اینجا دلت می‌خواهد در این زیبایی وصف‌نشدنی پا به پای کودکان روستا کودک شوی، بدون هیچ خجالتی کفش‌هایت را از پا به درکرده و در کوچه باغ‌های روستا تا دلت می‌خواهد بدوی. بر شاخه درختان چنار بیاویزی و تاب بخوری و سرخوش از عطر بوی نان و گرده تازه از تنور درآمده زن همسایه هوای زندگی جاری در این بهشت را با تمام وجودت نفس بکشی.

به مهمانی درخت کهنسال ۴۰۰ ساله گردوی روستا بروی و شعرهای کودکیت را برایش دوره کنی و با زمزمه شعرهایت، قصه این تک درخت پرقدمت را از رهگذرانی که به زیر چتر سایه سخاوتش رفتند و آمدند، بشنوی.

کاشانه های کاهگلی و سنگی با گل پیچک‌های پیچیده به حفاظ پنجره‌های چوبی را تا جایی که دلت می خواهد تماشا کنی و در دل تابستان بر بام خانه خشتی روستا سبد سبد ستاره بچینی و به گیسوان شب تا صبحگاهان سنجاق کنی.

اینجا در این نقطه از زمین حال دلت عجیب کوک می شود، اصلاً کودکی می شوی پرشیطنت و پرتب و تاب از هیاهو که همبازی شدن با شاپرک ها در میان دشت و دمن، یک دل سیر چرت زدن بر زیر درخت سیب، آهنگ نی لبک چوپان گله، نوازش عطر نسیم صبحگاهان، عطر پونه و سیب سرخ باغ روستا را با هیچ چیز دنیا عوض نمی کند.

روستای گردشگری ترخین آباد واقع در سه کیلومتری شهر اسدآباد از توابع بخش مرکزی این شهرستان بوده که در همسایگی روستای ملحمدره معروف به ماسوله غرب کشور واقع شده است. براساس شواهد موجود در زیر بسیاری از منازل این روستا زاغه های دستکند بسیاری می توان مشاهده کرد که وجود این زاغه های دستکند حاکی از قدمت این روستاست.

 

این روستای شگفت آور از ادغام معماری بشر با طبیعت بوده که قطعاً معرفی این جاذبه ها ضمن رونق صنعت سبز گردشگری شهرستان اسدآباد از جذابیت خاصی برای بازدید مسافران و گردشگران برخودار خواهد بود، ضمن اینکه امیدواریم علاقمندان با همکاری میراث فرهنگی و سایر نهادها در جهت شناسایی بیشتر این آثار ارزشمند از گذشته، کمر همت بسته و پیش از نابودی توسط افراد ناآگاه اقدام کنند، شاید با شناسایی کامل به شهری زیرزمینی در این روستا ختم شود.

محقق و پژوهشگر فرهنگی و تاریخی شهرستان اسدآباد نویسنده کتاب «سیری در تاریخ، فرهنگ و هنر اسدآباد»، با اشاره به زاغه های دستکند اظهارکرد: واژه زاغه در فرهنگ عمومی، به راهرو یا دالان های کنده شده در عمق زمین گفته می شود که به دست انسان و با ابزارهای ابتدایی صورت گرفته است.

مهدی غنی‌پارسا با بیان اینکه هدف از ایجاد زاغه پس از سکونتگاه خود انسان و مکانی آیینی، محلی اَمن برای نگهداری از حیوانات اهلی، آن هم با هزینه ای بسیار کم بوده است، افزود: زاغه ها را می توان «غار»های دست ساز انسانی هم نامید و شاید بتوان گفت انسان غارنشین وقتی جمعیتش رو به فزونی گذاشت، با الهام از طبیعت(غارها) و مانند دیگر حیوانات، اقدام به کندن زمین کرد تا سکونتگاهی جدید برای خود داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: به هر تقدیر براساس شواهد باقیمانده در سراسر دنیا و به ویژه در کشور ما، آثاری از گذشته مانند روستای میمند در نزدیکی شهر بابک کرمان(با قدمت شش تا ۱۲ هزار سال) و روستای کندوان در نزدیکی شهر اسکو آذربایجان شرقی (با قدمت حدود ۷۰۰۰ سال) باقیمانده که گویای این واقعیت است.

 

این محقق و پژوهشگر فرهنگی و تاریخی یادآور شد: پس از دوره غارنشینی(طبیعی و دستکند) و ایجاد سکونتگاه هایی به شکل هندسی و به نوعی معماری، زاغه ها به مکانی امن برای نگهداری حیوانات اهلی و در زیر سکونتگاه انسانی تبدیل شد.

