سوءاستفاده از قرنطینه برای تخریب آثار ملی

براساس گفته های کارشناس پیشکسوت میراث فرهنگی، سوءاستفاده از قرنطینه خانگی برای تخریب آثار ملی در ایام کرونایی صورت می گیرد.

انتشار اخبار نگران کننده سوءاستفاده از تعطیلات نوروزی و تعطیلات اجباری کرونا ویروس، برای از بین بردن هر چیزی که مانع سودآوری برخی منفعت طلبان است، از پیش از نوروز آغاز شد؛ اخباری که یکبار گریبان قلعه سلجوقی آران و بیدگل را گرفت، یک بار بیمارستان مسیح مرادیان کرمانشاه را سوزاند و بار دیگر تیزی چنگک بیل مکانیکی هایش نفس جوبجی را بند آورد، تا همین امروز سنگینی چرخ های لودر تن تپه لرینی کرمانشاه را لرزانده و رد تخریب ها از اسپهبد خورشید مازندران تا نقش رستم شیراز کشیده شده است.

هر چند این هشدارها دست کم در طول چند سال گذشته توسط فعالان میراثی و رسانه ها زیاد مطرح می شوند، اما نوع برخورد با این دست از اتفاقات و برنامه ریزی ها برای جلوگیری از تخریب های بیشتر که عمرشان در طول سال های گذشته کم هم نبوده، به نظر می رسد روند نزولی داشت. محبعلی، کارشناس پیشکسوت میراث فرهنگی که در سال های اولیه تشکیل سازمان میراث فرهنگی به مدت ۱۷ سال معاون میراث فرهنگی کشور بود، پیرامون سوءاستفاده از قرنطینه خانگی برای تخریب آثار ملی، به بیان خاطراتی از سال های حضورش در میراث فرهنگی و تخریب هایی که در زمان وجود داشت، پرداخت. او با بیان اینکه وظیفه میراث فرهنگی حفاظت از سند تاریخی کشور است، تاکید می کند: نباید در این موارد کوتاه آمد، هر چه از بین رفت، دیگر بر نمی گردد، آثار تاریخی تنها چیزی است که از صدها و هزاران سال قبل برایمان باقی مانده اند، باید مسئولان کشور بدانند که ارزش های تاریخی کشور به تمدن و فرهنگ کشور است.

وی با تاکید بر این که برخی افراد با سواستفاده از تعطیلات اجباری برای قطع زنجیره ویروس کرونا و لزوم قرنطینه خانگی مردم به خود اجازه می دهند که به آثار تاریخی و ملی کشور دست درازی کنند، ادامه می دهد: این در حالی است که در طول حدود ۵۰ سالی که در میراث فرهنگی حضور داشتم هر گاه با یک شخص غیر ایرانی صحبت می کردم آن ها ایران را بیشتر از بسیاری از ایرانیان می شناختند و به فرهنگ کشورمان احترام می گذاشتند.

معاون سابق حفظ و احیای سازمان سابق میراث فرهنگی به زمان حمله کومله به شهر پاوه در سال ۱۳۵۹ اشاره می کند و می گوید: «در آن بحبوحه امام خمینی (ره) دستور دادند همه برای آزادی پاوه بروند و تقریبا بخش زیادی از بازار تهران تعطیل شد، من به عنوان مدیر سازمان ملی حفاظت استان تهران فعالیت می کردم که به من خبر دادند، پنج نفر در حال انجام فعالیت برای ساخت طبقه دوم در بازار تهران هستند، به تکیه دولت و پیش آقای سعید امانی، رئیس کمیته وقت تکیه دولت رفتم و از او سه مامور خواستم تا به این تعدی رسیدگی کنم، او گفت که همه به پاوه رفته اند، نیرو نداریم. به وی توضیح دادم در بازار تهران هم یک جبهه دیگر باز شده.

برخی افراد در حال دخالت در فضای تاریخی بازار هستند و قصد ایجاد طبقه دوم در این بخش تاریخی تهران را دارند. او به من دو نیروی پاسدار داد و توانستیم آن کار را متوقف کنیم. مجرمان به من گفتند تو طرفدار شاه هستی. اما من تلاش کردم به آن ها توضیح بدهم که بازار به دوره پهلوی مربوط نیست. تاریخ کشور جز ارزش های کشور است.» این مدیر سابق با اشاره به مقاومت هایی که در طول حضورش در نقش معاون میراث فرهنگی کشور یا قبل تر از آن داشته، می گوید: در آن زمان در مقابل تخریب ها کوتاه نمی آمدیم چون به حفاظت صد درصد اعتقاد داشتیم. اکنون نیز میراث فرهنگی باید چنین قدرتی را داشته باشد. آثار تاریخی مربوط به دیروز نیستند، باید آن ها را حفاظت کنیم. وی خروج از ثبت آثار تاریخی را نشانه دیگری از روند این تخریب ها می داند و می گوید: همانطور که یک کارشناس میراث فرهنگی بعد از بررسی های زیاد به نتیجه می رسد کدام اثر ارزش ثبت ملی دارد و کدام خیر، همان نیز باید تایید کند اثری که ثبت ملی شده می تواند از ثبت خارج شود یا نه، اما متاسفانه این تصمیم را چند سال است که دادگاه می گیرد و نه میراث فرهنگی.

محبعلی با اشاره به درخواست خروج از ثبت یک خانه تاریخی در رشت در سال ۱۳۷۳ که وی معاون میراث فرهنگی کشور بوده، اظهار می کند: من با خروج از ثبت خانه در آن زمان مخالفت کردم، به همین دلیل وکیل آن خانه با گرفتن ابلاغیه ای از شورای نگهبان که دخالتِ میراث فرهنگی در ملک شخصی اقدامی غیر شرعی است، آن نامه را به دفتر من آورد. به او گفتم باید این نامه را برای ریاست جمهوری، آقای رفسنجانی ببرید، چون من طبق دستور دولت از میراث فرهنگی حفاظت می کنم.

شخص رئیس جمهور باید به من دستور دهد، بحث شرع با حفاظت از اثری تاریخی که سرمایه یک کشور است تفاوت زیادی دارد. خوشبختانه توانستیم مانع از خروج از ثبت، آن اثر از فهرست آثار ملی شویم. او تاکید می کند: حتی وقتی قرار باشد شورای نگهبان یا رئیس جمهور برای خروج از ثبت یک اثر تاریخی دستور دهد، نخست باید نظر کارشناس میراث فرهنگی را جویا شود، مسئولان میراث فرهنگی نیز مسلمان هستند و شرع را می دانند اما نباید این دو را با یکدیگر تلفیق کرد.

وقتی یک قانون در کشور وجود دارد باید بر اساس قوانین کارها را انجام داد. محبعلی با بیان این که متاسفانه در ۱۵ سال گذشته سازمان میراث فرهنگی ضعیف تر از قبل عمل کرده، می گوید: متاسفانه برخی افراد با سفارش برخی اقدامات را جلو می برند. ای کاش میراث فرهنگی با مشورت با پیشکسوتان این حوزه، مانع از ضعیف تر شدن قوانین در حفاظت از میراث فرهنگی کشور شود. چون با کم شدن قدرت حفاظت، افراد نیز به خود اجازه می دهند، دست به تخریب میراث کشور بزنند.

منبع:ایسنا

مرتبط:کاهش آلودگی هوا در چین و ایتالیا در زمان قرنطینه!