ردپای تاریخ در تپه نقاره‌چی نهاوند
سجاد سیف- نهاوند ـ خبرنگار: کاوش تپه نقاره‌چی در نهاوند اوایل شهریور سال جاری به سرپرستی مهدی رهبر، باستان‌شناس برجسته کشور، آغاز شده است.
این تپه با توجه به ارتباط آن با معبد لائودیسه در منطقه دوخواهران از نظر دوره زمانی که به دوران سلوکی مربوط می‌شود، بسیار حائز اهمیت است و به لحاظ باستان‌شناسی و گردشگری می‌تواند در توسعه شهرستان نقشی موثر داشته باشد. از دوران یونانیان در ایران آثار مهمی در دست نیست و نتایج این کاوش شهرستان نهاوند را در زمینه گردشگری در سطح بین‌المللی نیز مطرح می‌کند.
- گمانه‌زنی در ۳ منطقه
معاون هیأت کاوش تپه نقاره چی در نهاونددر این باره به همشهری می‌گوید: یک ماه پیش به سرپرستی مهدی رهبر کار کاوش را در تپه آغاز کردیم. در ۳ منطقه گمانه‌زنی انجام داده‌ایم که شامل کاوش در ضلع جنوب غربی و غرب تپه است. دلیل انتخاب این محل نتایج گمانه‌زنی‌هایی است که در قبورتولومولوسی به دست آمده است. تحقیقات و کاوش‌ها بیانگر این نکته بود که این ضلع از تپه بکرتر از سایر قسمت‌های آن است و در دوره‌های قبل به‌هیچ‌وجه چنین لایه‌ای کاوش نشده است.
احمد عرب بیان می‌کند: قبر تومولوس مزاری است که متعلق به پادشاه و خانواده پادشاه بوده و اتاقی است که ابتدا روی زمین بنا می‌شده سپس با توده‌ای از خاک یا تپه‌ای از سنگ آن را می‌پوشاندند. این مزارها را معماران روز می‌ساختند و نباید با نگاه به ظاهر بیرونی آن فریب خورد، زیرا در درونشان معماری عظیمی دارند. وی ادامه می‌دهد: وقتی پادشاه یا افرادی از خانواده پادشاه فوت می‌کردند، اشیا و هدیه‌های آنها را در اتاق سنگی ساخته‌شده به همراه جسد دفن می‌کردند. بلندی تومولوس و زیبایی معماری آن، با توجه به ثروت و قدر و منزلت فرد مرده، متغیر است. آنهایی که ارتفاع بلندتری دارند مربوط به پادشاهان ثروتمند و افراد سرشناس هستند.
- بازنگری در عرصه و حریم تپه
معاون هیأت کاوش تپه نقاره‌چی در نهاوند می‌گوید: نتایج این کاوش با توجه به تاریخ‌گذاری شهر نهاوند در دوران سلوکی می‌تواند از لحاظ باستان‌شناسی و گردشگری حائز اهمیت باشد. عرب یادآور می‌شود: گزارش ناصرالدین شاه و برادرش عضه‌الدوله، حاکم وقت نهاوند، از کاوش تپه نقاره‌چی و همچنین گزارش دکتر فوریه فرانسوی، طبیب مخصوص ناصرالدین شاه، مبنا و معیار کاوش ماست. با توجه به کشف طاق آجری و سنگ‌هایی که مربوط به اتاق گورستان است، در دیواره‌ها و راهرو در حال کاوش هستیم، زیرا این آرامگاه دارای در ورودی و کتیبه بوده است که احتمالا هنگام خاکبرداری به دست کشاورزان و باغداران منطقه تخریب شده و از بین رفته است. وی توضیح می‌دهد: در حال حاضر ۷۰ درصد کار کاوش انجام شده و بازنگری در عرصه و حریم تپه در دست اقدام است و به احتمال زیاد تا ۳ هفته آینده تعیین تکلیف می‌شود.
