همت جمعی تنها راه نجات ارگ ۱۷۰۰ ساله‌ی خرانق زادگاه خورشید
بخشدار خرانق و سرپرست میراث فرهنگی اردکان خواستار همت جمعی برای واگذاری و تکمیل طرح مرمت قلعه تاریخی و پر رمز و راز خرانق که هرساله در فصل بارش‌ها نگرانی‌های را برای اهالی و میراث‌دوستان ایجاد می‌کند، شدند.
هرساله با آغاز فصل بارش علاوه بر خوشحالی مردم سرزمین خشک و کویری استان یزد به جهت نزول نعمت الهی، نگرانی‌هایی مبنی بر آب‌گرفتگی، ریزش و تخریب آثار تاریخی و خشت و گلی در نقاط مختلف استان دل علاقمندان و میراث‌دوستان را به لرزه درمی‌آورد.
یکی از این اماکن تاریخی که طی سال‌های اخیر به علت نبود اهتمام و توجه کافی جهت نگهداری و مرمت آن، وضعیتی نگران‌کننده داشته، قلعه تاریخی و پر رمز و راز خرانق در شهرستان اردکان است؛ ارگی تاریخی و ارزشمند که آثار باستانی زیادی را در دل خود جای داده و قدمتی بالغ بر ۱۷۰۰ سال دارد.
«جاوید عیدانی» بخشدار خرانق به پیگری‌های مکرر بخشداری در جهت ترمیم و مرمت این بنای ارزشمند اشاره و تصریح می‌کند: اقدامات لازم جهت نوسازی بهسازی و ترمیم بخش‌های اصلی قلعه و بناهای موجود در این ارگ تاریخی مستلزم واگذاری از سوی خرده‌مالکان در این مجموعه است.
وی خاطرنشان می‌کند: هرچند این بنا به ثبت ملی رسیده اما با توجه به شخصی بودن ملک و بناهای موجود در قلعه که به صورت خرده‌مالکی اداره و مورد استفاده قرار می‌گیرد، نمی‌توانیم جهت نگهداری و حتی مرمت آن اقدام لازم را انجام دهیم.
عیدانی با قدردانی از حمایت‌های صورت گرفته از سوی میراث فرهنگی اردکان، توجه بیشتر این اداره با توجه به اهمیت این مکان تاریخی در سطح جهانی و همچنین اختصاص بودجه جهت مرمت مسیرهای عمومی این مجموعه را خواستار می‌شود و خاطرنشان می‌کند: تاکنون پنج میلیارد ریال از سوی بنیاد مسکن به منظور مرمت و اصلاح معابر و مسیر گردشگری اطراف قلعه با انجام پیگیری‌های بخشداری طی بازه زمانی دو سال گذشته هزینه شده که با تکمیل آن، طرح نورپردازی این قلعه نیز آماده بهره برداری خواهد شد.
وی عنوان می‌کند: بارها از طریق پیگیری‌های بخشداری و حتی آمادگی بخش خصوصی، در راستای واگذاری املاک خصوصی داخل قلعه اقدامات لازم انجام شده اما هنوز موفق به دریافت رضایت اهالی و مالکان در این رابطه نشده‌ایم.
بخشدار خرانق ادامه می‌دهد: البته اقداماتی در راستای جذب سرمایه‌گذار نیز صورت گرفته که نیاز به همت اهالی روستا دارد چرا که نمی‌توان خودسرانه و بدون کسب رضایت، وارد ملک شخصی افراد شد و آن را مرمت کرد.
البته «محسن میرجانی» سرپرست میراث فرهنگی اردکان که صبح امروز از این قلعه تاریخی بازدید کرد، می‌گوید: در بازدیدی که امروز دوشنبه هفدهم آذرماه از این مجموعه انجام دادیم، خوشبختانه هنوز خسارتی به این بنای تاریخی وارد نشده اما با توجه به شرایط بحرانی آن تا ۱۰ روز آینده مقاومت یا تخریب بخشی از آن در اثر بارندگی‌های روز گذشته اتفاق خواهد افتاد.
وی با اشاره به اهمیت قلعه تاریخی خرانق و نیاز فوری توجه به این کهن اثر تاریخی، اظهار می‌کند: نباید صورت مسئله را پاک کرد و به این بسنده کرد که خرده‌مالکی بودن این مکان دست را برای نجات، بخشی آن بسته است بلکه باید توجه ویژه‌ی عمومی و خردجمعی به این بخش شود چرا که این مجموعه، یک میراث ملی است و باید مورد حمایت همه جانبه قرار گیرد.
