گردشگری واقعیت مجازی رونق می‌گیرد؟
به‌‌نقل از بی‌بی‌سی ورلد، پاندمی کرونا باعث شد تمام برنامه‌های سفر مردم تمام دنیا در سال ۲۰۲۰ لغو شود. اماکن گردشگری جای‌جای دنیا که زمانی شاهد خیل عظیم گردشگران بودند، حالا متروکه شده‌اند، هتل‌ها خالی مانده‌اند و نمی‌توان هیچ گردشگری را در شهرهای توریستی دنیا پیدا کرد. آمار خود گویای همه چیز هستند: در ۱۳ اکتبر، انجمن حمل و نقل هوایی بین‌المللی (یاتا) عنوان کرد که ترافیک بین‌المللی تقریبا به‌کلی ناپدید شده است، و خطوط هوایی فقط ۱۰ درصد از سطح معمول پرواز دارند. بر اساس تخمین‌های یاتا، آسیب‌های ناشی از کرونا باعث شده است بیش از ۴۱ میلیون شغل در بخش سفر و گردشگری در معرض خطر قرار بگیرد.
در نبود مسافران، پلتفرم‌های گردشگری، هتل‌ها و مقاصد دیدنی به واقعیت مجازی (VR) روی آورده‌اند – فناوری‌ای که هنوز دوران طفولیت خود را طی می‌کند – تا بازدیدکننده‌های بالقوه را مشتاق نگه دارند و انها را برای دوران پساکرونا آماده کنند. چیزی که برای بسیاری یک اقدام موقتی تلقی می‌شد، حالا ممکن است به یک راه‌حل طولانی‌مدت بدل شود. یاتا پیش‌بینی می‌کند که ممکن است تا سال ۲۰۲۴ وضعیت سفر به حالت پیش از پاندمی بازنگردد.
حالا که بسیاری با این واقعیت جدید مواجه شده‌اند، به این باور رسیده‌اند که کوید ۱۹ می‌تواند یک توفیق اجباری برای VR باشد تا آن را از یک حقه بازاریابی هوشمندانه و موقتی به یک راه‌حل دائمی برای بازاریابی گردشگری بدل کند.
جایگزینی برای سفر
رالف هولیستر، یک تحلیلگر گردشگری در شرکت گلوبال دیتا، عنوان می‌کند: «تاثیر کوید ۱۹ می‌تواند این امکان را برای VR فراهم کند که آن تصویرِ بد و منفی‌اش به عنوان یک حقه برای جذب مخاطب در زمینه گردشگری را از بین ببرد. هر چه این پاندمی بیشتر طول بکشد، شانس VR بیشتر می‌شود تا با عادت کردنِ مشتری‌ها به این فناوری، به یک شیوه سفر جایگزین برای مردم بدل شود.»
استیو پریلو رئیس تراول ورلد وی‌آر، یک شرکت بازاریابی و تولید ویدیوی واقعیت مجازی و ۳۶۰ درجه در امریکاست که با تورگردان‌ها، مقاصد گردشگری، خطوط کروز و هتل‌ها همکاری دارد. به نظر او این پاندمی برای فناوری‌های روز به مثابه «یک دوز آدرنالین» بوده است که تا به امروز «وقعا به آن پرداخته نشده بود.» به گفته او، حالا VR می‌تواند محرکی برای برانگیختن اشتهای مخاطبان بالقوه باشد و «گشتاور واقعا بالا رفته است و مفهوم سفر از راه دور را به واقعیت نزدیک کرده است.»
عناصر ضروری
در این محیط، تعدادی از کشورها اقدام به بازاریابی VR کرده‌اند تا برای بهبودی تدریجی صنایع گردشگری خود آماده شوند. در میان این کشورها، یکی از پیشروترین و برجسته‌ترین مللی که این اقدام را انجام داده آلمان است. آلمان از تعدادی پروژه سه‌بعدی رونمایی کرده است تا بر پتانسیل این کشور به عنوان یک مقصد سفر مجازی تاکید کند.
برای مثال، در ویدیو‌های ۳۶۰ درجه که برای دیده شدن در هدست‌های اوکولوس ریف طراحی شده‌اند، هیئت گردشگری ملی آلمان (GNTB) بیننده‌های خود را به سفری در این کشور می‌برد و بخش‌هایی از سواحل دریای بالتیک و دریای شمال را هم به آنها نشان می‌دهد. یک مجموعه ویدیوی دیگر – که برای هولولنزهای مایکروسافت طراحی شده است –نماهایی از شش قلعه و کاخ مشهور در این کشور را در معرض دید بیننده‌های خود قرار می‌دهد.
