تاریخ ۱۳۶۱/۰۱/۰۱

ساعت  ۱۳:۱۵   از طریق جاده شیراز – زاهدان  بوسیله اتو بوس عزم سفر کردیم.

مقصد قله تفتان در ۸۴۰ کیلومتری شرق شیراز بود. رشته کوه تقتان در ۱۰۰ کیلومتری جنوبشرقی زاهدان واقع است و دارای قلل متعددی می باشد؛ که قله معروف آتشفشان تفتان  به نام کوه چهل تن در متهی الیه جنوبشرقی آن واقع شده است. قله چهل تن مجموعا دارای سه دهانه آتشفشانی است که از یک دهانه آن بخار آب و گاز هیدروژن سولفوره خارج می شود.

ساعت  ۰۸:۱۵ مورخه دوشنبه ۲ فروردین به شهرستان زاهدان وارد شدیم و پس از صرف صبحانه به شهرستان خاش عزیمت کردیم. در ساعت ۱۱:۳۰ به شهرستان خاش وارد شده و پس از صرف نهار و تهیه آذوقه با همراهی یکی از اهالی بومی در ساعت ۱۳:۲۵ توسط وانت بار به سوی قریه  “گوشه ” در ۴۴ کیلومتری شمال خاش حرکت نمودیم.  در ساعت  ۱۴:۵۰ به قصبه  ” گوشه ” وارد و بلافاصله راهپیمایی به سوی قله را آغاز نمودیم.

در ساعت  ۱۷:۰۰ در محل مزرعه  ” گورسوری ”  بیتوته نمودیم و شب را در کلبه ییلاقی که در آن برهه از سال خالی بود گذراندیم. روز سه شنبه مورخه ۳  فروردین در ساعت  ۰۵:۴۵ شروع به صعود نمودیم.  در محل باغچه پایلک که در دهانه تنگ گلو واقع است به ۴ تن از اعضای گروه کوهنوردی تهران برخورد کردیم که در آن محل شب را بیتوته کرده بودند.

پس از اندکی گفتگو ما حرکت نموده و در میان راه اعضای گروه موصوف به ما پیوستند. در ساعت ۱۳:۰۰ صعود به شاخک جنوبی ( مادر کوه ) به پایان رسید. مدت صعود ۷ ساعت بود که مجموعا ۱۳۰ دقیقه به استراحت و تمدید قوا سپری شد. در ساعت ۱۳:۳۰  پس از به پایان رسانیدن مراسم قله شروع به فرودنمودیم. نیمی از راه به طریق سخمه و لیز خوردن روی برف طی گردید.

ساعت ۱۷:۳۰ در محل اطراق استراحت نمودیم. فرود در مجموع ۵ ساعت به درازا کشید که ۴۵ دقیقه آن شامل تجدید قوا و استراحت بود. شب را دوباره مانند روز قبل در همان محل گذرانیدیم.

روز چهارشنبه مورخه ۴ فروردین ساعت ۰۶:۴۰ به طرف قریه ” گوشه ” حرکت کردیم. در ساعت ۰۸:۴۰ در قریه بارها را بر زمین نهادیم و در ساعت ۰۹:۰۰ توسط یک وانت بار به طرف دو راهی جاده قریه ” گوشه ” و خاش راه افتادیم  این مسیر در ۴۰ دقیقه طی شد. در محل تقاطع ۵۰ دقیقه در انتظار وسیله نقلیه توقف نمودیم و در ساعت ۱۰:۳۰ توسط وانت بار به زاهدان عزیمت کردیم. مسافت تقاطع تا زاهدان در ۲ ساعت طی شد و در نتیجه ساعت ۱۲:۳۰ در زاهدان حاضر بودیم. روز را باعبور و گردش در شهر به غروب رساندیم و در ساعت ۱۶:۱۵ با اتوبوس عازم شیراز شدیم.

روز پنج شنبه به تاریخ ۵ فروردین در ساعت ۱۱:۴۵ در گاراژ مسافربری از اتوبوس پیاده گشته و سفر را به پایان رساندیم.

برای صعود به قله تفتان از مسیر گوشه؛ می توان مستقیما از زاهدان به قریه ” گوشه “رفت و یا از زاهدان به شهرستان خاش رفته سپس توسط وانت بار به این قریه عزیمت کنید.

مسیر صعود از قراء، پیروزآباد، گوشه، واراج و مزارع ، باغچه های گورموری، جم چین، غندان و یا یلک گذر می کند. تا مزرعه یا یلک،  که صعود پیاده از آنجا شروع می گردد به شرط سالم بودن جاده شوسه می توان با اتومبیل عبور کرد. ارتفاع این نقطه از سطح  مبنا که همان سطح دریای آزاد است ۳۷۵۰ متر می باشد.

سنگ های با عظمت و ابعاد زیاد از کوه جدا گردیده و در داخل این مزرعه افتاده است و لاجرم راه عبور اتوموبیل را بسته  و لازم است که پیاده صعود را ادامه دهید. مسیر صعود پیاده بوسیله رنگ و فلاش نمایانده شده است.

تعداد افراد حاضر در این سفر ۱۰ نفر بود که همگی از اعضای رسمی گروه کوهنوردی آرش بودند.

تاریخ ۱۳۶۱/۰۲/۱۷

ساعت  ۰۶:۰۰ از طریق جاده شیراز – اصفهان  بوسیله اتو بوس عزم سفر کردیم.

