رونق گذرهای فرهنگی در سایه گردشگری

توجه به جریان سازی فرهنگی در کنار شاخصه‎های کالبدی در یک محور فرهنگی تاریخی، موجب ایجاد سرزندگی، نشاط و پویایی در فضاهای شهری و شهروندان و رونق گردشگری می‌شود، اما برگزاری این رویدادهای فرهنگی نیازمند برنامه ریزی و بسترسازی است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه گردشگری به عنوان یکی از مولفه‌های پایدار برای توسعه شهر شناخته می‌شود، در این راستا بسیاری از شهرها در نقاط مختلف جهان در تلاش هستند تا با معرفی آثار و بناها و برند سازی آنها گردشگری شهری را توسعه داده و به رونق اقتصاد شهرهای خود کمک کنند.

کشور ایران از نظر وجود آثار تاریخی، طبیعی، فرهنگی و انسانی جزو کشورهای غنی دنیا به شمار می‌رود، تعداد زیادی از این آثار تاریخی در شهرهایی وجود دارد که زمانی پایتخت تمدن‌های پیشین بوده است.

شهر اصفهان با وجود آثار تاریخی و بناهای منحصر به فرد، شهری شناخته شده در جهان است، اما لزوم فراهم آوردن بسترهای مناسب برای توسعه و رونق گردشگری اهمیت زیادی دارد، طرح ایجاد پیاده راه‌ها و محورهای فرهنگی در شهرهای ایران از جمله اصفهان با هدف ایجاد فضاهای آرامش بخش و تعامل گرا و توسعه گردشگری در دستور کار قرار گرفت.

ایجاد این محورهای فرهنگی در شهرهای پر ازدحام و آلوده امروز حیاتی است و می تواند به توسعه گردشگری شهری کمک کند در صورتی که بسترهای مناسب برای ایجاد و برندسازی این محورهای فرهنگی در نظر گرفته شود گردشگران داخلی و خارجی بسیاری از شهر بازدید می‌کنند.

امیرحسین شبانی، دکترای شهرسازی در این باره می‌گوید: بحث گذرها یا محورهای فرهنگی و تاریخی، دهه هفتاد شمسی در دستور کار وزارت مسکن و شهرسازی وقت قرار گرفت.

وی می‌افزاید: دیدگاه محورگرایی در سیاست‌های مداخله شهری به خصوص در بافت‌های شهرهایی که از نظر تاریخی واجد ارزش هستند اهمیت زیادی دارد.

وی با بیان اینکه توجه به قابلیت‌های بستر فضای شهری از جنبه‌های مختلف در دیدگاه محور گرایی اهمیت زیادی دارد، تصریح می‌کند: توجه به ظرفیت‌های کالبدی و غیر کالبدی به عنوان نیروهای محرک در بستر جغرافیایی یک محور فرهنگی و تاریخی یا یک محور فرهنگی اهمیت زیادی دارد.

این دکترای شهرسازی با اشاره به ظرفیت‌های کالبدی یک محور فرهنگی و تاریخی، خاطرنشان می‌کند: وجود عناصر و مجموعه‌های فرهنگی و تاریخی واجد ارزش از اولین شاخصه‌هایی است که باید در ایجاد یک گذر فرهنگی و تاریخی مدنظر قرار بگیرد.

شبانی می‌افزاید: فضاهای فراموش شده یا بناهایی که در گذشته وجود داشته است، اما امروزه به هر دلیلی بخشی از آن یا همه آن از بین رفته نیز می‌تواند در ساخت یک محور فرهنگی مورد استفاده قرار بگیرد.

وی ادامه می‌دهد: به طور مثال حمام خسرو آقا در شهر اصفهان دیگر از نظر کالبدی وجود ندارد، اما اسناد و مدارک این حمام موجود است بنابراین همچنان می‌تواند به عنوان الگویی در طراحی یک محور فرهنگی در نظر گرفته شود.

این دکترای شهرسازی تاکید می‌کند: عناصری که دیگر از نظر کالبدی وجود ندارند اما هنوز به صورت ذهنی در حافظه شهر و شهروندان زنده است از جمله شاخصه‌های کالبدی است که می‌تواند در طراحی یک محور فرهنگی مورد استفاده قرار بگیرد.

وجود سرمایه‌های فرهنگی و عناصر کالبدی در یک محور فرهنگی ضرورت دارد

شبانی عنوان می‌کند: علاوه بر عناصر و اجزای غیر کالبدی وجود سرمایه‌های فرهنگی نیز در یک محور فرهنگی ضرورت دارد این سرمایه فرهنگی می تواند شامل هنرها و هنرمندانی باشد که در بستر جغرافیایی این محور حضور دارند.