مدیر اجرایی GNTB، پترا هدروفِر می‌گوید: «برنامه‌های دیجیتالی نمی‌توانند – و قصد هم ندارند – که جایگزین تجربه سفر در دنیای واقعی شوند. اما برنامه‌های VR و AR (واقعیت افزوده) عناصری ضروری در زنده نگه داشتنِ اشتیاق و علاقه افراد به مقاصد گردشگری آلمان در طول محدودیت‌های سفر ناشی از شیوع کرونا هستند و می‌توانند مشتریان بالقوه را نسبت به محصولات ما هیجان‌زده کنند و الهام‌بخشِ سفر در دنیای واقعی باشند.»
VR در نقش تسریعگر
حدود ۱۲۰۰ کیلومتر دورتر از آلمان، مقامات گردشگری ایرلندی حتی پیش از شروع پاندمی کرونا قابلیت‌های VR را بررسی کرده بودند. در نوامبر سال ۲۰۱۹، گردشگری ایرلند یک تجربه VR دو قسمتی راه‌اندازی کرد که برای تبلیغ و ترویج مکان‌های دیدنی ایرلند شمالی طراحی شده بود.
کمپینِ روح غول را در آغوش بکش (Embrace a Giant Spirit) – که در آن با شاعرِ برنده جایزه پولیتزر، پائول مولدون و سینماگر نامزد اسکار، شیموس مک‌گراوی همکاری می‌شد – در صدد ترویج و ارتقای گذرگاه ساحلی غول‌پیکرِ معروف بود و بر نقش ایرلند به عنوان محل فیلمبرداری سریال محبوب بازی تاج و تخت که توسط شرکت HBO ساخته شده است تاکید می‌کرد.
سیوبان مک‌مانامی، مدیر بازاریابی گردشگری ایرلند می‌گوید: «ما می‌دانیم که فناوری آماده متحول کردن شیوه سفر کردن است، و VR در این دنیای پساکرونا می‌تواند تسریعگر و تسهیلگرِ این امر باشد.»
با توجه به اینکه سفر همچنان در وضعیت توقف و محدودیتِ کامل قرار ددارد، هنوز برای ایرلند و آلمان زود است که بتوانند بازگشت سرمایه خود را اندازه‌گیری کنند (یعنی محاسبه کنند چه تعداد از افرادی که یک مقصد گردشگری را به صورت مجازی دیده‌اند، برای دیدن آنجا در دنیای واقعی بلیط می‌خرند و هتل رزرو می‌کنند).
ارزش بازده
طیب محمد، مدیر روابط عمومی و بازاریابی گردشگری مالدیو، معتقد است در حالی که VR به تقویت گردشگری کمک خواهد کرد، اما اندازه‌گیری کردن رابطه همبستگی مستقیمِ آن کار دشواری است. در مورد مالدیو، VR برای نمایش دادن تجارب متنوع در املاک جزیره‌ای این کشور به کار گرفته شده است؛ مثلا یوگای صبح‌گاهی در کنار ساحل، اسنورکل، یا کلاس‌های آشپزی.
طیب محمد می‌گوید: «افزایش میزان سرمایه‌گذاری در VR مستقیما به افزایش تعداد گردشگران در آینده منتهی نخواهد شد. هرچند، تعداد دفعاتی که VR چه در وبسایت‌ها، چه به صورت چاپی یا حتی در طول نمایشگاه‌های مربوط به سفر، استفاده می‌شود، می‌تواند پتانسیل سفر را برای مقاصد مورد نظر افزایش دهد. هر رسانه‌ای یک ارزش بازدهی متفاوت دارد، اما سرمایه‌گذاری در بازاریابی VR قطعا در آینده به کمک گردشگری خواهد آمد.»
تقویت اعتماد گردشگران
البته برخی بر این باورند که ممکن است مزایای استفاده از VR در سفر خیلی زودتر از این‌ها احساس شود. یکی از این افراد میگل فلِچا، یک متخصص سفر و میهمانپذیری در شرکت مشاوره چندملیتیِ اکسنچر (Accenture) در مادریدِ اسپانیا است. او تصور می‌کند با رفع تدریجی محدودیت‌های سفر در طی ماه‌های آینده، VR یک ابزار حیاتی برای کمک به آشناسازی مسافران با محیط‌های جدید خواهد بود و به تقویت اعتماد در گردشگران کمک شایانی خواهد کرد.
