سفر به معبد مهر

«معبد مهر» در شهرستان مراغه در آذربایجان شرقی قرار دارد. معبد تودر تو و زیبایی که زیر یک گورستان تاریخی قرار داشت و با پس از خاکبرداری قسمت هایی از معبد نمایان شد، اما هنوز بخش هایی از آن زیر خاک است.

شهرستان مراغه یکی از مراکز اصلی مهرپرستان بوده است. مهرپرستی دینی ایرانی بوده که پرستش خورشید از اجزای اصلی آن به شمار می‌رفته. دینی در دوره‌ای نیز به اروپای غربی رخنه کرد. اما اکنون از مهرابه‌های کهن در این شهر تنها معبد مهر و معابد (غارهای) اطراف رصدخانه مراغه به یادگار مانده‌است.

پیروان آیین مهر این معبد را در دل قطعه سنگی بزرگ از جنس شیست تراشیدند. عرض دهانه این معبد حدود ۵/۴ متر است. این معبد به لحاظ حجم کار و دقت سازندگانش در حجاری آن جزء نمونه‌های ارزنده ستایشگاه‌های کهن به شمار می رود. این مجموعه باستانی شامل قبرستان، معبد و یک محوطه تاریخی است.

باستان شناسان از فرم و برخی عناصر تزئینی داخل آن احتمالا می دهند این معبد مربوط به دوره اشکانی و آیین میترائیسم باشد. اشکانیان و ساسانیان اعتقاد داشتند مهر در غاری متولد شده که برای همین مراسم آیینی این فرشته را در غارها به جا می آوردند.

معبد مهر در دوره ایلخانان تبدیل به خانقاه گردید و در دوره صفوی با دفن ملا معصوم مراغی، به یکی از مکان های زیارتی مبدل شد. معبد مهر همچنین آیاتی از قران را از دوره اسلامی به یادگار دارد. این بنا را از نظر حجم كار و دقت هنرمندانی كه در امر حجاری آن دخیل بوده اند می توان جزء نمونه های ارزنده ستایشگاه های كهن دانست که در دوره های اسلامی نیز تقدس خود را حفظ كرده. این معبد هم اکنون به دلیل ساخت و سازهای انجام گرفته در اطراف آن و نیز نفوذ آب‌های سطحی به داخل آن در حال تخریب است.

مرتبط:

آرامگاه اوحدی مراغه ای