زیرزمینی به وسعت تاریخ
از کنار ورزشگاه وارد خیابان اصلی می‌شویم، ناگهان تابلویی که منتظر آن بودیم را می‌بینیم “موزه کتب و نسخ خطی” به سمت آن می‌رویم؛ در میان شهر و در زیر زمین پاساژ قدیمی که رفت و آمد کمی در آن صورت می‌گیرد سر در موزه‌ای دیده می‌شود که در نوع خود بی نظیر است؛ موزه “پیده”.
به گزارش خبرنگار ایمنا، شهر سیمانی که هنوز ردپای روس‌ها در آن دیده می‌شود و نام آن با ذوب‌آهن عجین شده، روزی میزبان مهاجران زیادی از کل کشور بود اما اکنون مردمی دارد که به آن ارق دارند و کارهای بزرگی برای شهرشان می‌کنند. یکی از مشاهیری که فولادشهر و ایران می‌توانند به آن افتخار کنند، اولین کتاب فروش این شهر است که “اولین”های زیادی را برای شهر و کشور خود رقم زد.
تصور اینکه اولین موزه خصوصی کتب و نسخ خطی کشور در فولادشهر اصفهان باشد، سخت است؛ اما این اتفاق به همت مردی که علاقه و عشق او را به این راه کشانده است اتفاق افتاده. در زیر زمین پاساز کوثر فولادشهر مجموعه کوچک اما ارزشمندی وجود دارد. کتب، اسناد و آثار ارزشمند زیادی زیر سقف کوتاه اینجا جمع شده است. گنجینه‌ای که به همت “داریوش پبدنی” جمع‌آوری شده، مجموعه‌ای منحصر به فرد و پربار بوده که پژوهشکده‌ای از گذشته است.
پبدنی که اصالتی بختیاری دارد و از دوران دبستان در فولادشهر زندگی می‌کند، گنجینه ارزشمند خود را در زیر زمین یکی از پاساژهای فولادشهر به نمایش گذاشته است. گنجینه‌ای که از ابتدا و وارد شدن به محل نسبتا کوچک و بسته موزه تا تماشا اسناد آن غافلگیر کننده است. به مناسبت روز جهانی موزه پای صحبت‌های مدیر موزه “پبده” فولادشهر “داریوش پبدنی” نشسته‌ایم که ادامه آن را می خوانید:
از داریوش پبدنی نوجوان که روزنامه جمع می‌کرد تا داریوش پبدنی موزه‌دار برتر کشور، این راه چگونه طی شد؟
در خانواده فرهنگی مذهبی بزرگ شدم، پدر من بسیار به کار فرهنگی علاقه داشت و اهل کتاب به خصوص قرآن و شاهنامه بود. به همین دلیل از دوران نوجوانی به کتاب علاقمند شدم و از همان زمان آغاز به جمع‌آوری عکس و روزنامه کردم. روز به روز علاقه من به کتاب و جمع آوری بیشتر شد، پس از خدمت سربازی به کار در صنعت مشغول شدم که درآمد بسیار بالایی داشت، اما کار فرهنگی و علاقه به کتاب بر کار صنعت برتری یافت و وارد عرصه کتاب شدم و نخستین کتاب‌فروشی فولادشهر را تاسیس کردم.
در همان سال‌ها آغاز به جمع‌آوری اسناد، کتاب‌های خطی، نفیس و کمیاب کردم. وقتی که به تهران و اصفهان برای خرید کتاب مورد نیاز مغازه می‌رفتم، اگر کتاب یا نسخه نفیسی به چشمم می‌خورد آن را نیز می خریدم. در آن زمان هدفم تاسیس موزه نبود بلکه حفظ آثار نیاکان و جمع‌آوری آن‌ها بود. بیشتر از مجموعه‌داران و کتاب‌فروشی‌های قدیمی در تهران و اصفهان کتاب‌ها را خریداری کردم.
