برج چهل دختران _برجی برای دختران

سمنان همان قدر که طبیعت کویری، جلگه ای اش می تواند جذاب باشد، بناهای تاریخی زیبایی هم دارد که در سفر به این استان می توانید از آنها دیدن کنید. برج چهل دختران یکی از همین بناها است.

این بنا به صورت برج هشت ضلعی که هر ضلع آن در خارج ۴/۵ و در داخل ۲/۸۰ متر است، ارتفاع برج در بعضی قسمت ها ۱۰ متر و در قسمت های نسبتاً سالم دیگر به ۱۲ متر می رسد. ضخامت دیوار تقریبا ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر است. هم اکنون برج مذکور به دلیل توسعه شهری و احداث مدرسه، داخل حیاط مدرسه قرار گرفته و کماکان ارزش تاریخی خود را حفظ کرده است.

در بیرون این برج کتیبه‌ای به خط کوفی قرار دارد که خواندن آن بسیار مشکل است. فقط «امر ببناء هذا لقبة الامیر الجلیل ابوشجاع» و در آخر کتیبه «ثلثمائه» از آن خوانده می‌شود و معلوم می‌شود که از بناهای قرن چهارم هجری است.

وسط برج، قبر ساده‌ای است که از گچ که صاحب آن معلوم نیست و از قرائن چنان بر می‌آید که تا چندی قبل سطح داخلی برج مرتفع‌تر از زمان کنونی بوده‌است زیرا با اندکی دقت، قسمتی را که در زیر خاک بوده و بعداً خاک برداری شده‌است می‌توان تشخیص داد.

چرا چهل دختر؟

در فرهنگ ایرانی «چهل» عددی مقدس است و «دختر» هم به عنوان نمادی از زنانگی، باروری و حیات مطرح می‌شود. در نقاط مختلف ایران مکان‌هایی چون برج‌ها، کوه‌ها، تپه‌ها و آرامگاه‌هایی با نام چهل دختر یا چهل دختران وجود دارد.

علت این نامگذاری نیز جنگ‌ها و یورش‌های مختلف اقوام دیگر به فلات ایران بوده است. در بیشتر این مکان‌ها افسانه‌ها و روایت‌هایی از پنهان شدن و غیب شدن زن‌ها در این مکان‌ها از دست متجاوزان و مهاجمان وجود دارد. بیشتر این روایات نیز یا به دختران خاندان سلطنتی ساسانیان برمی‌گردد یا به دوران حمله مغول‌ها و افغان‌ها، اما روایت برج چهل‌دختران سمنان کاملا متفاوت است و در آن سکونت زنان و نه غیبتشان مطرح می‌شود.

برج چهل دختران سمنان در اواسط خیابان حکیم الهی، بین دو محله کوشمغان و زاوغان قرار گرفته است. قدمت این بنا به پیش از اسلام و دوره ساسانیان برمی‌گردد. این سازه قدیمی و نیمه مخروبه به صورت برج هشت ضلعی است. درخصوص این برج دو روایت وجود دارد. روایت نخست این گونه است که چهل دختر که برای خدمت در آتشکده انتخاب شده بودند در این برج زندگی می‌کردند. همین است که نام این برج به نام تعداد آنهاست.

اما روایت دوم به این گونه است که چهل دختر که دست از تعلقات دنیوی کشیده و تارک‌دنیا شده بودند، این برج را با گل و خشت ساخته‌ و به عنوان محل زندگی برگزیده‌اند. جدا از درستی هر کدام از این داستان‌ها، امروزه بنای چهل دختران سمنان به مکانی برای گشایش بخت بدل شده است.

سقف برج و خانه بخت

طبق اعتقادات مردم محلی، دختران دم بخت به داخل این برج رفته و سه تا هفت سنگ به سقف برج پرتاب می‌کنند؛ اگر این سنگ‌ها به بیرون برود دختر می‌داند که در آن سال به خانه بخت خواهد رفت در غیر این صورت باید هنوز صبر کند. درستی یا نادرستی این حکایت‌ها موضوع این نوشته نیست، برخی از این روایت‌ها گاه می‌تواند لذت تماشای این جاذبه‌های گردشگری را صدچندان کند.