زندگی مسالمت‌آمیز مردم چینچورو با مومیایی‌های ۷هزارساله
مومیایی چینچورو در موزه دانشگاه تاراپاکا قرار دارد. این مومیایی مربوط به یک پسربچه بین شش تا هفت‌ساله است و آزمایش‌های رادیوکربنی نشان می‌دهد که قدمت آن بیش از ۴۱۰۰ سال است. شهر آریکا در مرز پرو، بر روی تپه‌های شنی صحرای آتاکاما، خشک‌ترین بیابان جهان، ساخته شده است. اما مدت‌ها قبل از اینکه شهر ساحلی در قرن شانزدهم تأسیس شود، این منطقه محل زندگی مردم چینچورو بوده است.
فرهنگ مردم چینچورو در ماه ژوئیه، زمانی که سازمان فرهنگی سازمان ملل متحد صدها مومیایی حفظ‌شده توسط آن‌ها را به فهرست میراث جهانی خود اضافه کرد، رسانه‌ای شد.
مومیایی‌های چینچورو برای اولین بار در سال ۱۹۱۷ توسط باستان‌شناس آلمانی، ماکس اوهله، که برخی از اجساد را در یک ساحل پیدا کرده بود، ثبت شد. اما تعیین سن آن‌ها چند دهه به طول انجامید.
آزمایش‌های قدمت رادیوکربنی در نهایت نشان داد که این مومیایی‌ها بیش از ۷هزار سال قدمت داشتند، یعنی دو هزار سال پیش‌تر از مومیایی‌های مصری که شهرت بیشتری در میان مردم داشتند.
در فرهنگ مردم این منطقه اعتقاد بر این بود که مومیایی کردن به عنوان راهی برای زنده نگه داشتن خاطرات مردگان است. با معلوم شدن سن این مومیایی‌ها، می‌توان نتیجه گرفت مومیایی‌های چینچورو قدیمی‌ترین شواهد باستان‌شناسی شناخته شده از اجساد مومیایی شده توسط بشر باشند.
برناردو آریازا، انسان‌شناس، می‌گوید: «مردم چینچورو فرایند مومیایی را برای اولین بار خودشان انجام دادند. آن‌ها از این روش برای دفن و حفظ اجساد استفاده کردند، نه اینکه مردگان را برای مومیایی شدن طبیعی در آب و هوای خشک رها کنند. اگرچه برخی از اجساد که به طور طبیعی مومیایی شده‌اند نیز در این مکان‌ها یافت شده است.»
او در ادامه توضیح می‌دهد که برش‌های کوچکی روی بدن ایجاد می‌شدند تا اعضای داخلی را خارج کنند. سپس حفره‌ها خشک می‌شدند و پوست جسد نیز کنده می‌شد.
سپس مردم چینچورو قبل از استفاده از نی برای دوختن پوست، بدن را با الیاف و چوب‌های طبیعی پر می‌کردند تا صاف و توپر بماند. آن‌ها همچنین موهای سیاه و ضخیم را روی سر مومیایی می‌چسباندند و صورت آن را با خاک رس و ماسکی با سوراخ‌هایی برای چشم‌ها و دهان می‌پوشاندند.
در نهایت، بدن اجساد به رنگ قرمز یا سیاه با استفاده از رنگدانه‌های مواد معدنی، خاک سرخ، منگنز و اکسید آهن رنگ‌آمیزی می‌شده است.
آریازا می‌گوید: «روش‌ها و رویکرد مردم چینچورو در مومیایی کردن تفاوت قابل توجهی با مصریان داشت. مصریان نه تنها از روغن و باند استفاده می‌کردند، بلکه در روند مومیایی‌سازی اعضای بدن جسد نخبگان نیز محفوظ بود، در حالی که مردم چینچورو مردان، زنان، کودکان، نوزادان و حتی جنین‌ها را بدون توجه به وضعیتشان مومیایی می‌کردند.»
زندگی با مردگان
با صدها مومیایی که در قرن گذشته در آریکا (منطقه‌ای د ر شیلی) و سایر مکان‌ها پیدا شده‌اند، مردم محلی یاد گرفته‌اند در کنار و حتی در بالای گورستان‌های پر از مومیایی زندگی کنند.