این باستان‌شناس اردکانی یکی از دغدغه‌های اصلی میراث‌فرهنگی شهرستان را حراست و حفاظت از داشته‌های میراثی و تاریخی عنوان و اضافه می‌کند: حرکت خودجوش گروه «داما» که در راستای التیام بخشیدن به خرابی‌های این قلعه تاریخی بود، نشان داد که می‌توان با همتی مضاعف این ظرفیت بزرگ تاریخی ایران را زنده کرد و نجات داد چرا که واگذاری مسئولیت به دوش یکدیگر و خالی کردن شانه از به بهانه شخصی بودن قلعه، چیزی را درست نخواهد کرد لذا باید ابتدا با همین اهالی و مالکان روستا و سپس با نگاه ویژه سازمان‌های مربوطه برای احیای این بافت ارزشمند، آستین همت بالا زد.
وی در خصوص راهکار پیشنهادی و سریع در این زمینه، می‌گوید: فرمانداری، بخشداری، استانداری و صنایع فعال در این منطقه که گنج عظیمی نیز در دل دارد، با راه اندازی صندوق میراثی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود مانند انجمن‌های مردم نهاد منطقه، به خرده مالکان وام با بهره پایین جهت تعمیرات اضطراری پرداخت کنند.
میرجانی با اشاره به این که برای حمایت از بخش عظیمی از میراث تاریخ کشور در خرانق، در کنار فرهنگ‌سازی با خرد جمعی و عملگرایی این داستان پایان خوشی خواهد داشت، عنوان می‌کند: بهترین راهکار عملیاتی دیگر این است که آمایش سرزمینی در اولویت قرار گیرد و بخش خرانق که اکنون شهر جدید خرانق را نیز در بر گرفته، با برنامه‌ریزی به دنبال سند چشم‌انداز برای این مجموعه با محوریت ارگ و پل آبرو تاریخی این منطقه باشد و از مسئولیت اجتماعی صنایع و روستاهای فاقد دهیاری و ظرفیت‌های بنیاد مسکن و بخشدار فرهنگ دوست بخشداری خرانق استفاده شود.
البته با تمام این اوصاف، نارضایتی برخی از اهالی روستا در رابطه با هزینه‌کرد درآمدهای گردشگری و رسیدگی نشدن مناسب به این ارگ تاریخی نیز در جای خود باقی است چرا که گروهی از اهالی خرانق معتقدند که درآمد حاصل از فروش بلیط این مجموعه در سال‌های اخیر به صورت صحیح مورد استفاده قرار نگرفته و باید این موضوع نیز مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
با این حال «علی اصغر عسکری» رئیس انجمن تازه تاسیس «زادگان خورشید،» خرانق با اشاره به خرده‌مالکی‌های موجود و شخصی بودن بخش اعظمی از ساختمان‌های تاریخی ارگ خرانق، می‌گوید: تمام پلاک‌های ثبتی موجود در قلعه تاریخی خرانق مربوط به ۱۵۳ نفر است که اگر آنها راضی به واگذاری و فروش به سرمایه‌گذار شوند، سریع‌ترین اقدامات را می‌توان برای اصلاح و مرمت قلعه انجام داد.
این فعال میراثی تاکید می‌کند: قبلاً بودجه سالانه از سوی میراث فرهنگی به این کهنه قلعه بازمانده از عهد ساسانیان اختصاص داده می‌شد و اقداماتی هر چند اندک جهت نجات‌بخشی قلعه صورت می‌گرفت اما سه سالی است که بودجه‌ای از سوی اداره کل میراث فرهنگی و آن اختصاص داده نشده است و این راه را برای مرمت های دوره‌ای بسته است.
وی اضافه می‌کند: طی ۱۰ ماهه در سال گذشته بیش از ۸۵۰۰ توریست خارجی و نزدیک به ۱۲۰۰ گردشگر داخلی با خرید بلیط و بازدید از این قلعه بیش از ۱۲۰ میلیون تومان برای قلعه عایدی داشته‌اند اما این عواید به تصمیم شورای روستا، خرج خود قلعه نشد!
به گفته وی، با رایزنی‌هایی که با شورا انجام شد، آنها اظهار داشتند که با توجه به قوانین موجود شورا، بودجه‌ای که از منبع فروش بلیط بدست آمده قابلیت خرج در قلعه را ندارد و در بخش‌های دیگری باید خرج شود.
رئیس این انجمن حامی میراث تصریح می‌کند: با این وجود با دلسوزی اهالی خرانق و حامیان میراث قرار شد با ایجاد انجمن «زادگان خورشید» که با حمایت‌های بخشدار محترم نیز به نتیجه رسید، با برنامه‌ریزی بهتر از درآمدهای فروش بلیط و خرج آن برای خود قلعه، اقدامات راهگشای را انجام دهیم.
عسکری در پایان نیز تاکید می‌کند: در حال حاضر مرمت پشت بام‌ها با پوشش کاهگل و ترمیم ناودان‌ها، سریع‌ترین اقدام اثربخش برای جلوگیری از نابودی این کهن دژ در حال تخریب است.
منبع:ایسنا
مرتبط:
سفرنامه ی قلات، چله گاه اردکان و تنگه تیزاب
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.