وی ادامه داد: روستای ترخین آباد در فاصله سه کیلومتری شمال شهر اسدآباد(استان همدان) در کناره دره ای سرسبز و پایه کوهی که به آلمابلاغ ختم می شود، واقع شده که شغل مردمان این روستا از گذشته های دور، دامداری، باغداری و زراعت و همچنین آسیابانی بوده است.

غنی‌پارسا اضافه کرد: وجود چشمه های متعدد، آب کافی، کوهستان پربرکت آلمابلاغ و … همچنین قرارگیری در مسیر جاده ابریشم، از گذشته های دور، این مکان را مناسب سکونت کرده و براساس شواهد موجود از جمله زاغه های دستکند در زیر منازل روستا، می توان به گذشته های دور اجدادی سفر کرد.

وی گفت: در زیر بیشتر خانه ها این نوع زاغه ها وجود دارد، هر چند به مرور زمان و به دلایل متعدد، درب ورودی بسیاری از آنها مسدود شده اما خوشبختانه مواردی است که می توان شیوه زندگی بشر در گذشته را رفت و دید و لمس کرد.

غنی‌پارسا مطرح کرد: زاغه های ترخین آباد در دو شرایط زمین شناسی یکی در میانه سنگ های نسبتاً نرم و ورقه ورقه(شیست) و دیگری در میان خاک های رُس سفید رنگ فشرده کنده شده اند به نحوی که زاغه های سنگی از ساختاری نامنظم و به عکس، زاغه های خاکی کاملاً منظم کنده شده است.

 

وی با اشاره به یکی از این زاغه های روستا که در میان خاک رُس سفید کنده شده، اظهار کرد: زاغه افشار(تقی خان افشار از مالکان ترخین آباد که تا حدود نیم قرن پیش از این زاغه برای نگهداری احشام خود استفاده می کرده است) در نزدیکی مرکز روستا به نام «خرمن جا» قرار دارد.

این پژوهشگر تصریح کرد: از حیاط منزلی که این زاغه در زیر آن قرار دارد و سپس دهلیزی با عرض کمتر از یک متر و ارتفاع حدود دو متر وارد آن می شویم، کنارهای ورودی با دیوارهای سنگی و سقف چوبی پوشانده شده و پس از چند متر وارد دهلیز اصلی دستکند می شود، در طرفین این راهرو، درب هایی با ارتفاع کم دیده می شود که هر یک به فضایی(اتاقک) جدید منتهی شده، این اتاقک ها مدور و سقف آنها کروی بوده و درست همانند گنبدهای ایرانی است.

وی با بیان اینکه سقف استوانه ای بعضی از اتاقک ها با دریچه ای که نقش هدایت نور و همچنین جریان هوا را دارند به حیاط همسایه بالادست و یا کوچه باز است، گفت: دور تا دور اتاقک ها با ارتفاعی حدود نیم متر بالاتر از کف، آخوربندی شده و از آنجایی که خاک رس سفید بسیار فشرده است، احتمالاً بخشی از آخوربندی برای پر کردن آب برای احشام هم مورد استفاده قرار می گرفته است.

غنی پارسا با بیان اینکه نکته حائز اهمیت در این زاغه به جزء درب های کوچک چوبی که با چند قطعه چوب به هم متصل شده اند، از هیچ نوع مصالح دیگر استفاده نشده است، اضافه کرد: آخرین فضای زاغه که در انتهای دهلیز واقع شده، بزرگ تر از سایر بخش هاست و از سمت راست با دربی به زاغه های همسایه کناری مرتبط بوده که اکنون مسدود شده است.

این پژوهشگر بومی شهرستان اسدآباد خاطرنشان کرد: در مورد قدمت این زاغه ها در ترخین آباد اطلاعاتی در دست نیست اما اگر بخواهیم با سه مورد ثبت شده در استان همدان مقایسه کنیم به حداقل ۷۰۰ سال پیش (زاغه صالح آباد) و ارزانفود و سامن(۲۰۰۰ سال) پیش می رسد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اسدآباد هم با اشاره به زاغه های دستکند روستای ترخین آباد مطرح کرد: این زاغه های دستکند کاربرد اقامتی، آیینی، پناهگاه و سکونتگاهی و محل نگهداری احشام بوده اند و قطعاً برای شناخته شدن این آثار ارزشمند باید پیگیری کرد.

 

کامران اکبری شایگان در ادامه با اشاره به وجود درخت کهنسال گردوی ۴۰۰ ساله در روستای گردشگری ترخین آباد گفت: درخت کهنسال ۴۰۰ ساله روستای ترخین آباد شهرستان همچنان سرزنده و با طراوت روال طبیعی خود را طی کرده و مردم نیز مراقب این درخت کهنسال واجد ارزش هستند.

