آشنایی با موزه آبگینه

بی‌شک برای موزه‌گردانی که هدفشان از بازدید موزه هم کسب تجربه پیشینیان است و هم تماشای هنر، موزه آبگینه و سفالینه از معدود موزه‌هایی است که برای بازدید علاقه‌مندان در خیابان ۳۰ تیر تهران ساخته شده است.

ساختمان موزه آبگینه که در دوطبقه و پنج تالار ساخته شده، به خودی خود می‌تواند برای علاقه‌مندان بسیار دیدنی باشد. این ساختمان متعلق به قوام‌السلطنه، وزیر احمد شاه قاجار، بوده است.

تالار یک و دو در طبقه اول و تالارهای دیگر در طبقه فوقانی قرار دارد. در تالار شماره دو که تالار بلور نامیده می‌شود، قدیمی‌ترین شیشه‌ها و لوله‌های شیشه‌ای و سفال‌ها قرار داده شده است. طراح ویترین‌های موزه مهندسی اتریشی به نام هانس هولاین است. تزیینات بنا شامل منبت کاری چهارچوب درها و پله‌ها است و آجر کاری نما که در ۵۰ نوع است.

گچ‌بری موزه شامل دو دوره است: دوران قوام، و سبک غربی در زمان سفارت مصر و آینه‌کاری‌های طبقه دوم، که مربوط به دوره قاجار است.

بدون تردید با نیم‌نگاهی در خواهید یافت که موزه آبگینه در واقع موزه تخصصی شیشه و سفال است. قدیمی‌ترین شیشه‌ها لوله‌های شیشه‌ای به نام سیلندر شیشه بوده که از معبد چغازنبیل کشف شده و مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد است.

شیشه‌ها و سفال‌های طبقه اول نیز مربوط به دوره‌های پیش از تاریخ است که قدیمی‌ترین سفال دست‌ساز از دوران اشکانی، هزاره‌های اول به دست آمده است. تالار صدف به علت شباهت شکل آن به صدف نیمه باز به این نام خوانده شده و شامل انواع سفال‌های قرن سوم و چهارم شهر نیشابور است.

تالار چهار (زرین) که به خاطر ظروف زرین‌فام که از دوران سلجوقی به جا مانده چنین نامی گرفته است، شامل ظروفی بوده که دورتادور با خط نسخ و نستعلیق تزیین شده است. هم‌چنین چهره‌های مغولی روی این ظروف خودنمایی می‌کنند که با توجه به شهر محل پیدایش، نقوش آن‌ها فرق می‌کند. تالار پنج (لاجورد) به خاطر لعاب‌های یک رنگ فیروزه به این نام خوانده شده و از قرن هفتم و هشتم (دوره ایلخانی) به جا مانده است.

با نزدیک شدن به دوران صفویه، اشیا مصرفی‌تر می‌شود. تزیینات این بخش شامل گلاب‌پاش و صراحی است. هم‌چنین میزی که از دوران قاجار به جا مانده با لعاب هفت‌رنگ و مزین به نقش چهره‌های شخصیت‌های شاهنامه بوده که نام هر شخص بالای چهره نوشته شده است.

این موزه تخصصی، شامل بخش‌های اداری (زیرزمین)، دبیرخانه و ریاست (طبقه بالا) است. کتاب‌خانه نیز، واقع در ضلع شمال غربی، شامل ۴۰۰۰ جلد کتاب فارسی و انگلیسی در زمینه‌های باستان‌شناسی، تاریخ و هنر است.

در ضلع شمالی محوطه، بناهایی برای تکمیل مجموعه در دست احداث است که در طبقه اول کلاس‌های آموزشی و در طبقه دوم نمایشگاه موقت قرار دارد.

این مجموعه تا ۱۳۳۰ محل سکونت و کار قوام‌السلطنه بود و بعد از آن مدت هفت سال در اختیار سفارت مصر قرار گرفت. بعد از آن، به ترتیب سفارت افغانستان، بانک بازرگانی و در سال ۱۳۵۵ با همکاری مهندسان ایرانی و اتریشی تغییرات آن شروع شد.

ساختمان موزه هشت‌ضلعی و در باغی به مساحت ۷۰۰۰ مترمربع قرار دارد. طرح‌های بدیع و در و پنجره‌های نفیس که بسیار خوب نگه‌داری شده‌اند، یادآور معماری عصر سلجوقی است و می‌تواند الهام‌بخش معماران معاصر برای طرح‌های سبک کلاسیک باشد.

آدرس: خیابان جمهوری، خیابان سی تیر پلاک ۵۵