عاشوراگاه برخاسته از بطن هزاره‌های تاریخ
اوراق تاریخ ایران گاهشمار حیات ملتی است که از طلیعه تاریخ بر صفحه گیتی پای نهاده و در طی قرون و اعصار با ذره ذره وجود خود تمدنی بنا نهاده‌اند به عظمت البرز و به فراخنای سپهر نیلگون که مرور هر دوره آن دوستان را به تحسین و بیگانگان را به تحیر وامی‌دارد.
به گزارش ایمنا، ایرانیان در ذوق و هنر و معماری و فن لشکر و توسعه مدنیت گوی سبقت را از اقران و امثال خود در طول تاریخ ربوده و به یکه‌تاز بلامنازع عرصه‌های حساس تاریخ بشری تبدیل شده‌اند. تمدن ایرانی جلوه‌ای هزار توی دارد که شرح هر گوشه آن مجالی می‌طلبد به وسعت سده‌ها.
یکی از مهمترین بدایع اقوام ایرانی در هر دوره ابتکار آنان در ساخت قلعه‌های نظامی و مسکونی بوده است. قلعه‌هایی که استحکام بنای آن‌ها هنوز پس از گذشت صدها سال رخ‌نمایی می‌کند و به عنوان سند افتخاری به دست مردمان این دوران رسیده است.
برای دیدن یکی از این قلعه‌های ارزشمند، بار سفر ببندید و راه کویر مرکزی ایران در شمال شرقی استان اصفهان را به مقصد “نایین” در پیش بگیرید، شهری با قدمت قریب سه هزار سال و با جلوه‌های متنوع گردشگری و تاریخی که هر گوشه آن فصلی نو در برابر دیدگان می‌گشاید.
در مسیر نایین به “انارک” و بر فراز کوهی مشرف به محله “محمدیه” بنایی خودنمایی می‌کند که بیشتر به دژی دفاعی مانند است و با وجود آنکه پیکر فرسوده‌اش بارها آماج دستبرد سارقان میراث فرهنگی قرار گرفته و اشیای عتیقه فراوانی از آن به یغما رفته است، اما شکوه این قلعه چندان است که تماشای آن از جای جای محله محمدیه روح را بر می‌انگیزد.
“عاشوراگاه” بر بالای تپه‌ای بلند به صورت دژی سنگی و چندظلعی با چندین نیم‌برج و شش برج، جهت دفاع از منطقه و شهر ساخته شده است. پیشینه این قلعه را دوران قبل از اسلام می‌دانند و نمای بیرونی آن که براثر باد و باران و اصابت آلات و ادوات نبرد خراب و گاه فروریخته است نیز تا حدودی این نظر را تأیید می‌کند.
از بیشتر قسمت‌های آن وسعت شهر خودنمایی می‌کند و چنین می‌نماید که جایگاه فعلی شهر میدانگاه نبرد و عرصه دیده‌بانی نگهبانان قلعه بوده است. طاق‌های ضربی و چینش خشت‌ها که از ویژگی‌های مهم معماری ایرانی و رومی است در همه‌جای بنا دیده می‌شود و از این منظر می‌توان استناد کرد که شاید دیرینگی بنا به قبل از حکومت ساسانیان نرسد.
سقف‌ها در بسیاری از جاها فروریخته و گاه ورود به داخل اتاق یا سالن را غیرممکن کرده است، اما از بررسی مجموع بنا و ارتفاع دیوارها می‌توان دریافت که ارتفاع سقف تا کف حدودا دو تا ۲.۵ متر بوده است. قطر دیوارهای داخلی یک تا ۱.۵ متر و قطر دیوار بیرونی که محافظ همه ساکنان قلعه بوده، بین دو تا سه متر است.
اثری از برخورد گلوله توپ یا تفنگ در دیواره‌های بیرونی دیده نمی‌شود و اینگونه به نظر می‌آید که این قلعه تا پیش از فراگیر شدن اینگونه آلات جنگی از استفاده در این زمینه خارج شده و بیشتر به کاربری‌های محلی محدود مانده باشد.
در جای جای بنا نیم‌درهایی وجود دارد که بخش‌های مختلف و اتاق‌ها را به یکدیگر پیوند می‌دهد.
بلندای برج‌ها دوازده رگه چینه است که ارتفاع هریک تقریبا یک متر است. در این قلعه شش برج وجود دارد که دوره خارجی یکی از آن‌ها ۱۶ متر است و در سایر برج‌ها از ۱۰ تا ۱۳ متر متغیر است؛ دیوار قلعه نیز ترکیبی از خشت و چینه و اندازه خشت‌ها ۲۸ در ۲۸ در ۷ سانتی‌متر بوده که از استحکام بالایی برخوردار است.
این قلعه مانند سایر قلعه‌ها با کاربری مشابه به صورت چندلایه با دیواره‌ها قطور از یکدیگر متمایز نشده است و مجموع بنا یکدست و با پیوستگی یکسان است. سازه کلی این قلعه شبیه دیگر قلعه‌های منطقه نایین مانند “قلعه رستم” و “نارین قلعه” است، اما در مقایسه با قلعه رستم از پیچیدگی و استحکام بیشتری برخوردار است و در مقایسه با نارین قلعه فرسودگی بیشتری در آن ایجاد شده است.
منبع:ایمنا
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.