وی با اشاره به اینکه درختان کهنسال جایگاه بالایی در میراث فرهنگی کشور دارند، افزود: درخت ۴۰۰ ساله گردوی روستای ترخین آباد یکی از آثار طبیعی بوده که در سوم مردادماه سال ۸۸ ثبت فهرست آثار ملی طبیعی کشور شده و با توجه به قدمت و کهنسالی و واجد ارزش بودن درخت، اهالی روستا مراقب این اثر طبیعی هستند و ثبت فهرست آثار ملی طبیعی شدن درخت در مراقبت هر چه بیشتر مردم از آن نقش مؤثری داشته است.

این مقام مسئول با بیان اینکه کارشناسان منابع طبیعی، جهادکشاورزی و میراث فرهنگی نیز از درخت گردوی ۴۰۰ ساله بازدیدهای لازم را انجام می دهند، یادآور شد: در طول سال با توجه به قرار گرفتن روستای ترخین آباد در همسایگی روستای هدف گردشگری ملحمدره هر ساله این درخت کهنسال دارای بازدیدکنندگان بسیاری از گردشگران و مسافران است.

وی با بیان اینکه این درخت ۴۰۰  ساله با قطر تنه هشت متر و طول بیش از ۲۰ متر هنوز هم دارای بار و ثمره است، از فعالیت یک واحد خانه بوم گردی در روستای ترخین آباد خبر داد و اضافه کرد: شهرستان اسدآباد دارای ۱۵۸ آثار تاریخی و باستانی بوده که ۵۸ اثر آن ثبت آثار ملی کشور شده اند.

در پایان امیدواریم با عزم راسخ مسئولان و دستگاه های ذیربط با پیگیری برای معرفی این اثر ارزشمند به عنوان شهری زیرزمینی مانع غبار نابودی بر آن شده و با برطرف شدن کرونا شکوفایی اقتصاد جامعه محلی را با معرفی این ظرفیت رقم زنند.

منبع:ایسنا

مرتبط:

دشت مرگور _نویافته‌ای از معماری صخره‌ای در ارومیه

دستکند زیرزمینی سامن؛ گمشده در پیچ و خم اعتبار

کشف دستکندهای زیرزمینی ارزشمند تاریخی در کاشان

به نقل از روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران، حجت الله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو با بیان اینکه نخستین نمایشگاه و همایش بین‌المللی راه ابریشم با عنوان «رقص قلم» اول تا چهارم بهمن برگزار می‌شود، اظهار کرد: ایران مهد هنرهای والاست. به‌ویژه هنرهای که نسبتی با کتاب دارند. سال گذشته با همت مردم و مدیران شهر همدان، کمیسیون ملی ایران میزبان ششمین نشست بین‌المللی راه ابریشم بود. در این نشست اندیشه میراث معنوی راه ابریشم از سوی ایران مطرح و بسیار مورد استقبال قرار گرفت.

او ادامه داد: نمایشگاه خوشنویسی که در حاشیه این نشست برگزار شد توجه کشورهای عضو را به این هنر والا معطوف کرد و یکی از مشترکات کشورهای عضو ابریشم، بهره‌مندی از هنر خوشنویسی است.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران با بیان اینکه این گردهمایی بر محور یک هنر ایده‌ای است که از سوی کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران در سال گذشته مطرح شد، عنوان کرد: چه هنری ارجمندتر از هنر خوشنویسی که شناسنامه ما ایرانیان و مورد علاقه و احترام مردم جهان است. از سوی دیگر، ایران مهد هنر خوشنویسی است حقیقتی است آشکار و انکارناپذیر.

ایوبی با بیان اینکه مشهد مقدس میزبان نخستین نمایشگاه و همایش بین‌المللی راه ابریشم است، تصریح کرد: فراخوان کمیسیون ملی یونسکو مدت‌ها پیش به کشورهای مختلف فرستاده شد. آثار دریافتی بسیار پرشمار و گوناگون هستند. در این جشنواره، هنرمندان کشورهای گوناگون از تمدن‌ها و فرهنگ‌های گوناگون گردهم می‌آیند. صدها اثر به نمایش درخواهد آمد و علاوه بر نگارخانه مجازی کمیسیون ملی یونسکو، دیوارهای شهر مشهد، چند بنای باشکوه تهران، و بناهای تاریخی چندین شهر کشورمان نمایشگر این آثار به صورت جشن نور (ویدئومپینگ) خواهند بود.

