شیرین سو _سفری به کریدور استان همدان و زنجان

گوشه و کنار ایران زمین چهار فصل پر است از جاذبه‌هایی که شاید کمتر اسمشان را شنیده باشیم یا تنها تصاویری از آن‌ها به چشم خورده باشد. این جاذبه‌ها گاه از جنس طبیعت‌اند و هر بار که به دیدنشان برویم، با چشم‌اندازی نو به استقبالمان می‌آیند.

شیرین سو نیز یکی از مناطق کبودراهنگ در استان همدان، گوشه ای از این زیبایی های طبیعی را در خود جای داده است. این منطقه به لحاظ واقع شدن در ورودی استان همدان از شمال شرقی و بین دو غارعلیصدر و کتله خور کریدور استان همدان و زنجان به شمار می رود و وجود تالاب زیبا و بکر، موزه فسیل های ۲۰ میلیون ساله، چشم انداز اراضی بادام کاری، میراث و صنایع دستی ثبت شده، نویدبخش آینده مطلوب و درخشان برای مردم خونگرم و پرتلاش شهر شیرین سو است.

به جرأت می توان گفت منطقه شیرین سو میراث‌دار گذشتگان در شهرستان کبودراهنگ است و تاریخ نیز در این منطقه خودنمایی می کند. موزه فسیل های فیل دریایی یکی از جاذبه های گردشگری شهر شیرین سو است.

به گفته صاحب نظران میراث فرهنگی ۲۱۶ اثر تاریخی در شهرستان کبودراهنگ ثبت شده که تپه باستانی روستای داس‌قلعه، فسیل‌های روستای قراگل و کوه‌های شیرین‌سو، نقوش ۷۰۰۰ ساله کوه‌های قزلجه، حمام تاریخی اکنلو، تپه باستانی کهریز باباحسین، تپه باستانی روستای کوریجان، حمام سنگی باشقورتاران و امامزاده مسجدین از جمله بناهای تاریخی شهرستان کبودراهنگ است.

تالاب دائمی شیرین سو در حدفاصل غارعلیصدر به غار کتله‌خور واقع شده است، این تالاب در شمال غربی و در فاصله‌ ۴۰ کیلومتری شهرستان کبودراهنگ و ۹۵ کیلومتری شهر همدان، با ارتفاعی برابر ۱۸۰۶ متر از سطح آزاد دریا واقع شده که دسترسی به آن از طریق راه آسفالته کبودراهنگ به شیرین سو- قیدار میسر است.

تالاب چندمنظوره شیرین سو یکی از مناطق و چشم انداز های جذاب و دلنواز ایران است. این تالاب زیستگاه انواع پرندگان بومی و مهاجر و آبزیان است، تنها شنیدن صدای این پرندگان متفاوت در این تالاب روحی تازه به انسان می بخشد که حتی در فصل زمستان دیدنی است.

تالاب شیرین سو هر سال میزبان شمار زیادی از بازدیدکنندگان و گردشگران است. این منطقه در مردادماه سال ۹۰ از تاریخ ۱۵ اسفندماه سال ۸۹ به مدت پنج سال از سوی شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه شکارممنوع معرفی شد. در فصول مختلف سال کوهنوردان و گردشگران نیز مهمان این تالاب زیبا هستند.

همین‌که از محل زندگی خود دل بکنید و به‌سمت غارعلیصدر و شهر زنجان راه بیفتید، در طول مسیر زیبایی‌هایی بسیاری خواهید دید. این مسیر زیبا تنوعی از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی دارد و در انتهای مسیر دریاچه‌ای با آب زلال توجه هر بیننده ای را به خود جلب می‌کند. اینجا تالاب شیرین‌ سو که نامش برگرفته از همین منطقه است.

بهار و تابستان بهترین زمان برای بازدید از تالاب شیرین‌ سو است. دمای هوای منطقه در فصول بهار و تابستان مطبوع است و مسافران می‌توانند ساعات خوبی را در کنار تالاب سپری کنند.

این تالاب با هدایت آب رودخانه به پشت سدی خاکی به وجود آمده است. سرچشمه اصلی تالاب شیرین‌ سو از چشمه‌های بالادست، به‌ویژه چشمه کهرآباد تأمین می شود. با توجه به نزدیکی تالاب به شهر، گردشگران می‌توانند از امکانات درون شهر به‌راحتی استفاده کنند. در فصول بهار و تابستان ترکیب آبی دریاچه با کشت‌زارها و گندم‌زارها و بادام زارهای اطراف و آسمان صاف فضای دل انگیزی را برای بازدیدکنندگان ایجاد می کند.

