آرامگاه مولوی کجاست؟ معماری آرامگاه مولوی

آرامگاه مولوی در شهر تاریخی قونیه یکی از پرطرفدار ترین جاذبه های گردشگری کشور ترکیه است به خصوص در دوره برگزاری مراسم ۱۰ روزه سالگرد مولانا و برگزاری مراسم سنتی دراویش از جمله رقص سماع.

آرامگاه مولانا ( به انگلیسی : Mevlana Museum ) در شهر قونیه در کشور ترکیه بین دو استان آنتالیا و آنکارا قرار دارد. استان قونیه بزرگترین استان ترکیه است که بیش از ۱ میلیون جمعیت دارد.

مولوی شاعر پر آوازه فارسی زبان ، متولد ۶۰۴ هجری قمری در شهر بلخ است. او به دعوت علاءالدین کیقباد سلجوقی به قونیه رفت و سال ها تا آخر عمرش در آنجا زندگی کرد. او در سال ۴۷۲ هجری قمری در قونیه درگذشت و در خانه اش که امروزه به عنوان آرامگاه مولوی شناخته میشود، دفن شد. پدر ، پسر و چندنفر دیگر از اقوام مولوی در همین آرامگاه دفن شده اند.

آرامگاه مولوی به عنوان موزه در شهر قونیه و یکی از سه جاذبه برتر گردشگری کشور ترکیه شناخته میشود.

تاریخ دقیق وفات مولوی ۲۶ آذر ۶۵۲ شمسی و ۱۷ دسامبر ۱۲۷۳ میلادی است.

هر ساله مراسم سالگرد درگذشت مولوی از ۷ – ۱۷ دسامبر در محل آرامگاه او انجام میشود.

آرامگاه مولانا کجاست؟

آرامگاه مولانا بر روی تپه ای به ارتفاع ۱۰۱۶ متر در جنوب شرقی شهر قونیه واقع شده است که کهن ترین مکان قونیه محسوب میشود. قونیه پایتخت فرهنگی ترکیه به حساب می آید، آرامگاه مولانا امروزه به عنوان نماد شهر قونیه و یکی از پربازدیدترین و مهم ترین جاذبه های توریستی شهر قونیه و کشور ترکیه محسوب میشود.

آدرس آرامگاه مولوی : شهر قونیه ، منطقه کارتای ، محله عزیزیه ، خیابان مولانا.

تاریخچه آرامگاه مولوی

پیکر جناب مولوی در سال ۶۷۲ هجری بعد از مرگ در باغ ” ارم باغچه ” یا ” باغ گل رز ” در کنار پدرش دفن شد. این باغ هدیه علاءالدین به جناب مولانا بود. یک سال بعد مریدان ایشان به همراه پسر مولانا ، سلطان ولد ، با نظارت و پیگری همسر شاه سلیمان سلجوقی ، گورجو خاتون ، مقبره ای بر مزار مولانا ساختند.

بنای مقبره مولانا ۶۵۰۰ متر مربع مساحت داشت و به شکل استوانه ای با گنبد مخروطی فیروزه ای ساخته شد که با کتیبه هایی از آیات قران مزین شده است و همچنان پابرجاست. مقبره اولیه شامل شبستان و بامی هرمی بود که نمایی زیبا به مقبره مولانا بخشیده است.

یک قرن بعد، مقبره مولانا بازسازی شده و رنگ و جلوه ای تازه به دیوارهای داخلی اش داده شد.

همزمان با پادشاهی بایزید دوم عثمانی ، در سال های ۱۴۸۱ – ۱۵۱۵ میلادی ، گنبد سفالی مقبره با کاشی های لاجوردی پوشیده شد و با کتیبه های آیت الکرسی در اطراف آن تزئین شد و شکل امروزی را به خود گرفت.

با گذشت زمان فضاهای مختلفی به مقبره مولانا افزوده شد و مساحت فعلی آن به ۱۸۰۰۰ متر مربع افزایش پیدا کرد.

آرامگاه مولوی در دهه دوم فرن بیستم میلادی ، تبدیل به موزه شد و در سال ۱۹۴۵ میلادی به یکی از مکان های مهم تاریخی فرهنگی ترکیه تبدیل گردید و امروزه بیش از ۱٫۵ میلیون بازدید کننده از تمام جهان دارد.

