ارگ راین برافراشته بر دامنه كوه هزار

” ارگ راین ” يكي از اين مناطق است كه در ۱۰۰ كيلومتري جنوب شهر كرمان و بر دامنه كوه هزار قرار گرفته است.
بر پايه نوشته هاي تاريخي راين با قدمتي كهن كه به ساسانيان مي رسد در مسيري مناسب براي تجارت قرار داشته است و يكي از مراكز داد و ستد كالا و بافت پارچه هاي ارزشمند بوده است. البته راين از گذشته به عنوان يكي از مراكز ساخت شمشير و چاقو و سپس تفنگ هم بوده است كه هنوز چاقو سازي كم و بيش در اين شهر رواج دارد. وجود آبشاري زيبا در نزديكي شهر ، كوه زيباي هزار به ارتفاع ۴۵۰۱ متر ، باغ هاي فراوان ميوه ، معادن مرمر سبز ، صورتي، سولفات سدیم و چشمه هاي آب معدني غير خوراكي ، توانسته اين منطقه را به عنوان يك منطقه جذاب گردشگري معرفي كند.

تاریخچه

قلعه راین یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی کهن راین است و بر موجودیت راین قبل از اسلام مهر تأیید می‌نهد. گفته می‌شود قدمت آن به دوره ساسانیان بر می‌گردد.  در تاریخ کرمان، از قلعه راین در قرن اول ه. ق. نام برده شده‌است. قلعه‌هایی با قدمت و سابقه بیشتر در این محل وجود داشته که بر اثر حوادث طبیعی از بین رفته‌اند.
بر پايه كتابهاي تاريخي ، در زمان يزدگرد سوم پادشاه ساساني ( سال ۳۱ هجري ) كه اعراب به فرماندهي مجاشع ابن مسعود سلمي ، شهر كرمان و بساري از مناطق اين ايالت را به تصرف خود در آوردند و نتواستند به ارگ راين كه دژي مستحكم بود راه پيدا كنند.
ارگ راین یک از دژهای فرمانروایی میرزا حسین خان(راینی)بوده که در زمان نادر شاه افشار و پسر او محمد علی خان در زمان زندیه بوده‌است. این ارگ پس از سرنگونی زندیه به دست آغا محمد خان قاجار جای زندگی نوادگان میرزا حسین خان نامی به میرحسینی بوده که هنوز گروهی از انان در این شهر و بیشترشان در شهر کرمان باشنده هستند.فرمانروایی پدر و پسر در این ولایت نشان از رخنه و محبوبیت آنان در این سرزمین دارد.تا انجا که این ارگ در بسیاری از منابع با نام ارگ میرزا حسین خان نامیده شده‌است.

مشخصات معماری قلعه

نقشه قلعه تقریباً مربع شکل و با چندین برج در اطراف مزین شده‌است. شکل بنا مربع و دارای راهروهایی است که به چهار ساختمان باشکوه که به نظر می رسد قسمت حاکم نشین قلعه بوده است، ختم می شود. دور تا دور قلعه را حصاری در برگرفته که ارتفاع آن بیش از ده متر است. تنها ورودی قلعه از جبهه شرقی است که با سر در بزرگ و باشکوه به محوطه داخلی راه دارد.
عناصر قلعه عبارت‌اند از بازار، حاکم نشین، خانه‌های اعیانی، چهار انبار، آتشکده و محله‌های عامه نشین. این قلعه بخش عامه نشین و اعیان نشین دارد و فضاهای معماری مورد نیاز مردم مانند مکتب خانه و ساختمان قرنطینه در آن دیده می‌شود. مصالح کلی آن خشت خام است.
یکی از قسمت های دینی این ارگ قسمت نگهبانی است که نزدیک در ورودی قرار گرفته و از بالا با یک سوراخ مربع شکل به پایین دید دارد و در زمان قدیم نگهبانان ورود و خروج افراد را از اینجا چک می‌کردند و همچنین در زمان وقوع جنگ از این قسمت بر سر دشمن آب جوشان یا آتش ریخته می‌شد.

قسمت های مختلف این ارگ با پله های جالب و بعضا مدور از هم جدا می‌شود بخش هایی از این قلعه قدیمی‌در اثر گذشت زمان فرو ریخته است اما طی چند سال گذشته به ویژه بعد از وقوع زلزله بم و فرو ریختن ارگ شکوهمند بم این قلعه و ارگ راین بود که مورد توجه میراث فرهنگی قرار گرفت و مرمت ها و بازسازی ها آغاز شد.
در ورودی این ارگ هنوز جایگاه آهنگران و افرادی که به شغل چاقو سازی و ساخت ابزار فلزی مشغول اند فعال است و کما بیش به همان سبک و سیاق قدیم به ساخت این ابزار مشغول هستند و هنوز هم چاقو های شاخی راین از این مکان که قلب تاریخی راین و کرمان زمین است به دیگر نقاط راه می‌یابند چاقوهایی که از همان زمان قدیم با شاخ بز و دیگر حیوانات اهلی ساخته می‌شد وعطر حضور گذشتگان و پدران سخت کوش این مردمان هنوز در راهروهای این حجره ها به مشام می‌رسد.

کوچه های تو در تو و بازار ارگ از دیگر قسمت های دیدنی ارگ هستند که به اتاقها و حجره هایی ختم می‌شوند که گذشت زمان بر آنها تاثیرات نسبتا محسوسی گذاشته است که کمرنگ شدن نقوش برخی از دیواره ها از جمله این تاثیرات گذشت زمان است.
در قسمت ارگ حکومتی خانه اعیان و خوش نشینان واقع شده است که از نحوه ساخت و معماری و مصالح به کار رفته بین این قسمت با قسمت عامه نشین تفاوت محسوسی وجود دارد.

مرتبط:

برترین جاذبه‌های گردشگری کرمان را بشناسیم

باغ شاهزاده ماهان _نگینی سبز در میان کویر

مورچه خورت و آق قلعه _دو قلعه تاریخی