مقصد  غار چهل پله در ۹۰ کیلومتری شمالشرق شیراز بود. این غار در رشته کوه شرقی – غربی در ۵ کیلومتری شمال قریه سی بند واقع است . این رشته کوه بسیار زیبا ست و حالت بکر و دست نخورده ای دارد. بافت آن سنگی است و از قطعات عظیم تخته سنگ های موزائیکی ساخته شده است.

در دامنه کوه جنگلی از درختان وحشی بنه، زالزالک و انجیر روئیده است. دهانه غار شمالی است  و از سطح جاده اصلی قابل رویت می باشد. از روبروی دهانه غار و موازی جاده رود بولوار جریان دارد. در نزدیکی دهانه غار چشمه پر آب و با صفایی به نام  ابوالمهدی قرا گرفته که توسط اداره جنگلداری حفاظت و جنگل کاری شده است. طبق روایت اهالی محل نام غار برگرفته از نام شخصی است که با دستکاری غار و کندن پله آن را به صورت کنونی در آورده است و از آن  جهت پناهگاه بهره می جسته است.

در ابتدای ورودی غار ۲۴ عدد پله در سنگ تراشیده شده است و در اواخر پله ها در سمت چپ کمین گاهی به صورت تونل باریک در سنگ حفر گردیده . غار ۲۵۰ متر طول دارد که شامل یک راهرو اصلی  و بن بست است . در فصل بهار در انتهای غار از سقف آب ریزش می کند که با توجه به رسوبات رسی که از شکاف های سقف بیرون آمده و به کف ریزش کرده گل چسبناکی را فراهم می سازد.

ساعت ۱۱:۰۰ بازدید را شروع نمودیم و بعد از ظهر در نزدیکی دهانه غار بر روی دیواره های سنگی، مختصری سنگ نوردی و صعود از دیواره سنگی را تمرین نمودیم. دلیل دیر آغاز نمودن بازدید چنین بود که در اثر سهل انگاری یک حلقه طناب مخصوص کوهنوردی در مینی بوسی که از مرودشت پس از پیاده شدن از اتوبوس مارا به محل آورده بود جا مانده و لاجرم تا آن ساعت به جستجوی اتومبیل پرداختیم. خوشبختانه حوالی غروب راننده ی شریف وسیله نقلیه موصوف حلقه طناب را به ما بازگردانید.

تعداد افراد حاضر در این سفر جمعا” ۱۲ نفر بود.

تاریخ ۱۳۶۱/۰۵/۱۸

ساعت  ۱۴:۳۰ بوسیله  اتوبوس از طریق جاده شیراز – تهران  عزم سفر نمودیم.

مقصد  قلل دماوند و سبلان بود.

قله  دماوند در ۴۰ کیلومتری شمال شرقی تهران واقع شده است. این قله ۵۶۷۱ متر از سطح دریای آزاد ارتفاع دارد. قله آتشفشانی خاموش و بلندترین نقطه ایران است. به خاطر عظمت فوق العاده این قله از جبهه های مختلف می توان بدان صعود کرد؛ که از جمله جبهه جنوبی و ساده ترین جبهه آن است.

ساعت ۰۵:۳۰ مورخه سه شنبه ۱۹ مرداد به ترمینال جنوب تهران وارد شدیم.  بلافاصله توسط اتوبوس واحد به میدان امام خمینی ( سپه و توپخانه قدیم ) عزیمت نمودیم. برای  صرف صبحانه در میان میدان مذکور اطراق نمودیم.  نگارنده به اتفاق دو تن دیگر از اعضای گروه  به نام های احمد دیهیم و مجید شکرانه به محل مشترک فدراسیون های ورزش ایران رفتیم و کارت کوهنوردی سال ۱۳۶۱ را دریافت نمودیم.

در مدت غیبت ما بقیه افراد کمبودهای وسایل مورد لزوم را تهیه نمودند. در ساعت ۱۴:۳۰ پس از صرف نهار از طریق ترمینال شرق و جاده هراز بوسیله یک دستگاه مینی بوس عازم مقصد شدیم. در ساعت ۱۶:۴۵ در محل قریه ( پل مور ) پیاده شدیم. در ساعت ۱۷:۴۵ بوسیله مینی بوس عازم قریه ( ریثه ) در دامنه جنوبی قله دماوند شدیم.

ساعت ۱۸:۱۵ در محل فدراسیون کوهنوردی  ( ریثه )  بیتوته کردیم. و شب را به صبح رساندیم.  در این محل با ۵ تن از کوهنوردان تبریزی که قصد صعود به قله را داشتند آشنا شدیم و همگی در یک اطاق فدراسیون مذکور در کنار یکدیگر در کیسه خواب هایمان استراحت نمودیم.

ساعت ۰۵:۴۵ روز چهارشنبه مورخه ۲۰ مرداد صعود را شروع نمودیم چون قرار بود شب را در محل پناهگاه پیش ساخته ای که توسط فدراسیون کوهنوردی ایران در ارتفاع چهار هزار متری نصب گردیده بگذرانیم لاجرم مسیری را که به طرف پناهگاه می رفت را انتخاب نمودیم اما بعلت وجود مه غلیظ در اواسط راه به بیراهه کشانیده شدیم.