انگیزه خرید و جمع‌آوری کتاب و اسناد از کجا آمد؟
شغل فنی من بسیار پر درآمد بود، اما همیشه نیرویی من را به سمت خود جذب می‌کرد که فرهنگ و کتاب نام داشت. علاقه، بزرگترین انگیزه من بود، از همان ابتدا معتقد بودم با جمع‌آوری کتاب‌ها می‌شود کتابخانه عمومی تاسیس کرد. با توجه به اینکه فولادشهر شهر جدیدی بود و کتابخانه نداشت، این احساس را داشتم که باید کتابخانه احداث کنم. برای این هدف چندین و چند سال پیگیری کردم، اما به دلایلی نتوانستم زمینی را خریداری کنم.
چطور شد که موزه پبده ایجاد شد؟
با توجه به اینکه نسخه‌های خطی در مجموعه من روز به روز بیشتر می‌شد و شرایط نگه‌داری آن‌ها در خانه یا فروشگاه سخت بود. همچنین پس از اینکه دوستانی از سازمان میراث فرهنگی مجموعه من را در نمایشگاهی دیدند، پیشنهاد تاسیس موزه‌ای را دادند.
علاقه و انگیزه‌ام برای این کار روز به روز بیشتر شد و در جهت حفظ آثار نیاکانمان موزه پبده را در فولادشهر تاسیس و هرچه که داشتم را صرف هزینه خرید اسناد و کتاب کردم. گنجینه این موزه نیاز کار پژوهشگران و علاقمندان است، موزه پبدنی متعلق به مردم و هدف آن نیز خدمت است.
گنجینه و افتخارات موزه پبده تا به امروز چه بوده است؟
بیش از سه هزار نسخه ثبت شده در موزه وجود دارد که قدیمی‌ترین آن مربوط به حدود ۷۰۰ سال پیش می‌شود. تعداد زیادی قرآن‌های خطی و طلاکوب همچنین قرآن‌هایی با خط مرحوم احمد نیریزی، کتاب روضه شیخ کلینی، کتاب سوال و جواب شیخ مرتضی انصاری، کتاب اسفار اربعه ملاصدرا، کتاب‌های نجومی از دوره ایلخانی، شاهنامه به پنج زبان دنیا، طومار تقسیم آب و حق‌آبه محله دستگرد و جرقویه اصفهان و اسناد ارزشمند دیگری در موزه است.
موزه “پبدنی” در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۶ به عنوان برترین موزه کشور از طرف شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) انتخاب شد. همچنین در سال ۱۳۹۷ به عنوان موزه‌دار برتر کشور از جانب سازمان میراث فرهنگی شناخته شدم. موزه پبده موزه‌های دیگر شهرها را تغذیه می‌کند، در حال حاضر چند نسخه از کتب این موزه در اختیار موزه تزئینی اصفهان قرار گرفته است. همچنین هم زمان با ماه رمضان بالای صد نسخه خطی از گنجینه موزه “پبده” در شهرهای نجف‌آباد، شاهین‌شهر و خمینی‌شهر به نمایش درآمده است.
حمایت مسئولان از موزه چطور بوده است؟
وقتی که موزه با این امکانات کم تاسیس شد، سر و صدای زیادی در کشور و حتی خارج کشور به راه انداخت، همین مسئله تبدیل به برندی برای فولادشهر شد. مردم شهر بسیار از موزه استقبال کردند و این دلخوشی برای ما بود، اما انتظار بیشتری از مسئولان داشتیم؛ حداقل انتظار ما معرفی موزه در سطح شهرستان است. در این چند سال اخیر برای بهبود فضای فیزیکی و اختصاص زمینی برای توسعه موزه تلاش کردیم و جلسات متعددی در فرمانداری، شورای شهر و شهرداری داشتیم، اما به سرانجامی نرسیده است.