مراسم سالگرد در آرامگاه مولوی

هر ساله شاعران و عارفان زیادی از سرتاسر جهان برای مراسم ۱۰ روزه سالگرد مولوی به محل موزه آرامگاه مولوی سفر میکنند.

افتتاحیه مراسم سالگرد با برنامه شب وصلت آغاز میشود. تپه کیقباد در مرکز شهر قونیه جایی است که مولوی و شمس برای اولین بار با هم ملاقات کرده اند، به همین بهانه در ظهر ۱۷ آذر، چراغ پی سوزی روی تپه روشن میشود و جوانان با لباس خاص ساز نواخته و به سمت آرامگاه مولوی حرکت میکنند و مردم پشت سر آن ها راه افتاده و احترامشان را به یادبود مولوی نشان میدهند.

زنان با پرچم هایی که بدست دارند در میدان ارامگاه مولوی تماشاگر این مراسم هستند و با سرودهایی که در شهر طنین انداخته زمزمه می کنند.

یکی از خاص ترین مراسمی که در این ۱۰ روز در آرامگاه مولوی انجام میشود، رقص سماع است.

در آخرین شب این دهه ، ارامگاه مولوی را نورانی کرده و با مراسم شب عروس ، یادبود او را به پایان میرسانند.

اگر اهل فرهنگ و هنر ، شعر و شاعری باشید مراسم این ۱۰ روز سالگرد مولوی برای شما تجربه ای به یادماندنی خواهد شد.

هوا هنگام برگزاری مراسم سالگرد مولوی سرد و سوزناک است بنابراین حتما باید لباس گرم داشته باشید. در این مراسم خانم ها باید روسری داشته باشند و جدا از مردان بنشینند.

موزه آرامگاه مولوی

موزه آرامگاه مولوی شامل آثار تاریخی ارزشمند از جمله دست نوشته های قدیمی ، قرآن های خطی قدیمی ، تعدادی دیوان حافظ ، مجموعه آلات موسیقی دوران رومی ، آثار به جا مانده از قدیم مانند لباس، کلاه ، تسبیح و جانماز و آثار هنری مربوط به دوران سلجوقی است.

معماری آرامگاه مولوی

سبک معماری آرامگاه مولانا ترکیبی از معماری اسلامی ، سلجوقی و عثمانی است.

اولین معمار آرامگاه مولوی استاد بدرالدین تبریزی بوده است. معماری خاص این بنا و گنبد هرمی فیروزه ای آن به عنوان وجه تسمیه مقبره مولانا شناخته میشود. به همین دلیل آرامگاه مولانا به نام گنبد سبز یا به زبان ترکی کابای هدرا شناخته میشود.

این گنبد استوانه ای ۲۵ متر ارتفاع دارد و در قسمت بالا با مخروطی کثیرالاضلاع تمام میشود که در بالای آن میله و هلال ماه طلایی قرار گرفته است. گنبد آرامگاه مولانا شبیه به کلاه صوفیان است و معمار آن به دلیل این که شیعه بوده است به یاد ۱۲ امام ، ۱۲ ترک روی گنبد در نظر گرفته است.

۲ مناره سمت چپ به مسجد سلیمانیه و مناره سمت راست به مسجد مولانا تعلق دارد.

بخش های داخلی آرامگاه مولانا

حیاط وسیع آرامگاه مولانا سنگ فرش شده و به محض ورود اولین موردی که توجه شما را جلب میکند  سنگ قبرهای عمودی دراویش است که چیزی شبیه کلاه دراویش بالای آن قرار گرفته است. بنای باشکوه و باستانی مقبره مولانا درست در مقابل در ورودی قرار گرفته است. علاوه بر بنای مقبره چند ساختمان مختلف دیگر به این مجموعه اضافه شده است که در ادامه آن ها را معرفی میکنیم.

اتاق آرامگاه : قدمت این اتاق به دوران سلجوقیان بازمیگردد و مهم ترین بخش موزه و مقبره مولانا است که با آیات قرآن، نقاشی ، خوشنویسی و منبت کاری و حکاکی های چشم نواز، تزئین شد است. اتاق آرامگاه درست زیر گنبد فیروزه ای قرار گرفته و محل دفن مولانا و پسرش سطلان ولد و پدرش بهاالدین ولد ، همسر ، دیگر فرزندان و مریدان او و دراویش هم مسلک است.