در ساعت ۱۰:۰۰ در محل گوسفند سرا با راهنمایی یک گاوچران محلی به محل اطراق گروه کوهنوردی تبریزی رسیدیم؛ تمام راه را  مه غلیظ فراگرفته و قطرات ریز آب سر و صورتمان را پوشانیده بود. بقیه راه را در معیت گروه کوهنوردی تبریزی صعود نمودیم، در میان راه بعلت بیماری یکی از اعضای گروه به نام حمید خردمند مجبور به اطراق شدیم و سپس آهسته به صعود ادامه دادیم. بقیه مسیر تا پناهگاه مه بر طرف شده بود و سایه وآفتاب و باد سرد همراهیمان کرد.

در نزدیکی پناهگاه به یک گروه کوهنورد از اهالی  درود لرستان برخورد نمودیم؛ که در راه بازگشت به  ( ریثه ) بودند. چون یکی از افراد گروه آن ها موفق به صعود به قله نشده بود با همراهی گروه ما به پناهگاه برگشت تا به اتفاق هم به قله صعود نمائیم. در ساعت ۱۶:۳۰ پس از  ده ساعت صعود به محل پناهگاه رسیدیم ؛ خوشبختانه هیچ گروه دیگری در پناهگاه اطراق ننموده بودند و ما هر ۱۶ نفر شب را در محوطه داخلی پناهگاه به صبح رساندیم. پناهگاه جبهه جنوبی شکل تونل مانند ( نیم استوانه ) دارد و دقیقا در ارتفاع ۴۱۵۰ متری از سطح مبنا نصب شده است که در مقایسه با کثرت تعداد کوهنوردان این جبهه حجم داخلی کمی دارد و بعلت سهل انگاری در مراقبت از آن به وضع اسفناکی در آمده است. در نزدیکی این جان پناه چشمه کوچکی که حاصل ذوب برف های یخچال ملاخوران است وجود دارد که از آب آن می توان به مصرف شرب رسانید.

ساعت ۰۵:۴۵ پنج شنبه ۲۱ مردادماه در معیت آقای فرجاد عضو گروه کوهنوردی  درود با کوله های سبک مخصوص قله صعود به بلندترین نقطه ایران را آغاز نمودیم. در ساعت ۱۲:۰۰ پس از گذشتن از کنار آبشار یخی  و یخچال ملا خوران به قله رسیدیم.در بین راه و محل قله بعلت کمبود فشار هوا و اکسیژن و وجود گوگرد که از چشمه های گوگردی و خلل و مزج اطراف سوراخ آتشفشان متصاعد می شود دچار کوه گرفتگی شدیم. در کنار گودی دهانه قله که آتشفشانی خاموش است ؛ پس از برداشتن چند عکس یادگاری در کنار تابلوی گروه بلافاصله فرود را آغاز کردیم. هرچه ارتفاع را کمتر می نودیم  اثرات سوء کوه گرفتگی بیشتر و سریعتر رفع می گردید؛ بطوریکه در ساعت ۱۳:۰۰ در محل پناهگاه اکثر افراد در وضع عادی قرار گرفتند.

در دهانه اصلی قله دریاچه منجمد کوچکی حاصل ذوب برف خای اطراف دهانه تشکیل شده است. در چند مکان بخار هیدروژن سولفوره از میان توده های بزرگ گوگرد خارج می شود و آتشفشانی بودن کوه را یادآوری می کند.

پس از رفع خستگی و تناول نمودن نهار در ساعت ۱۵:۳۰ به سوی قصبه ریثه حرکت نمودیم؛ در نزدیکی  ریثه و توالی معدن خاک رس توسط یک وانت بار به ریثه عزیمت کردیم و در ساعت ۱۹:۰۰ در محل فدراسیون رحل اقامت افکنده بیتوته نمودیم. برخلاف روز  ورودمان محل فدراسیون فوق العاده شلوغ و اکثر اطاق ها و محل های استراحت در اشغال کوهنوردانی بود که قصد داشتند تعطیلات آخر هفته را به صعود بپردازند. ناچار شب را در فضای خارج به صبح رسانیده و ساعت ۰۸:۰۰ مورخه ۲۲ مرداد که مصادف با جمعه بود پس از صرف صبحانه و پرداخت مبلغ ۲۰۰ ریال بابت اقامت دوشب برای هر نفر در محل فدراسیون،  ریثه را ترک نمودیم.

پیاده به سوی قریه آب اسک براه افتادیم و پس از برداشتن چند عکس جهت یادگاری و ثبت آن لحظات سرورآور در بین راه چنددقیقه ای را در کنار رودخانه خروشان آب اسک خستگی گرفتیم. برای عزیمت به تهران سوار یک وانت بار مسقف شدیم و ساعت ۱۳:۳۰ به تهران وارد گشتیم؛ پس از صرف نهار از طریق ترمینال غرب در ساعت ۱۷:۳۰ عازم اردبیل شدیم. مقصد قله ۴۸۵۰ متری سبلان بود این قله دومین آتش نشان خاموش ایران است که کاملا از فعالیت بازمانده است.

آب گرم و وجود چشمه های معدنی در اطراف، قاعده عظیم کوه خبر از تفتیدگی آن در قرون گذشته را می دهد. چشمه های آب گرم اسامی گوناگونی دارند و چند عدد از آن ها با نام های قتورسوئی، شاویل، سرعین و … شهرت دارند.