وی تاکید می‌کند: زمینه سازی برای تبلور سرمایه‌های فرهنگی در محور فرهنگی و تاریخی اهمت زیادی دارد، شهر اصفهان از نظر صنایع دستی و کارگاه‌های تولید صنایع دستی از شهرهای معروف ایران و جهان است.

این دکترای شهرسازی ادامه می‌دهد: هنرمندانی که بر روی صنایع دستی شهر اصفهان کار می‌کنند جزو سرمایه‌های فرهنگی شهر هستند، یک استادکار قدیمی که در حال کار بر روی صنایع دستی است می‌تواند بخشی از جریان سازی یک محور فرهنگی باشد.

شبانی می‌گوید: البته توجه صرف به ابعاد تاریخی محورهای فرهنگی چه از نظر کالبدی و چه از نظر فرهنگی درست نیست بلکه وجود عناصر فرهنگی منطبق با شرایط امروزی نیز در طراحی محورها و گذرهای فرهنگی ضرورت دارد.

وی تصریح می‌کند: امروزه وجود گالری‌های هنری، سالن‎های کوچک تئاتر، موزه های خصوصی و موزه آپارتمان‌ها در محورهای مرسوم شهرهای دنیا، به رونق گردشگری این شهرها کمک بسیاری کرده است، بومی سازی این عناصر و تطبیق آنها با شرایط فرهنگی و اجتماعی کشور نیز ما می‌تواند به برندسازی این محورها و توسعه گردشگری شهرها کمک کند.

وجود رویدادهای فرهنگی در یک محور فرهنگی تاریخی مثل جریان خون در رگ‌های بدن است

این دکترای شهرسازی خاطر نشان می‌کند: وجود رویدادهای فرهنگی موجب ایجاد سرزندگی، نشاط، پویایی و رونق در یک محور فرهنگی می‌شود، اما برگزاری این رویدادهای فرهنگی نیازمند برنامه ریزی و بسترسازی است.

شبانی می‌گوید: متاسفانه رویدادهای فرهنگی در این محورها به صورت مقطعی برگزار می‌شود در حالی که برنامه ریزی برای برگزاری این رویدادها باید در طول سال و با توجه به ویژگی‎ها و مناسبت‌های مختلف انجام شود.

وی ادامه می‌دهد: برگزاری این رویدادها در شهری مثل اصفهان که ظرفیت‌های غنی از نظر فرهنگی دارد نقش مهمی در رونق محورهای فرهنگی و استقبال شهروندان دارد.

این دکترای شهرسازی تاکید کرد: چنانچه گذر فرهنگی یا بسیاری از عناصر شهری صرفا از نظر کالبدی مورد توجه قرار بگیرد، اهداف مورد نظر در ایجاد آنها محقق نمی‌شود.

گذر فرهنگی تاثیر به سزایی در رونق گردشگری شهرها دارد

نسرین اریسیان، مدیر گروه هتلداری و گردشگری دانشگاه سیتی سنتر نقش گذرهای فرهنگی در رونق گردشگری داخلی را بسیار موثر می‌داند و می‌گوید: گردشگر برای دیدن پدیده‌ها و رویدادهای مختص کشور مقصد به آن سفر می‌کند، به علاوه همه گردشگران علاقه مند به بازدید از بناها نیستند بلکه بسیاری از آنان نیز علاقه مند به دیدن رویدادها فرهنگی شهر هستند.

وی می‌افزاید: تعداد قابل توجهی از گردشگران بین المللی گردشگران فرهنگی هستند، این گردشگران فرهنگی برای آشنایی با فرهنگ شهرهای کشور ایران به آن سفر می‌کنند.

وی خاطر نشان می‌کند: نوع پوشش، فعالیت‌های روزانه و هنری انجام شده، نوع خوراک، موسیقی، برنامه‌های هنری و رویدادها جزو فرهنگ مردم یک کشور است و گذرهای فرهنگی نقش موثری در شناساندن این فرهنگ به گردشگران سایر کشورها دارد.

این دکترای جغرافیای توریسم می‌گوید: گردشگر اروپایی برای شناخت فرهنگ سرزمین ایران و مردم آن به کشور می‌آید و اجرای برنامه‌هایی مثل کشیدن نقاشی، اجرای موسیقی و نمایش‌های خیابانی برای گردشگران بسیار جذاب است.

اریسیان تاکید می‌کند: رویدادها و هنرهای خیابانی عناصر فرهنگی هستند که گیرایی و کشش بسیار خوبی برای جذب گردشگر دارند، اما اختلاف سلیقه در مورد اینکه چه برنامه‌هایی اجرا شود و محدودیت‌هایی که بر اساس سلیقه اعمال می‌شود، از جمله مسائل پیش رو درگذرهای فرهنگی است.

وی پیشنهاد می‌کند از تجربه متخصصان همه رشته‌های هنری برای نوع رویدادها و اجراهای هنری استقاده شود زیرا رونق گردشگری نیار به تساهل دارد.