آقای فلچا می‌گوید: «وقتی به تدریج از پاندمی بیرون بیاییم، برخی از افراد هستند که تمایل و اشتیاق زیادی برای سفر خواهند داشت. جوانتر‌ها به محض اینکه شرایط مهیا باشد، به دنبال خرید بلیت هواپیما و رزرو کردن هتل خواهند بود، اما ممکن است سایر اقشار جامعه چندان متمایل به سفر نباشند. فناوری‌های VR می‌توانند یک روش مقرون‌به‌صرفه و مستعد برای کمک به بازگشت این حس اعتماد، راحتی و تمایل نسبت به سفر در میان تمام اقشار جامعه باشند.
می‌توان به گردشگران اقدامات سلامت و بهداشتی، یا فرایند‌های جدید پذیرش در هتل، سووار شدن به هواپیما یا یک کشتی کروز را به صورت VR نشان داد تا احساس ایمنی بیشتری پیدا کنند. اگر بتوانید راحتیِ یک متقاضی برای سفر را بالا ببرید، احتمال رزرو کردن هتل و خرید بلیط توسط آنها هم بیشتر می‌شود. و این یعنی بازدهی سرمایه – شما در واقع متقاضی را تحریک به سفر کردن می‌کنید.»
البته اینکه یک ایرلاین که VR را جایگزین سفر کند، مفهوم تازه و بکری هم نیست. از سال ۲۰۱۷، فرست ایر، ایرلاین ژاپنی، که خود را «اولین خدمات‌دهنده هوانوردی مجازی» می‌نامد، پرواز‌های VR از توکیو ارائه می‌داده است که شامل مرحله سوار شدن به هواپیما، وعده‌های غذایی در حین پرواز، و کشورهای مقصدِ برنامه‌ریزی شده از ایتالیا گرفته تا نیوزلند می شدند. به گفته مسئولین این ایرلاین، با شروع پاندمی کرونا، رزرو‌های این شرکت افزایشی ۵۰ درصدی را شاهد بوده است.
تسریعگرِ بزرگ
البته محدودیت‌هایی هم بر سر راه واقعیت مجازی در سفر وجود دارد که به گفته متخصص‌ها در حال حاضر این فناوری را به عقب رانده‌اند؛ یکی از آنها همین هدست‌های بزرگ و سنگین است که لازمه سفرهای مجازی به شمار می‌رود، و دیگری هزینه‌های نسبتا بالای تجهیزات و امکانات این دست سفرهاست.
به گفته آقای فلچا، مهم‌ترین محدودیت این است که دنیا نیاز به یک برند جهانیِ مورد اعتماد دارد تا به VR رو بیاورد. او می‌گوید: «صنعت گردشگری باید به این فناوری باور داشته باشد تا بتوانند موفق شود.»
البته راه‌اندازی آمازون اکسپلور در امریکا در ماه سپتامبر (پلتفرمی که امکان دسترسی به تجربه‌های مجازی یک به یک را همراه با راهنمایان سفر و ساکنین محلی در کشورهای سرتاسر دنیا فراهم می‌کند) شاید اوضاع را کمی تغییر داده باشد. تجربه‌های ارائه شده در یک نسخه فراملیتی با فناوری بسیار به‌روز و بالا، که از تورهای محله‌های کیوتو در ژاپن گرفته تا خرید آثار هنری در کاستاریکا و آموزش آشپزی تاکوی ماهی در مکزیک را شامل می‌شوند، بدون شک می‌تواند نظر مخاطبان و مسئولان گردشگری را تغییر دهد. به اعتقاد آقای فلچا، آمازون اکسپلور می‌تواند تعیین‌کننده موفقیت یا شکست VR در صنعت گردشگری باشد. سرمایه‌گذاری‌های جدی توسط یک غول فناوری و یک برند قابل‌اعتماد – اپل و سامسونگ هم در حال ورود به دنیای واقعیت مجازی هستند – می‌تواند همان «تسریعگرِ بزرگی» باشد که به دنبالش هستیم.
گردشگری واقعیت مجازی در ایران
ایده گردشگری واقعیت مجازی البته چندین سال است که در ایران به راه افتاده است، اما متاسفانه فقط در حد عکس‌ها و ویدیو‌های ۳۶۰ درجه باقی مانده است. این سفرهای مجازی به جاذبه‌های گردشگری ایران فاقد آن حسِ در محیط بودن و زنده بودن هستند و در بیشتر موارد کیفیت عکس‌ها و ویدیو‌ها در حدی نیست که بتوان آن را یک گردشگری واقعی مجازی نامید. به علاوه، به دلیل گران بودن و کمبود امکانات VR، مانند عینک‌های واقعیت مجازی و سایر گجت‌ها، هنوز با رسیدن به سطح بالای این فناوری فاصله زیادی داریم.
مرتبط:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.