ساحل _رویای فراموش‌شده بندرنشینان
نبود توجه کافی به رعایت حریم ساحل در توسعه شهری بندرعباس و ورود بی رویه فاضلاب شهر به دریا ، شهر را از ماهیت بندری خود خارج کرده و شهروندان را از استفاده از این موهبت الهی محروم کرده است.
تلاش برای رسیدن به توسعه و پیشرفت امری است که همه جوامع دنبال آن بوده و هستند اما نباید فراموش کرد که تحقق این امر نیاز به مطالعه و بررسی منطقی همه جوانب و در نظر گرفتن پیامدهاست.
نبود توجه کافی به این امر در بندرعباس، باعث شده اکوسیستم دریایی تحت الشعاع قرار گیرد و نه تنها صدای اعتراض افراد بومی و محلی و کارشناسان محیط زیست بلند شود بلکه دل هر گردشگری که در این شهر گذران وقت می‌کند نیز به درد آید.
با گردشی در شهر بندرعباس و نگاهی اجمالی به نوار ساحلی این شهر به نبود هماهنگی میان تلاش برای توسعه و توجه به ماهیت بندری شهر پی خواهیم برد تا جایی که عملاً ساحل، به همان شکل که در ذهن برای یک شهر زیبای بندری تداعی می‌شود دیگر وجود ندارد.
ایجاد زیر ساخت‌های شهری و ساخت و سازهای بی برنامه بدون در نظر گرفتن حریم ساحل از یک سو و سرازیر شدن فاضلاب از بافت فرسوده، شهرک نیروی دریایی و پساب غیراستاندارد تصفیه‌خانه بندرعباس از سوی دیگر ساحل را برای بندرنشینان صرفاً به یک خاطره خوش در ایام دور تبدیل کرده است.
این مسئله تا جایی باعث نارضایتی شهروندان شد که هشتگ “بندرعباس من کجاست؟ ” در فضای شبکه‌های اجتماعی به‌طور گسترده‌ای منتشر شد و شهروندان سعی کردند تا توجه مسئولان را به موضوع مهم ساحل‌خواری و از بین رفتن بافت ۱۵ کیلومتری ساحل بندرعباس جلب کنند.
مقصر مردم هستند یا مسئولان؟
درد دل هر شهروند بندرعباسی خود مثنوی هفتاد من است، شهروندانی که قدم زدن بر ماسه‌های داغ ساحل کم کم به خاطره‌هایشان می‌پیوندد و از یاد خواهند برد تماشای غروب در ساحل بدون استنشاق بوی تند فاضلاب چه لذتی خواهد داشت.
یکی از همین شهروندان می‌گوید: عملاً ساحل استفاده‌ای برای ما ندارد، دیواره‌های سنگی زیبایی ساحل را گرفته و به جای اینکه روی شن‌های ساحل قدم بزنیم باید پشت این حصارها بایستیم و به دریا خیره شویم.
شهروند دیگری معتقد است: هرجای دنیا که بروی شهرهای بندری هر نوع ورزش و تفریح آبی که بخواهی دارند، مردم شهر هم درآمد خوبی از ارائه این تفریح‌ها دارند اما چند سال است ساحل را از بندرعباس گرفته‌اند و هیچ تفریح و ورزش ساحلی برای مردم نمانده است؛ دریای بندرعباس تنها یک محل ترانزیت شده برای کسب در آمد تهرانی‌ها.
پیشنهاد توسعه عمودی به جای افقی در شهرهای بندری
محمد درویش کارشناس محیط زیست با بیان اینکه در برخی شهرها از جمله بوشهر و بندرعباس شاهد بروز تغییراتی در خط ساحلی هستیم، می‌گوید: با توجه به اینکه سواحل یکی از مهم‌ترین اکوتن‌ها هستند در واقع ما بیشترین تنوع زیستی و تخم‌ریزی را در سواحل داریم، وقتی سواحل از عملیات تکنوژنیک متأثر می‌شوند در حقیقت ما با پدیده ساحل خالی به بهانه توسعه روبرو می‌شویم که می‌تواند اثرات جبران ناپذیری بر اکوسیستم دریایی باقی بگذارد.
