کاخ مرمر تهران

کاخ مرمر یکی از کاخ‌های پر حرف و حدیث دوران پهلوی است. این کاخ تاریخی در مرکز تهران واقع شده و در حال حاضر به عنوان موزه در اختیار عموم مردم قرار گرفته است. در این مقاله به معرفی کامل این کاخ پر ماجرا خواهیم پرداخت.

معرفی کاخ مرمر تهران

کاخ مرمر در دوران پهلوی و در سال ۱۳۱۶ شمسی ساخته شد. گنبد این کاخ، شبیه به گنبد مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان ساخته شده. استادان و هنرمندان مشهوری در ساخت این کاخ همکاری داشته‌اند. استاد خاتم، استاد بهزاد، استاد احمدی و استاد لرزاده کاشی‌کاری از هنرمندان برجسته‌ای بودند که در ساخت کاخ مرمر نقش داشته‌اند. در زیر کاخ مرمر، ساختمانی ۵ طبقه قرار گرفته ‌ که در حال حاضر به عنوان موزه قرآن استفاده می‌شود. این کاخ در زمینی به وسعت ۳۵۴۶۲ مترمربع با زیربنای ۲۸۷۰ مترمربع ساخته شده.

تاریخچه کاخ مرمر

لئون تادوسیان که معماری ارمنی-ایرانی بود در سال ۱۳۱۶ به دستور رضا شاه، کاخ مرمر را ساخت. این کاخ ، محل کار و زندگی رضا شاه بود. پس از رضا شاه، این کاخ تا مدت‌ها به عنوان محل ملاقات محمدرضا پهلوی با نمایندگان کشور‌های خارجی استفاده می‌شد. در سال ۱۳۴۴ در این کاخ، علیه محمدرضا شاه ترور ناموفقی صورت گرفت. این ترور ناموفق کاخ را برای مدت‌ها بدون استفاده کرد.

در سال ۱۳۵۵ به دستور شاه، کاخ مرمر تغییر کاربری داد و به عنوان موزه پهلوی برای بازدید در اختیار عموم قرار داده شد. دو سال بعد، همزمان با نابودی رژیم پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی، موزه پهلوی تعطیل و این کاخ در اختیار مسئولین قرار گرفت. این کاخ پر ماجرا، اوایل انقلاب مقر کمیته انقلاب اسلامی بود و بعد از آن به قوه قضاییه واگذار شد. در سال ۱۳۷۰ قوه قضاییه این کاخ را تخلیه کرد و مدتی بعد، این کاخ به عنوان دفتر هاشمی رفسنجانی و مجمع تشخیص مصلحت نظام استفاده شد. در سال ۱۳۹۸ رییس بنیاد مستضعفین از واگذاری این کاخ به بنیاد و تغییر کاربری آن به موزه خبر داد.

قسمت‌های مختلف کاخ

کاخ مرمر کاخی بسیار زیبا با نمایی پوشیده از مرمرهای سبز رنگ است. این کاخ تاریخ و تمدن ایران در زمان پهلوی را به رخ می کشد و می‌توان آن را راوی تاریخ کهن ایران دانست. معماری این کاخ ترکیبی از معماری ایرانی و غربی است و کاشی‌کاری‌های بسیار زیبایی دارد. از مهم‌ترین بخش‌های کاخ موزه مرمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

موزه ملی قرآن

زیر کاخ مرمر، یک بنای ۵ طبقه قرار دارد که به عنوان زیرزمین کاخ مرمر شناخته می‌شود. در اوایل افتتاح این کاخ، جواهرات سلطنتی در زیرزمین آن نگهداری می‌شد اما مدتی بعد، جواهرات به خزانه سلطنتی منتقل شدند. امروزه این زیرزمین به نام موزه ملی قرآن شناخته می‌شود. معماری این ساختمان بسیار شگفت‌انگیز و زیبا است. ترکیب معماری سنتی، کاشی‌کاری‌های ظریف، شکل‌های متنوع هندسی و سبک‌های جدید معماری به این ساختمان جلوه و شکوهی عظیم بخشیده است.

در طبقه منفی یک و منفی دو این ساختمان، مجموعه‌ای بی‌نظیر از نسخه‌های خطی قرآن و دعاهای مختلف، نقاشی و طراحی قرآنی، آثار نفیس خوشنویسی، نسخ قدیمی قرآن، اشیای عتیقه‌ و با ارزش مانند ظرف و ظروف قدیمی، سکه‌های قدیمی، گلدان‌ها و حکاکی‌های کشف شده از دوران گذشته و … به نمایش عموم گذاشته شده.

کاشی‌کاری گنبد

شاید بتوان گفت شکوه و عظمت کاخ مدیون گنبدی زیبا با کاشی‌کاری شگفت‌انگیز است. همانطور که گفتم گنبد این کاخ از گنبد مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان الگوبرداری شده. دیوارهای اطراف گنبد، پوشیده از زیباترین کاشی‌ها است که به بهترین شکل در کنار هم چیده شده‌اند. خاتم‌کاری‌های زیبا و چشم‌نواز در تمام تالارها و وسایل کاخ مرمر به چشم می‌خورد که هر بیننده‌ای را مبهوت خود خواهد کرد.

کتابخانه قرآنی

از دیگر بخش‌های کاخ مرمر، کتابخانه بزرگ و تخصصی آن است. مجموعه کتابخانه شامل کتابخانه‌ای با ۳۰ هزار جلد کتاب قرآنی، علوم حدیث و…، سالن مطالعه، نمازخانه، تالار امانت کتاب، فروشگاه محصولات فرهنگی و سالن محصولات شنیداری است که در قسمتی از طبقه منفی یک ساختمان زیرزمین کاخ مرمر واقع شده است.

آدرس کاخ

کاخ مرمر، بین خیابان امام خمینی و خیابان ولیعصر، در مرکز پایتخت قرار دارد.

 

دسترسی به کاخ مرمر

کاخ مرمر با معماری زیبا و چشم‌نوازش یکی از جاذبه‌های تاریخی قلب پایتخت است. از آن‌جایی که خیابان امام خمینی در طرح ترافیک قرار گرفته، استفاده از مترو برای دسترسی به کاخ مناسبت‌تر است. متروی امام علی در خط دو مترو شما را به این کاخ زیبا خواهد رساند، البته بعد از خارج شدن از مترو باید کمی پیاده‌روی کنید تا به کاخ مرمر برسید. یک راه دیگر برای رسیدن به کاخ مرمر، استفاده از اتوبوس‌های مسیر ولیعصر به جمهوری است. ایستگاه‌های دانشگاه امام خمینی، امام علی و حسن آباد که در مسیر  فرهنگسرا- صادقیه قرار گرفته‌اند به کاخ نزدیک هستند. اگر وسیله نقلیه شخصی دارید از مسیر میدان امام خمینی به خیابان امام خمینی و از آن‌جا به کاخ مرمر بروید.

مرتبط:

عمارت بادگیر در کاخ گلستان