- دستاورد سفر ناصرالدین شاه
رئیس میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری نهاوند نیز اظهار می‌کند: ناصرالدین شاه در سفر به عراق عجم که از شهرری آغاز شد در مسیر به بروجرد و نقاط اطراف آن، به حسین‌آباد نهاوند، سراب گاماساب، شـهر نهاونـد، بابارستم، سراب کیان، وسج، فرسفج و تویسرکان و اطراف آن سفر کرد. از میان نقاط یادشده آنچه مورد اهمیت است شهر نهاوند و نقاط اطراف آن است. اطلاعات ارائه‌شده از سوی ناصرالدین شاه و محمدحسن خان اعتمادالسلطنه در خاطراتشان از سفر به نهاوند می‌توانـد از مجهولات این تپه باستانی پرده بردارد. محسن جانجان می‌افزاید: ناصرالدین شاه روز چهارشنبه یازدهم ذی‌الحجه سال ۱۳۰۹ قمری خاطرات خود را از سفر به سـراب گاماساب و دیدن از شهر نهاوند و قلعه یزدگرد آغاز کرده است. بازدید ناصرالدین شاه از شهر نهاوند نه تنها گوشه‌هایی از تاریخ و حیات اجتمـاعی نهاوند را مـنعکس می‌کند، بلکه در بازدید از باغ‌های نهاوند به تپه نقاره‌چی می‌رسد. این تپه در جنوب شهر نهاوند قرار دارد و ظاهراً در زمان صفویه یک بار حفاری شده است، اما درباره قدمت و ارزش باستانی‌اش چیزی به دست نمی‌آید و مجهول می‌ماند به همین دلیل ناصرالدین شاه دستور کاوش مجدد می‌دهد.
- کشف آرامگاه تومولوسی
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نهاوند در ادامه می‌گوید: ناصرالدین شاه در گزارشی که در خاطراتش آورده است می‌نویسد این تپه یک قبر تومولوسی است و سبک و آیین تدفین مربوط به یونانیان در شهر نهاوند است. در آن یک تابوت سنگی دیده شده است که پس از کاوش و مشاهده آن را به جای خود برمی‌گردانند. این تپه و آرامگاه مربوط به دوران سلوکیان است و به احتمال فراوان به یکی از بزرگان سلسله یا مندموس، والی نهاوند در دوران سلوکیان، تعلق دارد که در این قسمت به خاک سپرده شده است. کاوش این تپه می‌تواند با معبد لائودیسه در منطقه دوخواهران ارتباط بسیاری داشته باشد.
- انواع تپه‌های باستانی
تپه‌های باستانی از نظر معماری کهن در ۳ گروه گورتپه‌ها (تومولوس)، شهرتپه‌ها (سکونتگاه) و دژتپه‌ها (قلعه) قرار می‌گیرند که در اصطلاح به آن تپه مصنوعی یا تپه دست‌ساز می‌گویند. در شهرستان نهاوند، به دلیل سابقه تاریخی و تمدن، انواع این تپه‌ها قابل مشاهده است مثلا می‌توان از قلعه یزدگرد، تپه گیان، تپه باباقاسم و تپه نقاره‌چی نام برد. تپه نقاره‌چی در ۳ کیلومتری جنوب شهر نهاوند واقع در کوچه‌باغ‌ها از نوع تومولوس یا گورتپه است که نوعی تپه باستانی مصنوعی محسوب می‌شود. در این نوع تپه‌ها، معماران کهن با استفاده از لایه‌های مختلف خاک و سنگ مقبره پادشاهان را ساخته‌اند. تومولوس‌ها در اصل نوعی آیین تدفین است که از نظر ارتفاع (۹-۳۶ متر)، مقام مفرد و مقدار اشیای عتیقه درون آن با دیگر تدفین‌ها متفاوت است.
منبع خبر:همشهری
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.