تالاب شیرین سو یکی از بزرگترین تالاب های استان به شمار می رود که زیستگاه بیش از ۵۰ گونه گیاهی و جانوری است. اردک سرسبز، لک‌لک سفید، پرستوی دریایی، فلامینگو و کاکایی سرسیاه از جمله پرندگانی هستند که این تالاب را به عنوان زیستگاه خود انتخاب کرده اند.

بسیاری از مسافران و افراد بومی برای صید ماهی راهی این تالاب می‌شوند تا شانس خود را امتحان کنند و در فصول مختلف سال مسابقات ماهیگیری در این تالاب برگزار می‌شوند. این تالاب در دشتی پهناور و گونه‌های گیاهی و جانوری خاص مانند نعنا، شب بو، گل گاو زبان و جانورانی مانند سنجاب زمینی، روباه، لاک‌پشت و پرندگان مهاجر گونه‌های اردک سرسبز، لک‌لک سفید، پرستوی دریایی، فلامینگو و کاکایی سرسیاه به زیبایی طبیعی این دریاچه افزوده است.

قدم‌زدن در اطراف تالاب هم یکی از فعالیت‌های لذت‌بخش است، در بازدید از تالاب شیرین سو می‌توانید به دور از زندگی مدرن و ماشینی همچنین با تفکر به زیبایی های خلقت از آرامش این طبیعت بکر لذت ببرید. این منطقه همانگونه که در فصول بهار و تابستان مطبوع است، در فصل پاییز و زمستان به ویژه زمان بارش برف نیز فضایی شاعرانه دارد.

فیل دریایی نیز یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شهر شیرین سو به شمار می رود که ۲۰ میلیون سال قدمت دارد و طبق مشاهدات انجام گرفته تنها مشابه آن در مراغه کشف شده، این فسیل ها هم اکنون مورد توجه علاقمندان و گردشگران شهر شیرین سو واقع شده است.

خالی از لطف نیست که بی توجهی مسئولان استان به ظرفیت های منطقه شیرین سو  نیز مطرح شود در حالیکه شهردار و بخشدار این منطقه مجدانه درصدد افزایش امکانات و استقبال از سرمایه گذارانی هستند تا بتوانند با استفاده از ظرفیت های موجود در بخش مشکلات اقتصادی و اشتعال همچنین مهاجرت را کاهش دهند.

در این گزارش پای صحبت های مسئولان و مردم شهر نیز نشستیم. شهردار شهر شیرین سو  از بکر ماندن ظرفیت های این منطقه برای اشتعالزایی و تولید در حوزه  گردشگری همچنین از دغدغه هایش برای رونق بخش و اشتغال جوانان سخن به میان آورد.

سیدمصطفی موسوی قبل از هر چیز به معرفی شیرین سو پرداخت و گریزی به پتانسیل های این منطقه زد. وی نبود فاضلاب در شیرین سو را معضلی بزرگ و هزینه ای سنگین بر دوش شهرداری دانست و گفت: نبود فاضلاب باعث هدررفت آب های سطحی شده که برای حل این مشکل طرح جامع در سال ۸۹ مصوب و تحویل استان شده اما پس از ۱۰ سال هیچ گونه جوابی به ما داده نشده این در حالیست که باید پس از یک سال طرح تفصیلی ابلاغ می شد.

وی در ادامه بازآفرینی محلات شهر را از دیگر پیگیری های خود برشمرد و اظهار کرد: با وجود بافت روستایی و ناکارآمد در سطح شهر، در سال ۹۸ طرح بازآفرینی شهری مصوب و به استان ابلاغ شد و پس از یک سال هنوز هیچ گونه جلسه ای برای پیگیری طرح بازآفرینی شیرین سو در استان تشکیل نشده است که در اینجا از مسئولان مربوطه استان تقاضا داریم به این موضوع رسیدگی کنند.

موسوی افزود: طرح گردشگری تالاب شیرین سو توسط نیروهای شهرداری و کارشناسان مربوطه تنظیم شده و برای اجرا در انتظار نظرات میراث فرهنگی، آب منطقه ای، محیط زیست و منابع طبیعی هستیم تا اداره و توسعه تالاب را در اختیار شهرداری شیرین سو قرار دهند.

پرورش گوسفند از نژاد مهربان، کشاورزی، دامداری و قالیبافی از مهمترین فعالیت های اقتصادی مردم این منطقه محسوب می شود که البته فرش مهربان و دام نژاد مهربان شیرین سو نیز آوازه کشوری و جهانی دارند.

در ادامه به اکنلو می رویم، روستایی که می شود گفت از لحاظ ذخایر طبیعی و آب فراوان جزء روستاهای ثروتمند شهرستان کبودراهنگ به شمار می رود. این روستا در دل بخش شیرین سو واقع شده و یکی از پرجمعیت ترین روستاهاست.

