مسجدی از عهد مغول در ابرکوه مرمت شد

مسجد تاریخی جامع ابرکوه از آثار دوره مغول و در حد فاصل شهر قدیم و جدید قرار دارد که مرمت و بازسازی آن به پایان سلطنت سلطان ابوسعید برمی‌گردد به طوری که محراب بسیار عالی و گچ بری شده در ایوان شرقی آن در تاریخ ۷۳۸ هجری تعمیر شد.

مسجد جامع ابرکوه که در کنار میدان اصلی شهرستان قرار گرفته از خشت خام ایجاد شده و معماری آن به سبک مساجد چهار ایوانی با حیاطی مستطیل شکل در وسط که مدخل ورودی مسجد رو به شمال باز است، شکل گرفته و به وسیله دهلیز هشت گوش وسیعی، به حیاط راه پیدا می‌کند.

سر در ورودی این مسجد، ارتفاع زیادی دارد و در سه گوشه به وسیله سه طاق نما و پایه چهار گوش آن، به هشت گوش تبدیل می‌شود، در سمت جنوبی مدخل ورودی، شبستانی با طاق‌های مقرنس زیبایی نیز قرار گرفته است.

در وسط صفه مسجد جامع ابرکوه زیرزمین وسیعی تعبیه شده که صفه بالای آن در فصل تابستان برای اقامه نماز استفاده می‌شود و دارای رواق‌هایی دو طبقه در اطراف ایوان‌ها و طاق‌هایی به صورت طاق و تویزه و منارهای الحاقی در ضلع جنوبی است، شبستان اصلی آن نیز در ضلع جنوب شرقی مسجد و شبستان غربی شامل یک ایوان در جلو و یک شبستان وسیع نیز در پشت آن واقع شده است.

اگر چه بنای مسجد جامع ابرقو را مربوط به دوره تیموری می‌دانند ولی بنای اصلی آن، از دوره تیموری قدیمی تر است. این بنا در دوران سلطنت «سلطان ابو سعید» در سال ۷۲۸ هـ. ق مورد تعمیرات اساسی قرار گرفت و محراب گچبری زیبایی در ایوان شرقی آن نصب شد.

این مسجد دارای دو شبستان در پس ایوان شمالی و ایوان جنوبی و دارای سردابه‌ای به ابعاد ۱۰ در ۱۰ در میان صحن خود است، در مسجد جامع ابرکوه محراب نفیس گچبری ایوان شرقی نیز قرار گرفته که یکی از پنج محراب این مسجد و یادگار این دوره است و تاریخ ساخت این محراب سال ۷۳۸ هجری است و عرض آن ۲۴/۴ متر است.

انواع نقوش اسلیمی و گیاهی به همراه کتیبه‌هایی با خطوط نسخ و کوفی به شیوهٔ گچبری برهشته در آن کار شده‌ است که از چهار محراب دیگر این مسجد سه محراب از جنس سنگ مرمر و آهکو دیگری از جنس کاشی ساده است.

همچنین محراب اصلی سنگی این مسجد که دارای دو ستون تزئینی زیبا بوده و از جنس مرمر است که اکنون در میان تالار مرکزی گنجینهٔ اسلامی موزه ملی ایران، نماینده‌ای شایسته برای نمایش فضای معنوی مساجد ایرانی به گردشگران داخلی و خارجی است.

از ویژگی‌های مهم بنا دو محراب آن شامل محراب بزرگ یا اولیه مسجد همانند بناهای مغولی است که با جهت قطب مغناطیسی شمال ۴۷ درجه اختلاف دارد لذا به منظور اصلاح محراب اولیه محراب دومی ساخته شده‌ که این محراب به اندازه قبله سابق این مسجد را اصلاح می‌کند.

مسجد جامع ابرکوه با مجموعه‌ای غنی از انواع هنرهای تزئینی معماری به شمارة ۱۹۷ درتاریخ ۹/۵/۱۳۱۲ در فهرست آثارملی توسط آندره گدار به شمارهٔ ۱۹۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

«حمید مشتاقیان» رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ابرکوه در ادامه با اشاره به مرمت مسجد جامع این شهرستان با مشارکت اداره اوقاف و امور خیریه اظهار کرد: مرمت و بهسازی مسجد جامع ابرکوه با استفاده از خشت و کاهگل و اعتبار ۱۵۰ میلیون ریال انجام شد.

وی در رابطه با قدمت این بنا تصریح کرد: این بنای تاریخی که در میدان اصلی و مرکز شهر واقع شده قدمتی متعلق به دوره تیموری دارد که با شماره ۱۹۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ابرکوه در پایان اظهار کرد: مصالح اصلی مسجد جامع ابرکوه از خشت خام است و این بنا به سبک مساجد چهار ایوانی ساخته شده که یک حیاط مستطیل شکل در وسط دارد.

منبع:ایسنا