روز شنبه ۲۳ مرداد  ساعت ۰۵:۳۰ در یک هوای سرد و ابری وارد اردبیل شدیم و بلافاصله در هتل سبلان که در حوالی پایانه شهر قراردارد رحل اقامت گزیدیم. پس از صرف صبحانه و استراحت به بازدید شهر رفتیم. در محل تربیت بدنی اردبیل با مسئول فدراسیون کوهنوزدی در مورد وضع راه و مسیر صعود مشورت نموده  و پس از تهیه آذوقه و مقدمان سفر به محل اقامت برگشته و شب را به صبح رساندیم.

ساعت ۰۶:۰۰  یک شنبه ۲۴ مردادماه توسط مینی بوس به قریه کوچک توتورسوئی عزیمت نمودیم. توتورسوئی در لفظ گویش ترکی به معنای آب گرم است و خود قریه از مجموعه چند مغازه و مسافرخانه و یک حوضچه سیمانی بوجودآمده است. دور حوضچه را توسط پارچه عریض محدود و بسته شده و هر ۹۰ دقیقه به نوبت برای استحمام و آب تنی زنان و مردان عوض می گردد. مکان قریه در ابتدای تنگه ای  است که به پناهگاه و قله ختم می شود. در اطراف قریه سیاه چادرهای ایل شاهسوند پراکنده است که به دامداری مشغولند.

درساعت ۰۹:۰۰ به محل موصوف رسیدیم و بلافاصله در معیت یک گروه کوهنوردی که قاطر و راهنما کرایه و اجیر  کرده بودند به طرف پناهگاه حرکت نمودیم. در اواسط راه برای صرف صبحانه در نزدیکی یک سیاه چادر توقف نمودیم. در این هنگام مه غلیظی اطراف را فرا گرفت.

چون گروهی که به همراهی آنان صعود را آغاز کرده بودیم به راه خویش ادامه داده بودندلاجرم به تنهایی و بدون بلدچی مسیر صعود را ادامه دادیم که بعلت عدم دورنمایی کافی راه را به بیراهه رفتیم. مدتی بدین طریق به سرگردانی طی و تلف شد. در این زمان چوپانی از اهالی ایل مورد ذکر با زبان ترکی شروع به نشان دادن مسیر کرد و بعلت مفهوم نبودن زبان ترکی توسط هیچ کدام از اهالی فارس که در گروه عضویت داشتند و در سفر حاضر بودند دوباره مسیر را غلط انتخاب و حرکت نمودیم. پس از مدت زمان اندک با کمک گرفتن از یکی دیگر از عشایر ساکن محل از هاله مه خارج شدیم و توانستیم به راحتی پناهگاه و مسیر صعود را بیابیم پس از ۵ ساعت راهپیمایی در ساعت ۱۴:۳۰ به محل پناهگاه وارد شدیم. تمام مسیر حرکت و اطراف قریه فوق العاده سر سبز و پوشیده از لایه ای سبزه است که بهار نقاط جنوبی ایران را در خاطر زنده می کند.

پناهگاه قله سبلان درست زیر قله در کمرکش کوه قراردارد و به روایتی ساخته دست افراد آمریکایی است و گویا قصد داشته اند از آن به منظور نصب دستگاه های استراق سمع بر علیه روسیه بکار گیرند.

جاده ای که از قریه شاویل که محلی در نزدیکی قصبه فتورسوئی است و به پناهگاه امتداد یافته است می توانید مبین صحت این نظریه باشد. پناهگاه به صورت مکعب مستطیل با ۴ اطاق تماما” از سنگ ساخته شده است. در نزدیکی پناهگاه چشمه آبی وجود دارد که آب آن به مصرف شرب می رسد. شب را در کنار پنج کوهنورد اردبیلی در یکی از اطاق ها به صبح آوردیم.  ساعت ۰۶:۰۰ دوشنبه مورخه ۲۵ مرداد ماه به همراه یکی از افراد گروه کوهنوردان اردبیل به طرف قله براه افتادیم. یکی از افراد گروه  ما به نام حمید خردمند بعلت بیماری پنوموتی ( احتقاق سینه و گلو ) در محل پناهگاه استراحت نمود و در صعود به قله ما راهمراهی ننمود.

در نزدیکی قله به دو کوهنوزد تبریزی برخورد نمودیم که با وجود سن بالایی که داشتند سرسختانه در راه صعود می کوشیدند. باهمراهی آنان مسیر را ادامه دادیم. در اواخر  راه و در نزدیکی قله مواجهه با توده ای هوای سرد و مه دار شدیم و این مسئله باعث شد که دید بسیار کم شود و سرمای شدیدی بر بدن ها حاکم شود. حداکثر دید ده متر بود و بدین خاطر متاسفانه موفق به دیدن دریاچه قله که از تجمع آب حاصل از ذوب برف های یخچال های دائمی اطراف بوجود آمده نشدیم . در ساعت ۱۰:۳۰ در مرتفع ترین نقطه چند عکس یادگاری در کنار تابلو گروه برداشتیم و پس از ثبت آن لحظات خاطره آور شروع به فرود نمودیم.

در هنگان بازگشت وضع هوا دم به دم بدتر شد و بدین لحاظ درچند نقطه از مسیر اصلی دور افتادیم که  مجبور به تصحیح مسیر حرکت شدیم. در ساعت ۱۲:۳۰ در محل پناهگاه در یک هوای صاف و بدون مه ایستاده و به قله پر از مه می نگریستیم، پس از صرف نهار در ساعت ۱۴:۰۰ به سوی قصبه قوتورسوئی راه افتادیم. در راه بازگشت دوباره مه غلیظی اطرافمان را پوشانید که دوباره باعث انحراف از مسیر شد. در هر حال ساعت ۱۶:۰۰ پس از ۲ ساعت راهپیمایی در میان مه غلیظی وارد  قوتورسوئی شدیم و در مسافرخانه ای اقامت کردیم . در ساعت ۲۳:۰۰ پس از صرف شام نگارنده به اتفاق ۵ تن از اعضای گروه به درون آب گرم رفتیم ؛ محیط قریه در مجموع بسیار کثیف است و سطح آسایش در حد خیلی پائین بود.

