میدان نقش جهان اصفهان

موقعيت: ميدان امام حسين(ع) خيابان سپاه
سال تاسيس:  ۱۱ هجري قمري (دوره شاه عباس اول)
طول تقريبي: ۵۰۷ متر و عرض ۱۵۸ متر

میدان نقش جهان اصفهان یا همان میدان امام اصفهان، از میادین زیبا و تاریخی ایران است، میدانی مستطیل شکل در مرکز شهر اصفهان.

میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ جزء نخستین آثار ایرانی بود که به‌ عنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید. میدان نقش جهان که بعد از انقلاب اسلامی نام رسمی آن میدان امام شد همانند زنجیری چهار اثر تاریخی بی نظیر را به هم پیوند داده است : مسجد شیخ لطف الله، مسجد امام اصفهان،  سردر قیصریه و بازار قیصریه اصفهان و کاخ عالی قاپو، علاوه بر این بناها دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان واقع شده ‌است که عموما جایگاه عرضه صنایع دستی اصفهان است.

قسمتهاي ديدني ميدان نقش جهان عبارت است از:

مسجد امام
مسجد شيخ لطف الله
عمارت عالي قاپو
سر در بازار قيصريه
دو دروازه سنگي چوگان در شمال و جنوب ميدان

ميدان نقش جهان ساخته شده در عصر صفوي گسترده به طول ۵۲۵ متر و عرض ۱۵۹ متر طراحي گرديده است، اين در حالي است كه در همان دوره ميدان دوژ پاريس با طراحي مربعي شكل كه هر ضلعش تنها ۱۴۰مترمربع بيش نداشت به فرمان هانري چهارم درسال ۱۶۱۲ ميلادي بنا گرديد. ميدان امام از ميدان سرخ مسكو نيز كه يكي از گسترده ترين و نامي ترين ميدان هاي جهان بود، گسترده تر است . ميدان بزرگ شهر بروكسل بلژيك نيز با اندازه اي ۶۸*۱۱۰ متر از ديدگاه گستردگي كمتر از يك دهم ميدان نقش جهان پهنه دارد. در قياس با ميدان كنكورد پاريس نيز ميدان نقش جهان از ديدگاه تاريخي برتري دارد و پس از ميدان تيان آنكمن در پكن دومين ميدان بزرگ جهان به شمار مي رود.

اين ميدان با اندازه ها و هماهنگي كه در ساخت و ساز آن شكل گرفته است در طي سده ها شگفتي اروپاييان را بر انگيخته است، ميداني كه درست در اندازه و هم خواني ميداني براي بازي چوگان است و گستره اي برابر با ۸۳۵۰۰ متر مربع را فرا مي گيرد.

براساس سفرنامه هاي موجود، ميدان نقش جهان جايگاهي مناسب براي اجراي مراسم و آيين هاي بي شماري بوده است كه گاه دولتي و گاه مردمي به شمار مي رفته است: بازي چوگان، آتش بازي، رژه نظامي و جشن هاي ميهني از آن جمله اند. ميدان نقش جهان از سوي سازمان يونسكو به عنوان ميراث فرهنگي بشري به ثبت رسيده است .

ميدان امام به جای ميدان کوچکی که از دوران تيموريان باقی مانده بود احداث گرديد. به هنگامی که دو مسجد امام و شيخ لطف الله و سردر بازار قيصريه ساخته شد اين ۳ بنا با طاقهای متحدالشکل به هم مربوط شدند و با پايان يافتن ميدان و خاتمه تزئينات، کف آن شن ريزی و مسطح شد. از اين زمان بود که ميدان برای انجام مسابقات و بازی های معمول آن عصر مانند چوگان و قاپوق اندازی مورد استفاده قرار می گرفت. دو ستون سنگی که در جلو مسجد امام واقع شده و قرينه آنها نيز روبروی بازار قيصريه هستند بيانگر انجام بازی چوگان و ساير ورزش ها در ميدان می باشند.

چهار طرف ميدان نقش جهان، چهار بازار قرار گرفته که به وسيله مغازه های داخل ميدان به ميدان مربوط می شوند. اين بازارها در روزگار صفويه هر يک به شغلی اختصاص داشت.

بيشتر سياحان و جهانگردانی که از اصفهان مطلب نوشته اند بر شکوه و عظمت ميدان نقش جهان تأکيد کرده و از حضور سفرا و نمايندگان خارجی و ساير اتباع کشورهای ديگر در اين ميدان خاطراتی را ذکر کرده اند.

به نوشته برخی از اين سفر نامه ها، بسياری از مذاکرات تاريخی که بين دولتمردان ايران و فرستادگان خارجی انجام می شد در همين ميدان نقش جهان صورت می گرفت.

آنچه درباره ميدان امام می توان گفت اينکه اين اثر نفيس و با شکوه که در دنيا از شهرتی چشمگير و بی نظير برخوردار است با مجموعه عناصر و عملکردهائی که در نقش های سياسی، مذهبی، اقتصادی، توريستی، و تفريحی داشته پيوسته در آسمان هنر و زيبائی ايران و جهان می درخشد. به طوری که با جرأت می توان ادعا کرد که اين ميدان همراه با فضاهای تکميلی و عناصر مربوط به آن يعنی عمارت عالی قاپو، مسجد شيخ لطف الله، مسجد امام، توحيد خانه، سردر قيصريه و راسته بازارها به تنهائی با تمام زيبائی ها و جاذبه های جهانگردی ايران برابری می كند.

مرتبط:

سفر به اصفهان ؛ شهر خلاق یونسکو