پتله‌پلو غذای سنتی بروجرد

پتله‌پلو از غذاهای سنتی ایران است، که در شهرهای مختلف و به شیوه‌های متفاوت پخته می‌شود. روش تهیه پَتله‌پلو در بروجرد منحصر به فرد است. این غذا با عنوان «مهارت پخت پتله‌پلو شهرستان بروجرد» در سال ۱۳۹۸ در فهرست آثار ملی ناملموس به ثبت رسید.

با توجه به اینکه لرستان، از قطب‌های تولید غلات به‌خصوص گندم به حساب می‌آید، استفاده از بلغور گندم یا همان پلته (پتله) در سبد غذایی، که ناشی از تاثیر معیشت کشاورزی می‌باشد، طبیعی است. پلته در واقع همان بلغور گندم است، برای تهیه آن، ابتدا سنگ، شن و آشغال گندم را پاک کرده و بعد از شست‌وشو، آن را می‌جوشانند و سپس، در مقابل آفتاب پهن و خشک می‌کنند.

بعد از عمل خشک شدن، آن را در گذشته با آسیاب‌های دستی قدیمی و در حال حاضر با روش‌های صنعتی خرد و به صورت نیم‌دانه تهیه می‌کنند.

در واقع پلته یک اصطلاح است و البته در برخی مناطق به آن پتله گفته می‌شود. در لرستان، خصوصا شهرستان بروجرد، اگرچه از هر دو واژه استفاده می‌شود ولیکن بیشتر به آن پَلتَه می‌گویند.

مواد لازم برای تهیه پتله‌پلو بروجردی

پیاز، بلغور گندم، برنج، باقالی زرد، شوید، پیازچه و تره‌فرنگی، سیر، نمک، زردچوبه و فلفل.

روش و دستور پخت آن به این صورت است که:

پلته و برنج را که از قبل پاک شده‌اند شسته و حدود ۳۰ دقیقه تا یک ساعت در آب خیس می‌کنند. همچنین، باقالی زرد را بعد از پاک کردن و شستن بر روی حرارت اجاق گذاشته تا زمانی که نیم‌پز شود.

مرحلۀ بعد آماده کردن پیازداغ است، برای این مرحله پیاز را خورد کرده و داخل یک قابلمه و در روغن که بهتر است از روغن محلی استفاده بشود تفت داده تا زمانی که پیاز داغ طلایی شود، سپس زردچوبه، فلفل، سبزی‌ها شامل شوید، تره‌فرنگی، پیازچه و در نهایت سیر خورد شده را اضافه می‌کنند. بعد از کمی تفت خوردن مقدار ۲ پیمانه آب اضافه کرده و بعد از به جوش آمدن آب، پَتله خیس خورده را به قابلمه اضافه می‌کنند. تا بپزد. در این فاصله باقالی نیم پز، نمک و برنج را به مواد داخل قابلمه اضافه کرده، و وقتی آب آن کاملا بخار شد، در قابلمه را گذاشته و صبر می‌کنیم تا پَتله پلو کاملا دم بکشد بعد از نیم ساعت غذا کاملا آماده سرو است. بهتر است، پَتله را از قبل خیسانده تا برای پختن، زمان کمتری نیاز داشته باشند.

همان‌طور که آورده شد، پای ثابت پلته پلو، همان طور که از نامش پیداست، پلته یا همان بلغور است اما بسته به ذائقه، توان مالی و بودجۀ غذایی هر خانواده چیزهای دیگری مثل حبوبات، گوشت، کشمش یا گردو را می‌توان در پلته پلو استفاده کرد.

می‌توان به این موضوع اشاره کرد که غذای مذکور از نظر اقتصادی مقرون به صرفه می‌باشد. بلغور گندم منبعی از ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و ریزمغذی‌هاست. همچنین بلغور چربی کمی دارد، مقدار زیادی مواد معدنی مثل منگنز، منیزیم و آهن دارد، ضمن اینکه منبع خوبی از پروتئین‌های گیاهی نیز می‌باشد. پیش از همه این‌ها، بلغور مقدار بسیار خوبی از فیبر مورد نیاز در رژیم غذایی را تامین می‌کند که برای سلامت قلب و گوارش لازم است. همچنین، خواص باقالی و سبزیجات به کار رفته در پَتله پلو و طعم، بافت و عطری که دارند، بسیار حائز اهمیت است.

منبع: میراث آریا