کشف بقایای انسان در حین کار ساختمانی یا بیرون کشیده شدن تعدادی از مومیایی‌ها توسط سگ‌های شکاری چیزی است که مردم بومی آن را به وفور تجربه کرده‌اند. اما تا مدت‌ها آن‌ها متوجه نبودند که این بقایای باستانی چقدر مهم هستند.
جانینا کامپوس فوئنتس، باستان‌شناس، می‌گوید: «گاهی اوقات ساکنان منطقه به ما داستان‌هایی می‌گویند که چگونه بچه‌ها از جمجمه‌ها برای فوتبال استفاده می‌کردند و لباس‌ها را از تن مومیایی‌ها در می‌آوردند، اما اکنون می‌دانند که وقتی چیزی پیدا کردند به ما گزارش دهند.»
آنا ماریا نیتو و پائولا پیمنتل، انجمن‌هایی را در نزدیکی دو مکان حفاری رهبری می‌کنند و با گروهی از دانشمندان دانشگاه محلی تاراپاکا همکاری نزدیکی داشته‌اند تا به جامعه کمک کنند اهمیت فرهنگ چینچورو را درک کرده و اطمینان حاصل کنند از مکان‌های ارزشمند مراقبت می‌شود. آن‌ها از اینکه یونسکو اهمیت فرهنگ چینچورو را به رسمیت شناخته است، هیجان‌زده هستند.
در حال حاضر طرح‌هایی برای موزه محلی وجود دارد؛ جایی که ردیف‌هایی از بقایای چینچورو زیر شیشه‌های تقویت‌شده قرار داده شده تا بازدیدکنندگان بتوانند به آن نگاه کنند. اکنون تنها بخش کوچکی از ۳۰۰ مومیایی چینچورو به نمایش گذاشته شده است. بیشتر آن‌ها در موزه باستان‌شناسی سان میگل دو آزاپا نگهداری می‌شوند.
مسئولان در حال برنامه‌ریزی برای ساخت یک موزه بزرگتر در این سایت هستند تا مومیایی‌های بیشتری را در خود جای دهد، اما بودجه کافی نیز برای اطمینان از نگهداری صحیح آن‌ها لازم است تا خراب نشوند.
آریازا و جانینا کامپوس، یکی از باستان‌شناسان محلی، نیز متقاعد شده‌اند که آریکا و تپه‌های اطراف گنجینه‌های زیادی را در خود جای داده‌اند که هنوز کشف نشده‌اند. اما، دانش و کاردانی بیشتری برای یافتن آن‌ها مورد نیاز است.
شهردار جراردو، اسپیندولا روخاس، امیدوار است افزودن مومیایی‌ها به فهرست میراث جهانی باعث رونق گردشگری و جذب سرمایه‌های اضافی شود.
او همچنین تاکید می‌کند: «هر گونه توسعه باید به شیوه صحیح و با همکاری جامعه و حفاظت از سایت‌ها انجام شود. برخلاف رم که بر روی بناهای تاریخی قرار دارد، مردم آریکا بر روی بقایای انسان زندگی می‌کنند و ما باید از مومیایی‌ها محافظت کنیم. در حال حاضر، قوانین شهری وجود دارد و باستان‌شناسان در هر زمان که کار ساختمانی انجام می‌شود حضور دارند تا مطمئن شوند که بقایای گران‌بها دچار آسیب نمی‌شوند.»
او معتقد است برخلاف برخی از مناطق دیگر شیلی، جایی که تورگردانان و شرکت‌های چندملیتی زمین خریداری کرده‌اند تا از مکان‌های گردشگری سود ببرند، میراث آریکا باید در دست مردم آن باقی بماند و به نفع جامعه محلی باشد.
رئیس انجمن محله، آنا ماریا پریتو، معتقد است که شهرت تازه کشف شده مومیایی‌ها به نفع همه خواهد بود.
او می‌گوید: «اینجا یک شهر کوچک و صمیمی است. ما می‌خواهیم گردشگران و دانشمندان از سرتاسر جهان بیایند و در مورد فرهنگ باورنکردنی چینچورو که ما در تمام عمر خود با آن زندگی کرده ایم، چیزهای تازه‌ای یاد بگیرند.»
* ترجمه: آناهیتا رشیدی
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.