آشنایی با خانه تاریخی زهتاب، خانه ای برجای مانده از دوره ی قاجار در اصفهان

تاریخچه خانه ی تاریخی زهتاب

یکی از تجار معروف اصفهانی به نام حاج محمد مهدی زهتاب در دوره ی حکومت قاجار پس از کسب موفقیت در بازار پوست اقدام به ساخت دو خانه ی تاریخی زهتاب کرد.

حاج محمد زهتاب این خانه های تاریخی را با به کارگیری معماری قجری در محله ی  شهش هانی اصفهان و خمینی شهر بنا کرد و نام زهتاب را برای آن ها برگزید.

محله ی شهشهان اصفهان بافتی تاریخی دارد که در منطقه ی دردشت واقع است. این محله از قرن چهارم و پنجم هجری تا کنون آباد شده است و محله ای قدیمی در اصفهان به شمار می آید.

نام این محله در گذشته، حسینیان نام داشته است که بعد ها در دوره ی تیموری به موجب فرمان شاهرخ تیموری برای قتل علاءالدین محمد ملقب به شهشهان، از عنوان حسینیان به شهشهان تغییر نام یافته است.

در دهه های اخیر مالکیت خانه های تاریخی زهتاب خمینی شهر در دست نوادگان حاج قربانعلی زهتاب، پسر حاج مهدی زهتاب است. اما متأسفانه به موجب عدم امکانات کافی و مهیا نبودن شرایط زندگی امروزی، مکان مناسبی برای زندگی به شمار نمی آید.

طبق برخی بیانات، نوادگان حاج مهدی زهتاب قصد دارند خانه را تخریب کنند و منزل مسکونی جدیدی را در آن مکان پی ریزی کنند.

خانه ی تاریخی زهتاب در ۱۳ خرداد ۱۳۸۶ به شماره ی ۱۹۲۴۴ در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

در سال ۱۳۹۴ خانه ی تاریخی زهتاب اصفهان توسط عده ای ناشناس تخریب شد.

معماری خانه ی تاریخی زهتاب

خانه ی قدیمی زهتاب اصفهان دارای دو درگاه ورودی در ضلع شرقی بود که به وسیله ی دالانی به حیاط متصل می شد. حیاط خانه نیز دارای یک حیاط مرکزی بود و ضلع شرقی توسط نقوش هندسی به همراه  نوار کاشی های فیروزه  ای و لاجوردی طراحی شده بود.

در قسمت شمالی خانه دو فضای جانبی و تالار هفت دری قرار داشته است. در ورودی شمال شرقی، راهرویی وجود داشته که راه ارتباطی تالار محسوب می شده است اما بعد ها به ورودی خانه مبدل گشته است.

از شگفتی های معماری تاجر اصفهانی در خصوص خانه ی تاریخی زهتاب این است که تمام این معماری های زیبا، در محیطی به مساحت ۳۰۰ متر طراحی شده است.

خانه ی تاریخی زهتاب شاهین شهر نیز با مساحتی بالغ بر ۸۰۰ متر مربع طراحی شده است. طراحی معماری فضای بیرون خانه با فصول مختلف سال از جهت تعادل درجه ی حرارت سازگاری دارد. در داخل خانه ایوانی با ستون های گچبری و سقف چوبی قرار دارد که شامل اتاق های اندرونی و بیرونی می شود.

یکی از مشخصه های برجسته و متمایز خانه های زهتاب وجود فضای ارزشمند شاه نشین و حیاط مرکزی است. در واقع نوع الگوی منحصر به فرد به کار رفته در ساخت این خانه ها موجب شد تا به خانه ای تاریخی شهرت پیدا کنند.

مکان های گردشگری و دیدنی در نزدیکی خانه تاریخی زهتاب

• مسجد جامع خوزان در خمینی شهر

• خانه ی جواهری

• حمام قاضی

• مسجد جمعه ی اصفهان

• سبزه میدان یا میدان امام علی

• مسجد حکیم اصفهان

• عصار خانه ی شاهی

• مناره های دارالضیافه ی اصفهان

• حمام علی قلی آقا

• خانه ی قدسی

• حمام شیخ بهایی

• خانه ی قزوینی ها

دو مورد از مکان های تاریخی در نزدیکی خانه ی تاریخی زهتاب

خانه ی تاریخی مشیر الملک

خانه ی تاریخی مشیر الملک اصفهانی توسط خاندان مشیر از مستوفیان دوره ی صفوی بنا شده است. در داخل این خانه تالار های متعددی تعبیه شده است که آثار خوش نویسی و خوش آوایی نظیر نامه های شاهان ایران، سنگ قبر با نوشته هایی به خط کوفی و قلم کاری های سلجوقی نگهداری می شود.

در خانه ی تاریخی مشیر الملک نوعی گنجینه ی میراث اسلامی قرار دارد که نخستین و بزرگ ترین گنجینه ی اسلامی ایران محسوب می شود.

خانه ی تاریخی شهشهانی

خانه ی قدیمی شهشهانی در جوار خانه ی زهتاب قرار دارد که از دوره ی قاجار بر جای مانده است. بر اساس یافته های به دست آمده توسط سازمان میراث فرهنگی ایران، این خانه ی قدیمی به وسیله ی میرزا حسین آقا نقلی ساخته شده است که دارای دو درب ورودی در ضلع غربی و شرقی می باشد.

در داخل حیاط دو باغچه ی کوچک به همراه یک حوض آب تعبیه شده است و در داخل خانه اتاق های متعددی به وسیله ی طلا و آیینه جلوه نمایی می کنند.

خانه ی شهشهانی در ۷ مهر ۱۳۸۱ به شماره ی ۶۵۲۵ در لیست آثار ملی ایران قرار گرفته است.

دسترسی به خانه ی تاریخی زهتاب

استان اصفهان– شهرستان خمینی شهر- خیابان مدرس- ابتدای خیابان شریعتی شمالی- خانه ی تاریخی زهتاب