کثرت جمعیت استفاده کننده از آب گرم زیاد بود. حتی کسانی از بندر عباس که جنوبی ترین نقطه ایران است جهت استفاده از آب گرم و معالجه به آن نقطه مسافرت کرده بودند. از روی گفته های اکثر کسانی که برای استفاده از آب گرم بدان نقطه آمده بودند اینگونه استنباط می شد که آب این ناحیه مفیدتر از نقاط دیگر است و درمان کننده ی اکثر حساسیت های پوستی می باشد. گویا طبق بررسی های علمی که روی ترکیبات این آب شده متصاعد کننده تششعات رادیو اکتیو  است و این امر بر خاصیت درمانیش افزوده است.

در ساعت ۱۱:۰۰ سه شنبه ۲۶ مرداد توسط مینی بوس به اردبیل عزیمت نمودیم و در ساعت ۱۴:۰۰ در محل دروازه مشکین شهر به اردبیل وارد شدیم. پس از صرف نهار در ساعت ۱۶:۴۵ بعلت در دسترس نبودن وسیله نقلیه که مستقیما به شهر تبریز وارد شود مجبور شدیم از طریق جاده اردبیل – سراب توسط مینی بوس به سراب عزیمت نمائیم . در ساعت ۱۹:۴۵ به شهر سراب وارد شدیم و بلافاصله توسط یک وانت بار به تبریز حرکت کردیم. در ساعت ۲۲:۴۵ در میان خاموشی که به سبب رعایت مقررات ایمنی زمان جنگ و به منظور خنثی نمودن حملات هوایی عراق بر قرار شده بود به تبریز وارد و بلافاصله جهت تهیه مسکن برای اقامت شبانه در خیابان های تبریز به تفحص و جستجو پرداختیم و بالاخره در هتل خیام مستقر شده و شب را به راحتی سر کردیم.

تمام صبح چهارشنبه ۲۷ مردادماه را به بازدید شهر و بازار آن پرداختیم. در ساعت ۱۶:۰۰ توسط اتوبوس مسیر تبریز – اصفهان  به همدان عازم شدیم. در ساعت ۱۳:۰۰ پنج شنبه ۲۸ مردادماه پس از گذر از شهرهای مسیر راه چون میانه، تاکستان ۸ نفر از افراد گروه منجمله نگارنده در سه راهی همدان پیاده شدیم و دونفر دیگر به نام های حمید دیهیم و فرهاد خزائی بعلت گرفتاری های شخصی سفر خود را به سوی اصفهان و سپس شیراز ادامه دادند.

افراد گروه شب را در کنار سالن غذاخوری در سه راهی همدان به صبح رسانیدیم و در ساعت ۰۶:۳۰ توسط مینی بوس مسیر قروه- همدان به سوی همدان حرکت کردیم و در ساعت ۰۷:۱۵ پس از صرف صبحانه در هتل تجدد مستقر شده و بلافاصله به بازدید شهر رفتیم. دو نفر از اعضای گروه به نام های احمد دیهیم و مجید شکرانه به تربیت بدنی شهرستان همدان مراجعه نمودند و یاد داشتی را مبنی بر استفاده از بلیط نیم بها و اکتشاف غار دریافت داشتند. در ساعت ۱۳:۴۵ پس از صرف نهار توسط مینی بوس به محل غار عزیمت نمودیم. در ساعت ۱۶:۳۰ پس از گذشتن از چند ده خارج از مسیر اصلی و پیاده شدن دیگر مسافران به محل قریه صدر رسیدیم و بلافاصله در معیت یک راهنما به بازدید غار رفتیم و بازدید تا ساعت ۱۷:۳۰ به درازا انجامید که به همراهی چند قایق فایبرگلاس که بوسیله قایق پایی کشیده می شد بازدید انجام شد.

غار علی صدر گذشته مبهمی دارد و گویا در حدود چند دهه پیش گشف گردیده ولی بعدا” در اصلی آن با خاک پوشانده شده است و طی چند ساله اخیر در و محل ورود به غار دوباره کشف شده است و غار را به تاسیسات مدرن مجهز نموده اند. غار حدود دو کیلومترش برق کشی شده و در گوشه و کنار دیوارها لامپ های قوی جهت روشن نمودن راهروها نصب شده و کف غار را با آب زلال و خنکی پر کرده است که در بعضی از نقاط بیش از ۲ متر عمق دارد. تا ۴ کیلومتر درون غار قایق ها می توانند  به راحتی روی آب حرکت کنند. سقف و بدنه غار پوشیده از استلاگتیت و استلاگمیت های زیبا و رنگ های الوان است. در دو نقطه استلاگمیت هایی بصورت جزایر سر از آب بیرون آورده اند و اشکال مختلف و صور حیوانی را دارند.

