دشت-کویر

لحظات به‌ یادماندنی دشت کویر

دشت کویر که یکی از قطب‌های حرارتی کره‌ی زمین محسوب‌می‌شود، وسیع‌ترین کویر ایران است و از دامنه‌های جنوبی البرز تا مرکز ایران گسترش دارد. سفری تصویری به طبیعت زیبا و شگفت‌انگیز این کویر.

طلوع آفتاب

دشت کویر در مرکز ایران و در جنوب‌شرقی رشته‌کوه‌های البرز واقع است. طول آن تقریبا ۸۰۰ کیلومتر و عرض آن ۳۲۰ کیلومتر است. مساحت ۷۷۶۰۰ کیلومتر مربعی دشت کویر، آن را در جایگاه بیست‌وسومین کویر پهناور جهان نشانده است.

دشت نمک

نمک از جمله عناصری است که با ماهیت کویر در هم تنیده است. دشت کویر با نام کویر نمک هم شناخته می‌شود. وجود نمک در این دشت‌های کویری نتیجه فقدان باران و حجم عظیم تبخیر در سطح زمین است. دمای هوا در تابستان کویر ممکن است تا ۵۰ درجه سانتی‌گراد هم برسد. میانگین دمای هوای کویر در زمستان ۲۲ درجه است.

جانداران کویرنشین

کویرها معمولا زیستگاه گونه‌های متنوعی از حیوانات‌اند. مارمولک‌ها از جمله جانداران کویرنشین‌اند که روزها مخفی می‌شوند تا بتوانند با کنترل دمای بدن‌شان نیازهای خود را کنترل کنند.

فرم‌های متنوع کوه‌ها و کلوت‌های کویری

ریگ‌ها و شن‌های روان در کویر، شکل‌های هنرمندانه و زیبایی می‌آفرینند که گاهی شبیه تابلوهای عظیم نقاشی‌اند.

روستای گرمه

روستای قدیمی گرمه در حاشیه کویر و چسبیده به نخلستان‌ها است. قلعه‌ای که در دل این روستا قرار دارد، احتمالا توسط ایرانیانی که در عصر ساسانیان می‌زیستند ساخته شده است.

تقریبا عاری از سکنه

دشت کویر تقریبا عاری از سکنه است و زیستگاه‌های انسانی تنها در حوالی تپه‌ها و اطراف آنها شکل گرفته‌اند.

کاروان

در گذشته، کاروان‌های شتر از دل کویر می‌گذشت و می‌شد آن را در سراسر جاده ابریشم دید. شترها مناسب‌ترین جانوران برای انجام این کار بودند، چون می‌توانند چندین روز بدون آب و غذا زندگی کنند. این قابلیت شترها بی‌نظیر است.

جماز؛ شتر تک‌کوهان

جمازها، یا همان شترهای تک‌کوهان، از سال‌ها پیش در دشت‌های کویری ایران می‌زیستند. امروز این شترها آزادانه می‌گردند و گاه تا حوالی مرز ایران با افغانستان پیش می‌روند. نشانه‌هایی که به گوش‌های این شترها وصل شده، تشخیص و تمییز آنها را ممکن می‌سازد.

تولید نمک

در بخش غربی دشت کویر، در نزدیکی دریاچه نمک، کانال‌های آبی وجود دارند که از آنها برای تولید نمک به روش سنتی استفاده می‌شود. این روش‌ها قدمتی طولانی دارند و از سال‌ها پیش برای تولید نمک مورد استفاده بوده‌اند.

کریستال نمک

کانال‌های آب جاری در دل کویر که کریستال نمک در آنها جریان دارد، بی‌شباهت به آبشاری که با برف پوشانده شده نیستند. اما مراقب باشید! این فقط یک خطای دید است و همین آب جاری می‌تواند به سادگی پوست‌تان را بسوزاند.

هنر در دل کویر

کویر شکل‌ها و صورت‌های مختلفی دارد و گاه توده‌های شن و غبار کویری در آن تصاویری چشم‌نواز و هنرمندانه پدید می‌آورند. اگر به دقت به آنها نگاه کنید، می‌توانید اشکال گوناگون آن را تشخیص دهید و جزئیات بیشتری در آن ببینید.

ریگ روان

بخش‌هایی از دشت کویر با شن پوشانده شده است. معادن نمک که معمولا عاری از سکنه‌اند، با ریگ روان پوشیده شده‌اند. ریگ‌های روان هم شکل‌های گوناگونی دارند و با وزش باد تغییر شکل می‌دهند.

زمین‌های بایر

دشت کویر به شدت گرم است و یکی از قطب‌های حرارتی زمین محسوب می‌شود. طوفان شن و فرسایش خاک آن، زراعت در آنجا را غیرممکن کرده و زمین‌ها بایر و کشت‌ناپذیرند. بخش‌عمده دشت کویر به طور کلی عاری از سکنه است.

مردم و زندگی در کویر

انسان‌ها تنها در بخش‌های کوچکی از مرکز دشت کویر توانسته‌اند مناطقی برای زندگی بیابند. قنات راز حیات در این مناطق است. آنها با این روش‌های سنتی آب مورد نیاز ساکنان را تامین می‌کنند.

کمبود مواد و منابع غذایی

یافتن غذا در کویر آسان نیست و حفاظت از ذخایر غذایی هم به خاطر حرارت بالا دشواری‌های بسیاری دارد.

خرما

خرماها از مهم‌ترین مواد غذایی ساکنان روستاهایی‌اند که در حاشیه کویر قرار دارند. درخت‌های خرما معمولا بین ۴ تا ۷ سال پس از کاشته شدن میوه می‌دهند.

چشم‌انداز ویرانی

نخلستان‌های سال‌خورده در بسیاری از مناطق کویر کاملا ویران شده‌اند. در روستای گرمه، منطقه وسیعی از نخسلتان‌ها سوزانده شدند و ساکنان منطقه می‌گویند دولت عمدا دست به چنین کاری زده تا آنها را وادار به ترک آنجا کند.

راویان ماجرا

شترها می‌توانند داستان‌ها و ماجراهای بسیاری از زندگی در کویر روایت کنند؛ آنها سال‌هاست که شیوه زیست در این دشت‌های کویری را یافته‌اند.

تا جایی که چشم کار می‌کند

شن و ریگ روان در دشت کویر، با وزش باد فرم‌های متنوع و چشم‌نوازی به خود می‌گیرند.

تنها در کویر

گیاهان کویری برای زنده ماندن باید قدر قطره قطره آبی که به آنها می‌رسد را بدانند. گیاهان در کویر تنها هستند.

منبع:دویچه وله

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *