرامون بقایای عرصههای باغی کلانشهر شیراز، از دیدگاه قانونی نگاه کرد.
داریوش مختاری، گفت: برابر بند (۲) مصوبه ۳۳۷۶/۳۱۰ تاریخ ۱۳۷۹/۰۹/۱۶ شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، شهرداری شیراز صرفا موظف به خرید، حفظ، احیا و نگهداری باغ‌های گروه یک است و حق هیچگونه دخل و تصرف در این پهنهها را ندارد. حال آنکه در چند سال اخیر و پس از تملک این پهنه، عمدا یا سهوا این محدوده ارزشمند زیست محیطی از دستور کار نگهداری خارج شده است.
این فعال حوزه باغ‌های شیراز گفت: چنانچه تغییر کاربری بسیار محدود با اهداف مشخص و شفاف گردشگری عمومی مورد نظر باشد، ایده‌آل استفاده از چنین عرصهای، الگوبرداری از باغ‌های تاریخی همانند باغ ارم، عفیف آباد، دلگشا و همانند آن‌ست که ضمن باززندهسازی باغ‌های تاریخی یک اثر ارزشمند معماری برای آیندگان باقی بگذاریم. از این طریق و با داشتن یک باغ تاریخی پرآوازه، بخشی از کمبود ناشی از آسیبهای واردشده به حدود ۱۸ باغ تاریخی شیراز در چند دهه اخیر نیز پر می‌شود.
مختاری ادامه داد: در هر حال، طرح باغ موزه و چنین تغییر کاربری ناخوشایندی، اعتبار حقوقی موسسه شهرداری برای حفظ و نگهداری نزدیک به ۳۰۰ هکتار باغ تملک شده از گروه یک باغ‌های قصردشت شیراز را به شدت در معرض بحث و دعوی حقوقی و قضایی قرار میدهد. نکته دیگر اینکه به طور معمول تغییر کاربری اراضی پیرامون، زمینه دعوی حقوقی و ادعای مالکان باغ‌های پیرامون را برای تغییر کاربری باغهایشان افزایش میدهد و این پیامد، اصلا خوب نیست.
ساخت و ساز در باغ‌های گروه یک برای مردم ممنوع است نه شهرداری
عضو شورای شهر شیراز نیز، با اشاره به وجود بقایای یک باغ ١٤ هکتاری در محور پیاده راه سلامت بلوار چمران، خاطرنشان کرد: ساخت و ساز برای مردم در باغ‌های گروه یک ممنوع و شهرداری ملزم به جلوگیری از این موضوع است، اما شهرداری با موافقت کمیسیون ماده ٥ و نهایتا کارگروه مصوبه زیربنایی استانداری فارس می‌تواند تنها ۱۰ درصد این عرصه را به اجرای مصوبات، اختصاص دهد.
لیلا دودمان ادامه داد: مصوبه موزه فرش تناولی از مصوباتی است که در دوره پنجم شورای شهر شیراز با پیشنهاد شهرداری به تصویب رسیده و جانمایی اجرای این موزه در گروه یک باغ‌ها و باغ مذکور است.
او با بیان اینکه موافقت‌های لازم برای جانمایی احداث این موزه در کمیسیون ماده ٥ و کارگروه زیربنایی استانداری فارس گرفته شده است، گفت: اکنون طراحی فاز یک این موزه در بخش سایت و ساختمان تایید شده و در طراحی فاز دوم نیز سایت تایید و ساختمان هفته جاری تائید خواهد شد.
این عضو شورای شهر شیراز همچنین اعلام کرد که این موزه در فضایی به وسعت ۲۲ هزار متر مربع با شرکت شهر راز به عنوان عامل ناظر اجرایی می‌شود.
تغییر نام باغ موزه فرش تناولی به باغ موزه هنر
معاون معماری و شهرسازی شهرداری شیراز نیز در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه موزه فرش تناولی به باغ موزه هنر تغییر نام داده شده است، گفت: زمین پیش‌بینی شده در تملک شهرداری است و شهرداری خود می‌خواهد این مصوبه را اجرایی کند و مغایرتی هم با ضوابط باغ‌های گروه یک ندارد.
جواد بهادری هدف اصلی از اجرای این باغ موزه را در وهله اول کمک به احیای باغ‌ها عنوان کرد که در طول زمان از حالت باغی خارج شده است.
او افزود: امسال حدود ١٦.٥ هکتار درختکاری در این باغ خواهیم داشت و در سطح اشغال کمتر از ٥ درصد فعالیت‌های فرهنگی و هنری اجرایی توسط شهرداری برای خدمات رسانی به مردم انجام خواهد شد.
معاون معماری و شهرسازی شهرداری شیراز با این اینکه طرح در کارگروه امور زیربنایی استانداری فارس به تصویب رسیده است، اعلام کرد که علی‌رغم اینکه بعضی از مردم به دنبال کارهای انتفاعی در باغ‌ها به ویژه باغ‌های گروه یک هستند اما شهرداری به دنبال کار خدماتی است و در این طرح انتفاعی برای شهرداری در کار نیست.
ساخت و سازهای محور پیاده راه سلامت در مجاورت این باغ موزه مورد هدفِ ساخت، نشان از بسترسازی شهرسازی و همین طور دیدگاه و نگرش عمران محور دستگاه شهرداری به ساخت این باغ موزه دارد.
در بافتهای تاریخی عملا سنگفرش به صورت محدود و متخلل بوده؛ تا جایی که کمترین آسیب به بافت بوم شناختی پهنه باغی برسد. در حالی که محور پیاده راه سلامت عملا با انباشتی از بتن و میلگرد همراه شده است.
براساس نظر کارشناسان، شهرهای تاریخی فیروزآباد و کازرون مستعدتر از شهر شیراز برای ساخت باغ موزه فرش است. اجرای چنین ایدهایی مناسب کلانشهر شیراز نیست.
شاید بنا به گفته داریوش مختاری، فعال حوزه باغ‌ها بهتر باشد شهرداری شیراز در ادامه تلاشش تحسین برانگزیش برای باززندهسازی باغ‌های تاریخی دلگشا و جهاننما با ساخت یک باغ با معماری ارزشمند و طراز اول، یک برگ زرین به کارنامه مثبت و فعالیتهایش در حوزه مدیریت شهری بیفزاید.
مهرماه سال ۹۷ قبل، نوذر امامی، عضو شورای اسلامی شهر شیراز به دنبال پیگیری‌های ایسنا اعلام کرده بود که طرح هیچ باغ موزه‌ای در این دوره شورای اسلامی شهر شیراز مطرح نشده که مصوب شده باشد.
امامی در آن زمان با تایید اینکه در طرح جامع ستاد بازنگری احیاء باغ‌های قصردشت، اختصاص بخشی از باغ‌ها برای راه‌اندازی باغ موزه پیش بینی شده است، گفته بود که این مطلب در شورای اسلامی شهر شیراز مطرح نشده است.
منبع:ایسنا
مرتبط:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.