البته در آخرین جلسه با مسئولان شهر از جمله شهرداری، شورای شهر و شرکت عمران کم و بیش با ما همکاری شد و قول همکاری دادند؛ خود مسئولان به این نتیجه رسیدند. با توجه به اینکه اقوام مختلفی در فولادشهر زندگی می‌کنند، در صدد هستیم که موزه مردم شناسی را در فولادشهر راه‌اندازی کنیم که حتی قول آن را نیز از شهرداری و شرکت عمران گرفته‌ایم.
فکر می‌کنید این موزه چه تاثیراتی در منطقه و شهر گذاشته است؟
گردشگران داخلی و خارجی بسیاری به واسطه موزه وارد شهر جدید فولادشهر شدند و مسئولان باید این را بدانند. از کشورهای مختلف اروپایی بازدیدکنندگان زیادی داشتیم، حتی گروهی از دانشجویان آلمانی با هدف پژوهش و با شناخت قبلی به موزه آمدند. گردشگران بسیاری از نقاط مختلف به فولادشهر می‌آیند، وجود اولین موزه تخصصی کتاب و نسخ خطی در شهری مثل فولادشهر تعجب همه را برمی‌انگیزد. این موزه تاثیر خود را در شهر گذاشته است، مردم فولادشهر بسیار از وجود چنین موزه‌ای خوشحال هستند.
موزه “پبده” و ورزشگاه فولادشهر دو محلی هستند که فولادشهر را به همگان شناساند. این موزه سه “اولین” برای شهر فولادشهر به ارمغان آورده از جمله “اولین موزه تخصصی کتب و نسخ خطی کشور”، “اولین کارگاه خصوصی مرمت اسناد و کتب خطی” و “اولین مجموعه علم نجوم و طب قدیم” که در روز جهانی موزه رونمایی خواهد شد.
آیا تا به حال پیشنهادی مبنی بر جابجایی موزه از سوی مسئولان دیگر شهرها داشته‌اید؟
بله از اصفهان و دیگر شهرها این پیشنهاد به کرات شده است، اما همیشه گفتم چرا نباید این موزه در شهرستان باشد؟ به دلیل اینکه بزرگ شده شهرستان لنجان هستم علاقه خاصی به این محل دارم همچنین ممکن است با رفتن و جابجایی موزه از این محل دل خیلی از شهروندان شکسته شود به همین دلیل هیچگاه به جابه جایی موزه از فولادشهر فکر نکردم.
آیا در این راه که قدم گذاشتید هیچگاه ناامید شده‌اید؟
هیچگاه ناامید نشده‌ام، با این نیت اینکه کاری ماندگار انجام دهم و خدمت کوچکی به این سرزمین کنم، وارد این مسیر شدم. هرچقدر که مورد بی‌مهری مسئولان قرار بگیرم ناامید نخواهم شد و هیچوقت پشیمان نیستم، تا زمانی که سرپا باشم این موزه را توسعه و ترویج خواهم داد.
به جز قرآنی که آیت الله طباطبایی‌نژاد به موزه اهدا کرد هیچ نسخه اهدایی یا امانتی در این مجموعه نیست و تمام اسناد و کتب خریداری شده است و این راه را ادامه خواهم داد.
کلام آخر به مناسبت روز جهانی موزه؟
از مسئولان شهر، شهرستان و استان خواهش می‌کنم به بخش خصوصی مخصوصا موزه‌ها اهمیت دهند. این موزه‌ها هیچ درآمدی ندارند و فقط باید برای آن‌ها هزینه کرد. موزه‌داران از خیلی چیزها گذشت کردند تا به اینجا رسیدند، انتظار کمک از مسئولان نداریم فقط نیاز به تسهیل‌گری در امکانات و مکان بهتر داریم. بسیاری از مسئولان تعجب می‌کنند که چطور این موزه در زیرزمین و با امکانات کم موزه برتر کشور شده است. این موزه می‌تواند فولادشهر را به قطب گردشگری تبدیل کند، اما بسیاری از مسئولان راه موزه را بلد نیستند!
منبع:ایمنا
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.