روستای اکنلو در فاصله  ۱۳۸ کیلومتری استان همدان و ۷۳ کیلومتری کبودراهنگ و ۳۲ کیلومتری شیرین سو واقع شده که با ۵۳۶ خانوار سکنه دارای جمعیتی افزون بر ۱۸۹۰ نفر، یکی از روستاهای پرجمعیت بخش شیرین سو است. شغل اکثر اهالی روستا کشاورزی، دامداری، باغداری و جنگل داری بوده که به علت بهره بردن از نعمت سه قنات و چشمه ها روستای سرسبزی با درختانی برافراشته و تاکستان ها و چمنزارهای فراوان به عنوان بی نظیرترین روستا از لحاظ فضای سبز و طبیعتی عالی در سطح شهرستان کبودراهنگ به شمار می رود.

این روستا که در شمال غربی مرکز استان همدان واقع شده، به علت ظرفیت های فراوان از گذشتگان دور میزبان بسیاری از متخصصان، پزشکان و محققانی از جمله پروفسور بالتازار، دکتر کریمی، دکتر پورتقوا و دکتر شمس بوده که از جهات زیادی مردم این منطقه و حتی غرب کشور به نوعی مدیون تلاش های این عزیزان هستند.

روستایی که نه تنها از لحاظ طبیعت بکر، زیبا و سرسبز زبانزد است بلکه اهالی فهیم، مهماندوست و خونگرم همه ساله به ویژه در ایام نوروز و شهریورماه پذیرای هزاران گردشگر طبیعت دوست از استان های همجوار از قبیل استان زنجان، کردستان، تهران و استان های دیگر هستند.

درباره روستایی با شما سخن می گویم که قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال دارد و نام قدیمی اش خاورشهر بوده است. اکنلو علاوه بر ظرفیت های طبیعی قطب گردشگری- درمانی استان همدان نیز هست و شهرت جهانی دارد چراکه همزمان با سومین موج شیوع طاعون در سال ۱۳۳۱ پزشکی به نام مارسل بالتازار با هدف درمان بیماری طاعون توسط دولت فرانسه به ایران اعزام شده و با همکاری پزشکان ایرانی پایگاه تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران را با حمایت مالی یک فرد خیر به نام «منوچهر قراگزلو» در روستای اکنلو تأسیس کرده است.

بالتازار با تحقیقات و همکاری پزشکان ایرانی خود نظیر دکتر بهمنیار، دکتر شمسا، دکتر سیدیان و دکتر کریمی توانسته بیماری طاعون را در منطقه شیرین سو و استان همدان کنترل و مهار کند.

همانطور که گفته شد بالتازار، پزشکی است که انستیتو پاستور ایران را بنا کرده و به مدت ۱۳ سال رئیس آن بود و در ۶۳ سالگی در زادگاهش از دنیا رفته اما نامش تا همیشه بر روی انستیتو پاستور ایران و مرکز درمانی کبودراهنگ ماندگار شده است.

در این گزارش نیاز بود صحبت های مردم شیرین سو را نیز به گوش مسئولان استان برسانیم که به همین منظور به گفت‌وگو با کشاورزانی که عمده جمعیت بخش شیرین سو را تشکیل می دهند، پرداختیم. با چندین نفر این افراد که صحبت کردم اصل مطلبشان این بود، دهه گذشته دولتمردان حمایت زیادی از کشاورزان داشتند اما در سال های اخیر هیچ بهایی به محصولات کشاورزان نمی دهند در حالیکه بسیاری از محصولات در کشور کشت می شود، همین محصول را به علت منافع برخی از دیگر کشورها وارد می کنند.

کربلایی حسین حسن خانی از من خواست صدای فریاد بی عدالتی در جامعه را به گوش مسئولان که ادعا دارند، خادم مردم هستند، برسانم تا بدانند تحمل کشاورزان شیرین سو نیز از حمایت نکردن دولت، نبود نظارت بر قیمت ها  همچنین رها کردن اقتصاد کشور به دست دلالان برسانم.

رمضان هوشمندی، کشاورزی که امسال زمین هایش را زیرکشت سیب زمینی برده و خود را زیان دیده می داند گفت: جهادکشاورزی یک نماد است و کاری با سود و زیان کشاورز ندارد.

قربانعلی تقوی نیز علت مهاجرت روستائیان به شهرها را بی اعتنایی دولت به کشاورزان و دامداران روستایی عنوان و اظهار کرد: اگر امروز می بینیم مدارس نوساز روستاها خالی مانده و در شهرها کمبود مدرسه است، نتیجه می گیریم مدیریت کشور بی تدبیرانه است.

مرتبط:

یونسکو در همدان _دروازه جهانی به سوی رونق گردشگری

بازار سنتی همدان یادگاری از دوره قاجار

پیست اسکی تاریک‌دره همدان