سنگ قبر مولانا از ۱۰ سنگ مختلف تشکیل شده که پارچه سیاه مخمل زرکوب با آیات قرآن روی آن را پوشانده. این پارچه در سال ۱۸۹۴ توسط عبدالحمید دوم پادشاه عثمانی به آرامگاه اهدا شد.

در مجموع ۱۰ قبر در اتاق آرامگاه و ۶۵ قبر در اطراف آرامگاه مولانا وجود دارد. مزار های متعلق به مردان با عمامه یا دستار از زنان متمایز شده است. هر چه عمامه روی سنگ قبر بزرگتر باشد نشان دهنده مقام بالاتر آن شیخ دفن شده است.

محل برگزاری مراسم : محوطه سنگ فرش موزه ، مسجد کوچک داخل حرم و مطبخ ، سه محلی است که مراسم رقص سماع ، شمانه یا هال در آن ها برگزار میشود. مراسمی که با رقص و موسیقی همراه است و در مسلک مولانا راهی برای درک ماورای هستی است. یکی از زیباترین بخش های آرامگاه مولانا تزئینات داخل این مسجد کوچک است.

نمایشگاه قرآن : در مجاورت مسجد، کتاب های خطی و قرآن های نفیس قدیمی در معرض نمایش قرار گرفته اند. نسخه اصلی مثنوی معنوی مولانا و دیوان های قدیمی حافظ متعلق به قرن ۱۶ و ۱۸ میلادی هم در این نمایشگاه قرار داده شده اند. جعبه ای با چند تار مو که به عنوان ریش پیامبر اسلام از آن یاد میشود و قالیچه ابریشمی که گفته میشود سجاده مولانا است در این نمایشگاه دیده میشود.

مطبخ : در قرن ۱۶ میلادی بخشی به عنوان مطبخ یا آشپزخانه به قسمت جنوب غربی آرامگاه اضافه شد. از سال ۱۹۲۶ ، غذای طبخ شده در این مطبخ بین خدمه و بازدید کنندگان پخش میشده است و گاهی مراسم سماع در آن برگزار میشده. امروزه با کمک مجسمه هایی با لباس های سنتی در مطبخ ، عقاید و رسوم صوفیان برای مراجعه کنندگان، به نمایش گذاشته شده است.

اتاق تلاوت : این اتاق از قدیم محلی برای تلاوت قرآن بوده است و امروزه علاوه بر تلاوت به محلی برای نمایش کتاب های نفیس تاریخی تبدیل شده است.

سماع خانه : اتاق سماع خانه در قرن ۱۶ میلادی به فرمان سلطان سلیمان برای رقص دراویش احداث شد. این اتاق با منبت کاری های عصر سلجوقی و شمعدانی های عثمانی زینت شده و در حال حاضر نمایشگاه آلات موسیقی مثل نی ، دف  ، رباب ، تنبور ، کمانچه و تار است. عمامه و لباس های منتسب به مولانا، شمس تبریزی و سلطان ولد در جعبه های شیشه ای در این تالار به نمایش گذاشته شده اند.

سلول دراویش : این بخش در قرن ۱۶ میلادی برای تزکیه نفس و عبادت مریدان و صوفیان به آرامگاه اضافه شد که دارای ۱۷ اتاقک یا سلول کوچک است که امروزه تبدیل به قسمت های اداری، کتابخانه و فروش صنایع دستی و فروش بلیط اختصاص پیدا کرده اند. در ورودی این بخش مجسمه ای با پوشش مخصوص دراویش برای استقبال از بازدید کنندگان قرار گرفته است.

قوانین و ساعت بازدید از آرامگاه مولانا

موزه و آرامگاه مولانا هر روز از ساعت ۹ تا ۱۹ در نیمه اول سال و در نیمه دوم سال تا ساعت ۱۷ برای بازدید کنندگان باز است.

قیمت بلیط بازدید از موزه برای راهنمای صوتی ۱۰ لیر است.

برای ورود به آرامگاه باید کفش هایتان را دربیاورید.

پوشیدن لباس های تنگ و کوتاه با ماهیت معنوی آرامگاه تناسبی نداشته و ممنوع است.

ورود هنگام رقص سماع ، هزینه جدا گانه ای دارد.

مرتبط:

آشنایی با حمام خرم سلطان از جاذبه های شگفت انگیز ترکیه

سفری هیجان انگیز به آب انبار باسیلیکا در ترکیه