گویا تاکنون انتهای اصلی غار کشف نشده است.این غار نیز مانند سایر نقاطی که مورد استفاده جمعی قرار می گیرد مورد بی مهری مردم و مسئولان قرار گرفته است و در سطح قبلی خود نیست. در ساعت ۱۸:۰۰ توسط همان مینی بوس که سفر را شروع نموده بودیم به همدان باز گشتیم، به علت خراب شدن وسیله نقلیه در مسیر بازگشت در ساعت ۲۱:۰۰ با تاخیر به همدان وار شدیم و شب را در محل هتل به صبح رسانیدیم.

روز جمعه ۲۹ مردادماه را به بازدید از مقبره ابوعلی سینا واقع در میدان بوعلی همدان و گنج نامه واقع در دره عباس آباد در ۵ کیلومتری همدان گذراندیم. در ساعت ۱۳:۰۰ هفت نفر از افراد گروه به اتفاق نگارنده توسط اتوبوس به اراک عزیمت نمودیم. یک نفر دیگر به نام مجید بورانجانی به علت گرفتاری شخصی قرارشد در ساعت ۲۱:۰۰ همان روز به تهران عزیمت نماید. اتوبوس حامل افراد گروه در ساعت ۱۶:۰۰ به شهر اراک وارد شد که بلافاصله تمامی افراد به میدان راه آهن عزیمت کردیم. در ساعت ۱۹:۰۰ توسط قطار تهران- اهواز به سوی شهر درود به راه افتادیم؛ مقصد دریاجه گهر در دامنه اشتران کوه بود. منطقه شناسی این مکان در ابتدا در برنامه سفر جای نداشت ولی بعلت اصرار اعضای گروه کوهنوردی درود که در ریثه ملاقاتشان نموده بودیم و همچنین نزدیکی محل همدان تصمیم به ادامه سفر گرفته شد. در ساعت ۲۴:۰۰ پس از ۴ ساعت مسافرت خسته کننده و ایستادن بر سرپا در راهروهای قطار مسافرت ۸۰ کیلومتری میان اراک- درود به پایان رسید و نیمه شب در ایستگاه درود میان گرد و غبار حاصل از کارخانه سیمان درود پیاده شدیم. در نزدیکی ایستگاه در هتل آرش جایی را برای بیتوته شب اختیار نموده و شب راحتی را به صبح رساندیم.

روز شنبه ۳۰ مرداد ماه بدیدار افراد گروه کوهنوردی درود رفتیم و موفق بدیدار مراد فرجاد شدیم. در ساعت ۱۵:۰۰ همان روز پس از تهیه مقدمات سفر در معیت دو تن از دیگر بچه های درود توسط وانت بار به قریه  ( درب آستانه شاه پیرولی ) عزیمت نمودیم.

مراد فرجاد بعلت گرفتاری های شخصی با گروه همراه نشد و قرار گذاشت که در روز یکشنبه ۳۱ مرداد در محل دریاچه به ما بپیوندد. در ساعت ۱۶:۰۰ پس از قریب یکساعت حرکت با اتومبیل ۶ کیلومتر بالاتر از قریه در کنار چشمه کوچک و برکه حقیری از وانت بار پیاده شدیم؛ مسیر جاده کوهستانی از درود به قریه مذکور فوق العاده خراب و خسته کننده بود. بلافاصله راهپیمائی را به سوی دریاچه شروع نمودیم. دریاچه گهر، دریاچه ای نسبتا” بزرگی است که از فوران چشمه های بزرگ  زیاد ایجاد شده است و آب فوق العاده زلال، سبک و شفاف را دارا است.

حدود چند سال پیش تخم ماهی هایی از نوع قزل آلای معمولی و قزل آلای رنگین کمان توسط دولت ( رژیم شاهنشاهی درون دریاچه ی خالی از هرگونه جانور بزرگ جثه ریخته شده است که اکنون تبدیل به ماهی های بزرگ و لذیذ شده اند.

در ساعت ۱۸:۰۰ بعلت تاریک شدن هوا در کنار رودخانه یا در حقیقت فاضل آب گهر شب را به صبح رساندیم. ساعت ۰۷:۰۰ روز یکشنبه ۳۱ مرداد به طرف محل دریاچه براه افتادیم. پس از یک ساعت راهپیمایی در ساعت ۰۸:۳۰ به ساحل دریاچه رسیدیم. در میانه راه توسط گروه کوهنوردان سپاه پاسداران درود تذکر داده شد که اطراق در میان درختان انتهای دریاچه یعنی بهترین نقطه برای اطراق بدلایلی امکان پذیر نیست؛ به ناچار در نزدیکی محل استقرار ماموران محافظ دریاچه و محیط بانی درود اطراق نمودیم و بقیه روز یکشنبه را به کلک سواری بر روی دریاچه و شنا در آن گذرانیدیم.

جهت ماهیگیری در دریاچه احتیاج به مجوز بود که در همان محل و بلافاصله توسط مامورین صادر می شد و بنابه دلایلی حاضر به گرفتن جواز نشدیم و از ماهیگیری صرف نظر کردیم. در کناره ی انتهایی دریاچه و در حوالی جنگل بلوط یک گروه از کوهنوردان تهران چادر زده و بیتوته نموده بودند که در بعدازظهر همان روز بدیدار آنان رفتیم و لیوانی چای در نزدشان میهمان شدیم.