این دکترای جغرافیای توریسم تصریح می‌کند: تساهل بدین معنی است که سختگیری بیش از اندازه برای اجرای رویدادهای فرهنگی اعمال نشود زیرا سختگیری مانع از تاثیرگذاری و رونق گذر فرهنگی شهر می‌شود.

اریسیان ادامه می‌دهد: ظرفیت‌ها و شرایط لازم برای رونق گذرهای فرهنگی در شهر اصفهان وجود دارد و گذر فرهنگی چهارباغ به عنوان یک گذر فرهنگی تاریخی بسیار جذاب است اما تساهل و تعامل گرایی ضروری است و همه متخصصان و صاحب نظران باید طرحی را به عنوان طرح فرهنگی برای این پیاده راه‌ها مطرح کنند.

وی می‌افزاید: این طرح فرهنگی باید مجوز کاملی از سازمان‌های مربوطه دریافت کند و مشروعیت کامل برای اجرا داشته باشد، رعایت این مهم مانع از برخورد سلیقه‌ای می‌شود.

این دکترای جغرافیای توریسم خاطرنشان می‌کند: تهیه طرح گردشگری و دریافت مجوز لازم برای اجرای آن نیازمند حمایت همه کسانی که در بحث گردشگری و در مقیاس کلان صاحب نظر، صاحب امضا و صاحب کلام هستند.

آئین‌های ملی و مذهبی ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر دارد

اریسیان می‌گوید: انواع نمایش‌های خیابانی از جمله رویدادهای تاثیرگذار در گذرهای فرهنگی است، اما انتخاب موضوع مناسب برای این رویدادهای خیابانی از اهمیت زیادی برخوردار است، این موضوعات باید براساس فرهنگ ملی ایران باشد.

وی با اشاره به رویدادها و موضوعاتی که مردم کمتر دیده یا شنیده‌اند، می‌گوید: مردم با اجرای مراسم تعزیه آشنا هستند که البته این مراسم هر ساله در زمان خودش اجرای می‌شود و اجرای آن برای مردم جذاب است اما تهیه تقویمی به نام تقویم آئینی موجب شده تا تاریخ اجرای همه آیین‌ها در زمان‌های مختلف مشخص شود.

این جغرافیای توریسم ادامه می‌دهد: اجرای این رویدادها و مراسم باید همه مراحل تایید و تصویب را برای اجرا طی کند و به نحوی اجرا شود که با اجرای شئونات اسلامی در تضاد نباشد.

اریسیان عنوان می‌کند: تعدادی زیادی از گردشگران برای دیدن رویدادها به شهرها و کشورهای دیگر سفرمی‌کنند، رویدادهای مختلفی از جمله اجرای مراسم تعزیه درعاشورا و تاسوعا، جشن‌های مختلف ملی ازجمله نوروز، یلدا، چله تابستان و زمستان در کشور برگزار می‌شود.

وی تصریح می‌کند: گروه‌های موسیقی خیابانی که موسیقی محلی اجرا کنند نیز تاثیر به سزایی در رونق گردشگری گذرهای فرهنگی دارد زیرا موسیقی هنری جهانی است و توان جذب گردشگران بسیاری را دارد.

این جغرافیای توریسم می‌گوید: فضاهایی که اخیرا در پیاده‌راه چهارباغ برای نقاشی درکنار مجسمه شیخ بهایی فراهم شده است تاثیر به سزایی در جذب گردشگر دارد زیرا زمانی که نقاشان اصفهانی و سایر نقاشان آغاز به خلق تصاویر می‌کنند برای گردشگران بسیار جذاب است.

اریسیان ادامه می‌دهد: کشیدن این نقاشی‌ها شکل گیری هنر را در فرهنگ ایرانی نشان می‌دهد و قطعا برای گردشگرانی که فرهنگ متفاوتی دارند جذاب است، نقاشی، خط، موسیقی، غذاها، نمایش‌ها و رویدادهای خیابانی جلوه‌های متفاوت فرهنگ یک ملت است.

وی با بیان اینکه در این گذرها باید هر آن چیزی که به فرهنگ مربوط است وجود داشته باشد، تاکید می‌کند: تهیه خوراکی‌های محلی در مسیر گذرهای فرهنگی بسیار موثر است، غرفه‌هایی که خوراکی‌های سنتی شهر اصفهان و حتی شهرهای دیگر را فراهم می‌کند در رونق گردشگری گذرهای فرهنگی نقش موثری دارد.

این جغرافیای توریسم می‌گوید: آژانس‌های کارگزار مقصد در کشورهای مبدا گردشگر فرست باید زمان‌ های خاص برگزاری این رویدادها در شهر را به اطلاع گردشگر برساند، این اطلاع رسانی نقش به سزایی در جذب گردشگر دارد.

منبع:ایمنا