آشنایی با جاذبه‌های گردشگری مَکُّران

سواحل مکران با حدود ۲۰۰ جاذبه کم‌نظیر طبیعی، تاریخی، فرهنگی و تفریحی یکی از قطب‌های بکر و منحصر به فرد گردشگری کشور و به ویژه استان سیستان و بلوچستان بشمار می‌رود و چابهار گل ‌سرسبد این جاذبه‌هاست.

سواحل مکران علاوه‌بر اهمیت تجارتی و اقتصادی یکی از بکرترین و دست‌نخورده‌ترین مناطق کشور برای گردشگران و طبیعت گردان است و محدوده «کنارک« تا «گواتر» نیز با ۲۰۰ جاذبه بکر و کم‌نظیر طبیعی، تاریخی و جانوری گل‌سرسبد جاذبه‌های سواحل مکران است.

زمانی که برف و بوران آب‌وهوای قالب در اکثر مناطق کشور است اینجا در چابهار هوایی بهاری و دل‌پذیر حکم‌فرماست؛ در چابهار به دلیل محسوس نبودن فصول پاییز و زمستان، فصول چهارگانه به فصل بهار شبیه هستند و اینجا را به چهار بهار ایران مبدل ساخته است.

• دریاچه جازموریان / دریاچه هامون / شهر سوخته / روستای تمندان / کوه خواجه / قلعه سب / آتشکده کرکویه / روستای قلعه‌نو / دوغ پای – غذای محلی زاهدان /جاذبه‌های گردشگری سیستان و بلوچستان / دره نگاران

جاذبه‌های بکر تاریخی، طبیعی و جانوری سواحل مکران بی‌نظیر و کم‌نظیر هستند و بسیاری از آن‌ها در جهان نظیر ندارند؛ اگر در امتداد آب‌های عمان از غرب به شرق چابهار حرکت کنید در غرب با ساحل زیبای «درک» زرآباد، باغستان‌های میوه‌های گرمسیری، پدیده گل‌افشان؛ در چابهار با ساحل و روستای تاریخی «تیس» و غارهای سه‌گانه «بان میسیتی» آن، موج‌های خروشان دریا بزرگ و همچنین در شرق چابهار با کوه‌های مینیاتوری یا مریخی، سواحل ماسه‌ای، تالاب صورتی و در انتها با خلیج زیبای «گواتر» و دلفین‌ها و گاندوهای دیدنی آن دیدار می‌کنید حال‌آنکه این‌ها تنها بخشی از ۲۰۰ جاذبه گردشگری چابهار و کنارک و در معنای واقعی سواحل زیبای مکران هستند که یک پکیج کامل سفر را برای گردشگران به ارمغان می‌آورند.

گل‌فشان

یکی از جاذبه‌های شگفت‌انگیز گردشگری سواحل مکران پدیده ژئوتوریستی و شگفت‌انگیز گل‌فشان است.

بر اساس بررسی کارشناسان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در محدوده چابهار و کنارک حدوداً ۶ پدیده گل‌فشان وجود دارد که مهم‌ترین آن در حدود ۹۰ کیلومتری غرب بندر کنارک و در دشت «کهیر» نرسیده به روستا و بندر صیادی «تنگ» و ۳۰ کیلومتری روستای کهیر قرار دارد.

گل‌فشان یا به زبان محلی ناف دریا یا «بولوبولو» در منطقه کنارک که مهم‌ترین گل‌فشان است سه تپه دارد که تنها یکی از آن‌ها فعال است؛ ارتفاع این پدیده توریستی بالغ‌بر ۲۰ متر بوده و قطر دهانه آن به ۱۲ متر می‌رسد، قطر حباب‌های گل ۳۰ ‌سانتی‌متر است و هر بار ۳ تا ۵ لیتر حباب به بیرون پرتاب می‌شود.

گل‌هایی که از دل زمین به‌صورت حباب در منطقه گل‌فشان خارج می‌شوند بسیار غلیظ‌تر از مناطق دیگر است وعلاوه‌بر خواص درمانی، بهبود بیماری پوستی، انقباض عروق، دردهای مفصلی، درمان درد کمر و تنگی عضلانی در صنایع سفال و آجرپزی نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.

در یک رویداد بسیار نادر در ۲۵ اسفند سال ۱۳۹۴ شاهد فعالیت ناگهانی این پدیده بودیم که در نوع خود بی‌نظیر بود، بطوریکه پرتاب گل تا ارتفاع ۱۲ متر همراه باغرش مهیب، جاری شدن گل مانند چشمه گرم، داغ بودن گل همراه با بوی خاک و بخار و افزایش ارتفاع کوه به میزان ۵ متر از مهم‌ترین رویدادهایی محسوب می‌شوند که باعث شگفتی مردم و مسافرین و بازدیدکنندگان شد.

سواحل مکران

سواحل مکران زیستگاه گونه‌های مهم حیات‌وحش نظیر پستانداران، آبزیان، خزندگان، دوزیستان، نرم‌تنان و پرندگان است که حیات‌وحش این منطقه را علاوه بر زیبایی‌های خدادادی طبیعی، دیدنی‌تر کرده است.