یکی از محافظان محل، ماهی قزل آلای نسبتا بزرگی را که تازه صید کرده بود به رسم هدیه به ما تعارف نمود. این ماهی توسط یکی از افراد گروه که از اهالی درود بود و بعنوان راهنما میهمان ما بر روی آتش حاصل از چوب بلوط که به فراوانی در جنگی اطراف موجود می باشد کباب گردید و بعنوان شام تمام افراد را سیر نمود. گوشت ماهی های دریاچه واقعا لذیذ و دندان گیر است. پس از صرف شام شب را در کنار ساحل به صبح رسانیدیم.

صبح روز دوشنبه اول شهریورماه ساعت ۰۸:۴۰ از محل دریاچه بازگشت را آغاز کرده و به سوی قریه ( درب آستانه ) براه افتادیم. در ابتدای بازگشت مواجهه با گروه کوهنوردان تهران شدیم که آن ها نیز به مقصد بازگشت طی مسیر می کردند. افراد این گروه ادعا می نمودند که در اوایل شب گذشته تعداد چهار عدد از کیسه خواب های مورد استفاده شان به سرقت رفته است و پس از اطلاع دادن به مامورین مربوطه به اتفاق یکدیگر حرکت نمودیم.

در ساعت ۱۴:۴۰ پس از ۶ ساعت راهپیمایی مستمر در مسیری با شیب مداوم به محل قریه موصوف رسیدیم. شایان ذکر است که در اواسط راه بازگشت به آقای فرجاد که در سطور قبل به او اشاره شد برخورد نمودیم؛ وی در حال عزیمت به محل دریاچه بود تا  به ما بپیوندد.در هر صورت  در ساعت ۱۵:۰۰ با همراهی مشارالیه با دو دستگاه وانت بار به شهر درود بازگشتیم.

در ساعت ۱۶:۰۰ به درود رسیده و نهار را در این شهر صرف نمودیم.پس از صرف نهار در ساعت ۱۷:۳۰ توسط مینی بوس به شهر ازنا رهسپار شدیم. در ساعت ۱۸:۲۰ در ازنا  از مرکب پیاده شده و پس از بازدید شهر و صرف شام در ساعت ۲۳:۰۰ توسط یک دستگاه مینی بوس به شهر اصفهان عزیمت کردیم. مسیر ۲۴۰ کیلومتری  ازنا- اصفهان را که از شهرهای فریدن و نجف آباد می گذرد طی ۷ ساعت پیمودیم و در ساعت ۰۶:۰۰ سه شنبه دوم شهریور به شهر اصفهان وارد شدیم. پس از قراردادن وسایل سفر در انبار شرکت مسافربری تحت نام تعاونی هفده به بازدید شهر رفتیم. در ساعت ۱۵:۰۰ پس از صرف نهار توسط مینی بوس به شیراز عزیمت نمودیم و در ساعت ۲۲:۳۰ به شیراز وارد شدیم.

تعداد افراد  در این سفر جمعا” ۱۰ نفر  بودند.

تاریخ ۱۳۶۹/۰۱/۳۱

ساعت ۱۵:۰۰ بعد ازظهر طی قراری که از قبل گذاشته بودیم در محل چهار راه مشیرنو جمع شدیم و یکی از اعضا به نام بهمن صادقی نیز ماشین لندرور خود را آورده بود. بعد از بستن کوله ها و جادادن خودمان در ماشین به سمت جاده بوشهر حرکت کردیم.

هدفمان غاری بود که نشانی آن را از یک روستایی گرفته بودیم که در روستای کلانی در اطراف دشت برم بود. پس از رسیدن به تنگ بل حیاط به سمت چپ جاده منحرف  و جاده خاکی دشت برم را که با تابلو مشخص شده بود دیده و وارد آن شدیم. پس از حدود یک کیلومتر به علت پوشش گیاهی انبوهی که در اطراف وجود داشت هوای بسیار دلپذیری بوجود آورده بود.

بعد از گذشتن از یکی، دو روستا به منطقه کاملا پوشیده از درخت رسیدیم و پس از گذشتن از یک رودخانه بدون آب  در حدود ساعت ۱۷:۳۰ بود که به نزدیکی روستای کلانی رسیدیم؛ در همین جا بود که ماشین ما پنچر شد و مجبور شدیم یک ساعت وقت خود را با پنچر گیری تلف کنیم. پس از رسیدم به روستای کلانی چند سرو بزرگ و قدیمی  نشان از قدیمی بودن روستا را می داد. هدف ما منطقه در پناه در پنج کیلومتری این روستا در سمت راست بود که چند عشایر معمولا در این مکان زندگی می کنند.

پس از رسیدن به منطقه درپنا و پرسیدن از عشایرها و گرفتن نشانه غار وسایل و کوله ها را از ماشین پیاده کرده و به علت تاریک شدن هوا رفتن به غار را  به فردا صبح موکول کردیم و شب را در نزدیکی آب انباری که به وسیله لوله از چشمه به پایین دره انتقال می یافت بسر بردیم. بعد از شام خوردن نیز یک هشت پا را هم که توسط شاهین آورده و سرخ شده بود نوش جان کردیم.

صبح ساعت ۰۷:۳۰ از محل آب انبار که ارتفاع آن ۱۴۲۰ متر بود حرکت کردیم و ساعت ۰۸:۱۰ به چشمه اصلی رسیدیم؛ ارتفاع آن ۱۵۷۰ متر بود و ساعت ۰۸:۴۵ به غار رسیدیم. دهنه غار سمت چپ در داخل سوراخ کوچکی که به وسیله سنک توسط دهاتی ها بسته شده بود و ارتفاع آن نیز ۱۷۵۰ متر می باشد.