وی ادامه می‌دهد: باید قبل از تدوین سند جامع توسعه شهر یک سری از متخصصان محیط زیست، شهرسازی و زمین شناسی تحقیق و بررسی‌های لازم را در همه جوانب انجام دهند و بر اساس آمایش شهرسازی این زمین طراحی شود، اگر مسئله محقق شود و ارزیابی وضع زمین به درستی انجام شود، می‌توانیم شاهد کمترین طبعات توسعه در ساحل باشیم.
این کارشناس محیط زیست معتقد است: جایی که امکان توسعه افقی وجود ندارد به جای اینکه به سمت دریا پیشروی کنیم و اکوسیستم دریایی را به سوی نابودی پیش ببریم بهتر است به توسعه عمودی روی بیاوریم که به مراتب خطر کمتری همراه دارد.
درویش در ادامه به معضل ورود فاضلاب و پساب به سواحل بندرعباس اشاره کرده و می‌گوید: با وجود اعتراضات موجود، ورود فاضلاب به سواحل و دریا همچنان ادامه دارد. اگر در نظر داریم کیفیت اکوسیستم را رعایت کنیم، باید اولویت دولت این باشد که به سرعت تصفیه‌خانه‌های لازم احداث شود و اجازه ندهند یک لیتر فاضلاب و پساب بدون تصفیه وارد خلیج فارس و عمان شود، در این باره حتی نگرانی جدی نسبت به کاهش کیفیت آبزیان و نابودی جزیره مرجانی وجود دارد که تبعات این مسئله می‌تواند بر کیفیت غذای مردم نیز اثر بگذارد.
مخالف تخریب ساحل هستیم
اسلام باوقار رئیس شورای شهر بندرعباس در این رابطه می‌گوید: مخالف تخریب ساحل هستیم و با هر کس که به این کار مبادرت کند برخورد خواهد شد ولی از زمانی که این دوره از شورا روی کار آمد ساحل تصرف و تخریب شده بود و تنها کاری که توانستیم بکنیم بهسازی وضع ساحل بود.
وی ادامه می‌دهد: چیزی که از اسکله بندرحقانی تا اسکله صیادی مشاهده می‌شود بحث بهسازی ساحل بوده که به شهر کمک کرده است، در ادوار گذشته ساحل به این صورت وجود نداشته است و در واقع یک دیواره بود که عقب نشینی کرد و تخریب شد و آنچه مشاهد می‌شود بهسازی برای ساخت پیاده رو، خیابان و دیگر مسائل بوده است.
باوقار معتقد است: در مکان‌هایی مانند خواجه عطا و حاشیه ساحلی، بلوار کشیده شده بود و تنها کاری که شهرداری انجام داده است بهسازی ساحل بود، ما به شدت مخالفیم که ساحل شن و ماسه‌ای تخریب شود و قطعاً با این قبیل مسائل و تخلف جدی برخورد خواهیم کرد.
ساحل خواری تا حدی در شهر بندرعباس به امری معمول تبدیل شده که اراضی بناهای مهم دولتی و خصوصی مانند استانداری یا بازار جدید ماهی فروشان، ماحصل تخریب ساحل و پر کردن دریاست.
بی توجهی مسئولان و متولیان وقت در طراحی و معماری شهری نیز باعث شده تا بندرعباس از چهره یک شهر بندری آنگونه که شایسته است، محروم بماند و شهروندان نتوانند از نعمت ساحل بهره‌مند شوند و عملاً سیمای امروز بندرعباس با آنچه در ذهن و خاطره ساکنان اندکی قدیمی‌تر شهر نقش دارد فاصله زیادی دارد.
اکنون از بندری بودن شهر چندین تن آهن در اسکله‌ها، نمای سنگی زمخت و بوی نامطبوع فاضلاب شهری در نوار ساحلی باقی مانده که علاوه بر چهره زشت و ناشکیل شهر، زندگی و اکوسیستم دریایی را نیز تحت تأثیر قرار داده است بنابراین شاید وقت آن رسیده باشد که برای یافتن پاسخ “بندرعباس من کجاست؟ ” اولاً مداخلات در ساحل متوقف شود و پس از آن از هر اقدامی که اکوسیستم بی‌نطیر بندر را برهم میزند جلوگیری شود؛ شاید بار دیگر بندرعباس خاطره‌انگیز سال‌های نه چندان دور، احیا شود.
گزارش از: سمانه کمالی باغستانی، خبرنگار ایمنا
مرتبط:
ساحل چمخاله _ساحلی اروپایی در گیلان
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.