خرس سیاه، پلنگ، سنجاب راه‌راه بلوچی و هوبره از دیگر جاذبه‌ها و دیدنی‌های کمیاب جنوب سیستان و بلوچستان است؛ از پستانداران دریایی شاخص منطقه می‌توان به نهنگ گوژپشت، گاو دریایی، دلفین معمولی، نهنگ آبی، نهنگ براید، نهنگ خاکستری، دلفین گوژپشت، دلفین بینی بطری، نهنگ دندان کلفت و «پورپویز پوزه پهن» اشاره کرد.

و از انواع خزندگان این سواحل نیز می‌توان به پنج گونه لاک‌پشت دریایی شامل لاک‌پشت‌های سرخ، سبز، پشت عقابی، پشت زیتونی ریدلی و پشت چرمی و ۹ گونه مار دریایی شامل مار دریایی نوک‌دار، حلقه‌دار، سر کوچک، خلیج‌فارس، آراسته، زرد، کوتاه، شکم زرد و افعی شکل اشاره کرد.

با آغاز فصل سرما در مناطق سردسیر جهان انواع پرندگان برای زمستان گذرانی به سواحل زیبای مکران کوچ می‌کنند که جذابیت خاصی دارد و حضور پرندگان آبزی و کنار آبزی در طول نوار ساحلی بنادر چابهار و کنارک به همراه سایر جاذبه‌های زیست‌محیطی جلوه ویژه‌ای به طبیعت این منطقه داده است.

طبق آمار بیش از ۲۰۰ گونه پرنده بومی، مهاجر آبزی، کنار آبزی و شکاری که به‌صورت دائمی، مهاجر عبوری یا فصلی در پاییز و زمستان در ناحیه ساحلی چابهار و کنارک مشاهده می‌شوند.

در سواحل دریای عمان و خلیج‌فارس ۹ راسته، ۳۲ خانواده و ۱۱۰ گونه پرنده از مجموعه پرندگان ایران به‌صورت ساکن و مهاجر شناسایی و از میان پرندگان کمیاب دنیا تاکنون «پلیکان پا خاکستری» و «گیلانشاه خالدار» به‌صورت مهاجر عبوری یا فصلی در فصول پاییز و زمستان در ناحیه ساحلی جنوب کشور مشاهده‌شده است اما به توجه به‌وفور مواد غذایی و صدالبته امنیت و آرامش انواع پرندگان سواحل مکران را پناهگاه خوبی برای زمستان گذرانی و زیست انتخاب می‌کنند.

در سواحل مکران انواع پرندگان از گونه‌های شاخص نظیر پلیکان خاکستری، فلامینگو، باکلان، انواع حواصیل و اگرت‌ها، کاکایی‌ها، آبجلبک ها، عقاب دریایی دم سفید، پرستوها، عقاب ‌شاهی، پرندگان شکاری همچون عقاب ماهیگیر و غیره مشغول به زمستان گذرانی هستند و بر اساس آمارها هرسال بیش از ۶۰ هزار قطعه پرنده به این سواحل مهاجرت کرده و هم‌اینک در ۲۲ سایت در حال زمستان گذرانی هستند.

«گاندو» یا تمساح پوزه کوتاه ایرانی یکی دیگر از گونه‌های کمیاب و شگفت‌انگیز سواحل مکران است؛ این خزنده که درواقع بزرگ‌ترین خزنده ایران است در محدوده شرق چابهار و در خلیج «گواتر» هم‌مرز با پاکستان زندگی می‌کند و برخلاف تصور گاندو جانوری خجالتی، محتاط و ترسو است و به‌محض اینکه با حضور مزاحم احساس خطر کند در آب فرو می‌رود.

گاندو با کمتر از ۳ هزار سر جمعیت در دنیا درخطر انقراض و نابودی است و هرچند زیستگاه اصلی این‌گونه جانوری کشورهای جنوب شرق آسیاست چیزی بالغ‌ بر ۴۰۰ سر تمساح نیز در ایران و در محدوده حفاظت‌شده خلیج «گواتر» شامل رودخانه‌های «سرباز»، «باهوکلات» و «کاجو» زندگی می‌کنند.

در محدوده حفاظت‌شده گاندو علاوه بر گاندو، دلفین، لاک‌پشت سبز و «سارگپه» نیز به چشم می‌خورد.

تالاب لیپار

یکی از جاذبه‌های اعجاب‌انگیزی که در امتداد جاده ساحلی «چابهار- گواتر» به چشم می‌خورد تالاب «لیپار» است که در آنجا رنگ آب در ماه‌هایی از سال صورتی است و دلیل آن‌هم وفور مواد آلی و معدنی به همراه جریانات دریایی حاصل از طوفان‌های «مونسون» است که موجب افزایش بیش‌ازحد پلانکتون‌های گیاهی می‌شود و همین فعل‌وانفعالات رنگ آب را تغییر می‌دهد.

این پدیده‌ منحصربه‌فرد در ماه‌های بهمن، اسفند، فروردین، شهریور و مهر دیده می‌شود و اگر گردشگران در فصل پرآبی به این تالاب بیایند پرندگانی همچون چنگر، فلامینگو، حواصیل، باقرقره، تیهو، عقاب دشتی و خوتکا را نیز از نزدیک خواهند دید.

منبع:همشهری