پس از وارد شدن به درون غار به یک تالار نسبتا بزرگی رسیدیم که یک راه از سمت راست داشت و یک راه هم از مقابل که دوراه در نهایت به یک چاه که حدود ۲۵ متر عمق و ۱۵ متر عرض که در بعضی نقاط بیشتر هم می شد می رسید. پس از بستن یک فرود به داخل چاه،  قسمت های مختلف را بازدید و فقط مقداری آب از سمت بالا به پایین می ریخت که جالب بود و دیگر چیز جالبی نداشت و بلافاصله نیز به طریقه صعود یخچالی به سمت بالا آمدیم. ساعت ۱۲:۴۵  از غار خارج شدیم و در ساعت ۱۴:۰۰ به محل خواب رسیدیم و ساعت ۱۵:۰۰ به سمت شیراز حرکت کردیم.

مشخصات منطقه:

• منطقه در فصل بهار و در فروردین ماه بسیار جالب و دیدنی است
• منطقه بسیار گرم و کم آب است

افراد شرکت کننده در این اکتشاف  ۱۰ نفر بودند.

تاریخ ۱۳۶۸/۰۸/۲۰

ساعت  ۶:۳۰  از ترمینال شیراز  به سمت یاسوج حرکت کردیم .

مقصد  قله حوض دال دنا بود.

افراد شرکت کننده :  علیرضا قاجار – مرتضی سفید – نادر کرمی و شاهین عارف نیا بود.

ساعت ۰۸:۴۵  به اردکان رسیدیم و ساعت۰۹:۴۵  وارد یاسوج شدیم ؛ پس از گرفتن یک ماشین برای سی سخت ساعت۱۰:۰۰ حرکت کردیم و ساعت۱۰:۴۵ به سی سخت رسیدیم و پس از رفتن به درب منزل مسئول پناهگاه، آقای آصف و اطلاع دادن در مورد رفتن و مسیر خود به قله  حوض دال دنا، ساعت۱۰:۵۰ به طرف دره بزکش حرکت کردیم.

در ابتدای راه پس از گذشتن از روستا و چند باغ  باید از سمت راست به طرف مدخل دره رفت، پس از حدود دو کیلومتر به مدخل دره رسیدیم . رشته کوه کاملا زیر برف فرو رفته بود اما ما هنوز به برف نرسیده بودیم. در ساعت۱۲:۲۰  به چشمه کلنجه رسیدیم که در پایین آن نیز تعدادی درخت وجود دارد. پس از استراحت و پوشیدن گیت راه خود را به سمت راست دره ادامه دادیم. در این قسمت  برف قابل توجه ای  روی زمین داشتیم. پس از وارد شدن به دره به علت ابری شدن آسمان صلاح دانستیم که با قطب نما  گرا بگیریم.  گرای مسیرمان از چشمه و مدخل دره سمت راست  ۷۰ درجه بود به طوری  که در وسط  دره داخل شدیم.

به علت برف زیاد و احتمال بهمن در زمستان می بایست حتما از روی یال دره حرکت کرد؛ البته در روی یال هم برف خیلی زیادی است که صعود را خیلی مشکل می کند؛ پس از ادامه دادن مسیر و گرا  گرفتن من و یاد داشت کردن توسط  نادر،  من بهتر دانستم که  با وجود امکان بهمن از وسط دره مایل به یال سمت راست حرکت کنیم. در ساعت ۱۵:۰۰ به مکانی رسیدیم که دره تقریبا باریک شده  و راه باریکی پیدا کرده بود. ارتفاع نیز به حدس من حدود ۳۰۰۰ متر می باشد. سمت راست ۵۰ متربه طرف  بالا کلاهک با زاویه ای نظر من را جلب کرد و مناسب دیدیم که با وجود این هوا شب را  با چادر زدن در این مکان بمانیم. پس از فرستادن نادر برای بازدید از محل و مناسب بودن محیط برای چادر زدن به آنجا رفتیم و بلافاصله مکان را برای چادر زدن آماده کردیم و پس از چادر زدن به داخل چادر رفتیم. هوای بیرون تقریبا در حدود ۱۵-۲۰ درجه زیر صفر بود اما ما با چادر دوپوش احساس سردی نکردیم. شب هوا خیلی بد شد.

صبح حدود ۳۰ الی ۴۰ cm   برف باریده بود که باد مقداری از آن را روی چادر ما ریخته بود. پس از خوردن صبحانه و جمع کردن وسایل در ساعت۰۹:۴۰ از محل نصب چادر حرکت کردیم، همه جا را مه گرفته بود و بوران شدیدی قدرت دید را از ما گرفته بود. از روی رد پا و گرفتن گرا به سمت پائین حرکت کردیم و   به چشمه کلنجه رسیدیم .

برف تمامی سی سخت را پوشانده  و حدود cm 20   در سی سخت برف باریده بود. در ساعت ۵/۱۲ به سی سخت رسیدیم ، همه لباس هایمان خیس شده بود. پس از رفتن به تربیت بدنی شب را در آنجا  ماندیم و صبح به سمت یاسوج حرکت کردیم.

• مسیر زمستانی از دره بزکش و از روی یال سمت راست است.
• تنها پناهگاه به دردبخور در زمستان همان مکانی که ما ماندیم ( گرای ۱۴۰ درجه)
• مساحت پناهگاه ذکر شده ۵*۲ است البته در صورت صاف کردن تا ۲۰ متر مربع نیز می رسد.