زیارتگاه بانویی از تبار خورشید

هر هفته به قصد تهیه گزارشی از مکان‌های تاریخی شهر سنندج دیدن می‌کنم؛ این بار برای تهیه گزارش خود روانه حرم هاجره خاتون می‌شوم، در بازار بزازان شهر از ماشین پیاده می‌شوم و برای رفتن به حرم هاجره خاتون از کوچه پس کوچه‌های “سەرتەپۆڵە” می‌گذرم.

به جلو در بارگاه که می‌رسم اولین چیزی که نظرم را به خود جلب می‌کند قفل‌های کوچک بسته شده به زنجیر ضخیم جلو در است که طبق عادات و اعتقادات دینی مردم شهر به امید گرفتن حاجات به زنجیر بسته شده‌است.

وارد حیاط امام زاده که می‌شوم مردم بسیاری در حال رفت‌وآمد هستند و نوای دلنشین دف‌نوازی در هوا طنین‌انداز شده و پیرمردان قدیمی این کوی برزن که طبق عادت مالوف خود هر روز به این حرم می‌آیند به دیوار تکیه داده‌اند و گرم صحبت با یکدیگر هستند.

معماری بنای حرم هاجرخاتون نشان از قدمتی دیرینه و یادگاری از دوران قاجاری است که ساخت ایوان ستون‌دار در سمت جنوب حکایت از سبک معماری کردستانی دارد؛ همچنین استفاده از گچبری‌های زیبا و نقوش حکاکی شده بر آن زیبایی این حرم را دوچندان کرده است.

وارد صحن حرم که می‌شوم صدای دف‌نوازی در صحن به گوش می‌رسد و حرم مالامال از جمعیت شده و جای سوزن انداختن نیست؛ به رسم احترام و به جا آوردن فریضه به سختی خود را به ضریح رسانده و به خاتون سلام می‌دهم.

شوروشوق خاصی در صحن حرم برقرار است، خانمی، مراسم مولودی خانی را در این مکان مبارک برگزار کرده تا سایر مردم نیز از برکات این نوای آسمانی بهره ببرند.

خانمی در کنار ضریح چند بسته‌ای نقل و نبات در دست دارد و در کنار ضریح آن را متبرک می‌کند سپس در میان جمعیت پخش می‌کند تا به برکت این تحفه متبرک شده به نام این بانوی آسمانی حاجتش برآورده شود.

عده‌ای در کنار ضریح مشغول گره‌زدن پارچه‌های سبزی هستند و به تعداد حاجات خود آن را گره می‌زنند تا با توصل به بانویی از تبار خورشید حاجت خود را از خدا بگیرند.

به هر طرف که می‌نگری عده‌ای را مشغول نذر و نیاز و خیرات کردن و عده‌ای را در حال نماز  و عده‌ای دیگر را که  با عجز و لابه دست به دامان خاتون شده‌اند می‌بینی که هرکدام به نحوی حاجات خود را از بانو طلب می‌کند.

از صاحب مراسم مولودی‌خوانی دلیل برگزاری مراسم در این مکان را می‌پرسم و او با پرسش من آبی زیر پوستش می‌دود و می‌گوید: سال‌های خیلی دور که مشکل بزرگی داشتم و از عالم و آدم ناامید بودم به بارگاه خاتون متوصل شدم و ناامید از بارگاهش برنگشتم، حال که چندین سال است از این اتفاق مبارک می‌گذرد هرساله مراسم مولودی خود را در این مکان مبارک برگزار می‌کنم تا زئرانی که به این مکان مبارک می‌آیند از این مراسم دینی و ذکر و نام خدا بهره ببرند و به حق این خاتون عزیز هرکسی هر حاجتی که دارد به زودی زود برآورده شود.

خانمی که در کنار ضریح با صدای بلند از شدت گریه هق‌هق می‌کند و از مردم عاجزانه طلب دعای خیر را دارد همه را به گریه آورده و همه با صدای بلند برایش دعا می‌کنند و ذکر می‌گویند؛ از یکی از خانم‌هایی که در نزدیکیم نشسته علت بی‌تابی آن زن را جویا می‌شوم، می‌گوید: چند ماهی است که پسرش بر اثر تصادف در کما است و هنوز که هنوز است بهوش نیامده، و این پیر دلشکسته هر روز خود را به ضریح خاتون می‌رساند و برای شفای پسرش دست به دامن این امام‌زاده می‌شود.

صدای دف چنان شور و شوقی به مجلس داده که عده‌ای را چنان به وجد آورده است که گویی در آسمان‌ها سیر می‌کند و دیگر زمان و مکان نمی‌شناسد.

با دیدن این چنین جماعت و این میزان اعتقاد مردم به همچین بانوی بزرگواری اشک در چشمانم جمع می‌شود و بار دیگر خود را به ضریح می‌رسانم و از این بانوی آسمانی حاجت خود را طلب می‌کنم.

از صحن حرم که خارج می‌شوم، فضای بیرون حرم نیز دست کمی از صحن حرم ندارد، مردان و زنان حاضر در حیاط حرم با دل و جان به این نوای آسمانی گوش‌ جان سپرده‌اند و از دور از این بانوی نورانی حاجت خود را طلب می‌کنند.

مردم دیندار و باایمان شهر سنندج هر ساله در سالروز رحلت و میلاد امام رضا (ع) برادر بزرگوار هاجر خاتون، به این مکان مبارک می‌آیند و از طریق این بانوی آسمانی به امام رضا (ع) توصل می‌جویند.

گفتنی است؛ که این بنا یادگار دوره قاجاریه است و مسجدی در کنار مقبره امام زاده هاجرخاتون قرار دارد توسط “ملا یعقوب” بنا شده و به عنوان مسجد هاجرخاتون شهرت یافت؛ مرحوم حاج “شیخ شکرالله” پدر حاج “شیخ عبدالله” آن را مرمت کرد و مرحوم “حاج جلالی” فرزند مرحوم محمدصادق، یک دانگ از مغازه‌های پاساژ شهبازی را وقف مسجد هاجره خاتون کرد.

مسجد و زیارتگاه هاجره خاتون که یکی از مهم‌ترین مسجدهای شهر سنندج محسوب می‌شود، توسط «عارف حاج شیخ شکرالله» مشهور به «شهباز سنه‌دژ» بازسازی و توسعه یافت و موقوفات زیادی را برای این مجموعه در نظر گرفت.

افزودنی است که با توجه به پتانسیل‌های گردشگری این امام‌زاده، آنچنان که شاید و باید به آن توجه شایانی نشده و نسبت به مکان‌های دینی و متبرک شهرستان سنندج بخصوص شهرهای دیگر ایران تا حدود زیادی مغفول واقع شده است.

هرچند که این مکان متبرک یکی از مهم‌ترین مکان‌های دینی و گردشگری شهر سنندج است و مردم زیادی از جای‌جای مختلف ایران به زیارت این بانوی آسمانی می‌آیند و اعتقادی قلبی به این بزرگوار دارند؛ اما متاسفانه با توجه به این اوصاف یکی از پتانسیل های مغفول مانده در حوزه گردشگری مذهبی است.

منبع:ایسنا