پل مارنان اثر تاریخی عصر صفوی

رودخانه زاینده رود از غرب به شرق شهر کهن اصفهان، جریان داشته و این کهن شهر ایران زمین را همواره به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم کرده است. عبور این رودخانه همیشه زنده، علاوه بر طراوت بخشیدن به شهر زیبای اصفهان، آن را به دو قسمت، جدا کرده است که برای حل این جدایی، ساخت پل های متعدد از جمله پل مارنان در دستور کار قرار گرفت.

از زمانی کـه شهر اصفهان به عنوان محل سکونت برگزیده شده و ساکنان نخستینش در آن سکونت یافته اند، نیاز به ارتبـاط با قسمت هاى دیگر شهر در طرف مقابل رود، آنان را مجبور به ساختن پل نموده است. از زمان های بسیار دور، پل مارنان واسطه اتصال دو ساحل شمالی و جنوبی رودخانه، در غربی تـرین قسـمت شــهر بوده است و اتصال بین روستاهای سرسبز مابین، از طریق پل مارنان به روستاهای مقابل آن، در ساحل جنوبی رودخانه امکان پذیر می شده است.

درباره قدمت ساختمان پل مارنان اصفهان باید اشاره کرد، تاریخ ساخت این پل را منابع تاریخی به موارد متعددی نسبت می دهند، تاریخ دقیق ساخت بنا و نام سازندگان این پل هنوز هم در هاله ای از ابهام است. برخی معتقدند این پل نیز به سان پل شهرستان در دوره ساسانیان پایه گذاری شده و در دوره صفویه بازسازی شده است. برخی دیگر اما این پل را محصول عصر صفوی و تاجری ثروتمند از ارامنه جلفا به نام سرافراز می دانند که در زمان صفویه این پل را به هزینه شخصی خود ساخته و یا بازسازی کرده است. همین امر سبب شده تا این پل به نام پل سرافراز نیز شناخته شود. پل بارها بر اساس رخدادهای طبیعی آسیب دیده و مورد بازسازی قرار گرفته است اما هنوز هم بدون کم و کاست  همان شکل و شمایل عصر صفوی خود را دارد.اما آنچه که مشخص است از زمان های بسیار دور همچنان که پل جی یا پل شهرستان، واسطه اتصال شمالی ترین ساحل شهری زاینده رود به جنوبی ترین ساحل مقابل بوده است، پل مارنان نیز وجود داشته و این پل، واسطه اتصال دو ساحل شمالی و جنوبی رودخانه، در غربی ترین قسمت شهر اصفهان بوده است.

نظرات متعددی در رابطه با وجه تسمیه های پل مارنان اصفهان بیان شده که به شرح ذیل می باشند:

عده ای نام پل تاریخی مارنان اصفهان را برگرفته از مهربین اوستایی می دانند. مهربین نام کوهی بود که در زمان زردتشت به عنوان معبدگاه مورد استفاده قرار می گرفت.
عده ای دیگر با توجه به پیچ و خم رودخانه زاینده رود که از سمت غرب به صورت مارپیچی و بسان مار وارد شهر اصفهان گشته، این پل را که در قسمت مارپیچی رودخانه ساخته شده مارنان می دانند. هم چنین اشاره به وجود قریه مارنان در نزدیکی این محل نیز هست. این پل، قریه مارنان را به محله جلفا متصل می کند.
بنا به نظر عده ای دیگر نام پل مارنان اصفهان را به سرفراز می شناسند که بدین جهت است که یکی از ثروتمندان ارامنه به نام سرفراز در دوران حکومت شاه سلیمان صفوی این پل را ساخته است. اگرچه پل مارنان در دوران ما قبل از صفویان ایجاد گشته امّا به خاطر عبور و مرور زیادی که بر رویش صورت گرفته فرسوده شده بود و چون احتیاج به مرمت داشته هزینه اش توسط سرفراز ارمنی پرداخت گشته است.

تعداد دهانه های پل مارنان اصفهان، اکنون به هفده دهانه می رسد، اما در گذشته بیش از هفده دهانه در این پل وجود داشته که در حال حاضر این دهانه ها بسته شده است. علاوه بر مارنان، این مکان را با نام پل سرفراز هم می خوانند و وجه تسمیه ‏اش را چنین بیان کرده ‏اند که روایت است در زمان شاه سلیمان صفوى، یکى از ثروتمندان ارامنه این پل را احداث نموده و بـه لقب سرفراز نایل گردیده است و مدتى هم به‌‌ همان نام سرفراز مشهور بود. البته طبق شواهد تاریخی، این پل بـه زمانی پیش از صفویان تعلق دارد، ولی در هر حال، متمول ارمنیِ زمان شاه سلیمان صــفوی، آن را تعمـیر و مرمت نموده اسـت.

پل مارنان اصفهان ، در امتداد خیابان خیام به سمت خیابان وحید، در غرب شهر اصفهان، مجاور پارک سعدی و پارک ناژوان، واقع شده است.

نحوه دسترسی

آدرس : اصفهان – خیابان مطهری بین پل فلزی و پل وحید