او یادآور شد: در بخش علمی اساتید متعددی از نقاط مختلف جهان برای ارائه مقالات علمی در محورهای تعیین شده برای سخن گفتن از ارزش‌های والای هنر خوشنویسی در سرزمین خود، نام نویسی کرده‌اند. همچنین همراهی انجمن خوشنویسان ایران و انجمن خوشنویسان شهر مشهد، تلاش بسیار رایزنان فرهنگی و به‌ویژه همت شهرداری مشهد که میزبان اصلی این برنامه است، قابل ستایش و تقدیر است. برای برگزاری جشن نور نیز نهادهای گوناگون مانند موزه دفاع مقدس، کاخ موزه گلستان و شهرداری تهران اعلام آمادگی کرده‌اند.

ایوبی در پایان تاکید کرد: از سازمان زیباسازی شهر تهران هم خواسته‌ایم که با نمایش گزیده این آثار بر روی بیلبوردهای شهر تهران و نمایشگرهای این شهر، جایگاه هنر خوشنویسی در ایران را به نمایش بگذارند. از آقای دکتر حناچی، شهردار محترم شهر تهران نیز به دلیل توجهی که به فرهنگ دارند انتظار حمایت همه جانبه دارم.

منبع:ایسنا

سخنگوی ناجا روز گذشته (۶ دی‌ماه) گفته سفر با خودرو شخصی به طور میانگین ۳۰ درصد در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته کاهش داشته است. طبق گزارش‌های نیروی انتظامی، در جمعه برفی پنجم دی‌ماه، ۲۷ هزار و ۱۱۷ خودرو به مبدأ خود برگشت داده شده‌اند و از سفر آن‌ها جلوگیری شده است. همچنین ۴۵ هزار و ۳۲۵ پیامک برای رانندگانی که به مصوبات ستاد مبارزه با کرونا توجه نکرده‌اند، فرستاده شده و ۵۳ هزار و ۳۹ راننده هم تذکر شفاهی گرفته‌اند. در همان یک روز، ۱۴ هزار و ۷۲ خودرو در مناطق نارنجی جریمه شده‌اند.

بر اساس آخرین تحلیل‌های ستاد ملی مقابله با کرونا، در حال حاضر ۱۰۸ شهرستان در وضعیت نارنجی و ۳۴۰ شهرستان در وضعیت زرد قرار دارند و تعداد شهرهای قرمز به صفر رسیده است. با این حال، طرح محدودیت تردد بین مراکز استان‌ها و جریمه خودروها با ورود به زمستان تمدید شده است، یعنی همچنان سفر با خودرو شخصی محدود بوده و مشمول جریمه می‌شود. مبلغ جریمه طبق آخرین اعلام قرارگاه عملیاتی مدیریت کرونا، در شهرهای نارنجی و زرد تا ۵۰۰هزار تومان تعیین شده است.

رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور ناجا نیز با این تغییرات، درباره آخرین وضعیت محدودیت‌های اعمال‌شده برای ترددهای بین شهری گفته است: در شهرهای گروه زرد ورود خودروها با پلاک غیربومی و خروج خودروها با پلاک غیربومی با یک استثنا بدون مانع است. استثنای تردد در شهرهای زرد مربوط به خودروهایی است که پلاک بومی شهرهای گروه نارنجی را دارند. این پلاک‌ها (گروه نارنجی) مجاز به تردد در هیچ‌یک از شهرهای کشور نیستند. به عنوان مثال اگر خودرویی دارای پلاک متعلق به شهری با وضعیت نارنجی باشد نه اجازه خروج از آن شهر را دارد و نه اجازه ورود به شهر دیگر و بدیهی است که در صورت مشاهده چنین خودروهایی، دوربین‌ها و ماموران نسبت به اعمال قانون اقدام خواهند کرد.

محدودیت برای سفرهای گروهی و با وسایل نقلیه عمومی نیز همانند گذشته است و طبق آخرین مصوبه کمیته عالی نظارت بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی ستاد مدیریت کرونا، وسایل نقلیه عمومی از جمله اتوبوس، قطار، هواپیما و اتوبوس‌های دریایی همچنان باید با ۶۰ درصد ظرفیت مسافر بپذیرند و از پذیرش مسافران مبتلا به ویروس کرونا خودداری کنند.

با نزدیک شدن تعطیلات ایام فاطمیه، این کمیته تبلیغ سفر را نیز ممنوع کرده است. اگرچه هیچ دستور مصوبی در رابطه با ممنوعیت اجرای تور توسط آژانس‌های مسافرتی وجود ندارد، اما تبلیغ سفر و تور با وجود این مصوبه، حتی برای تعطیلات نوروز، ممنوع شده است.

در مصوبه کمیته عالی نظارت بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی ستاد مدیریت کرونا آمده که «وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با همکاری سایر ارگان‌ها و سازمان‌های ذیربط مدیریت اطلاع‌رسانی و نظارت مناسب سفرها را به خصوص در ایام فاطمیه، عید نوروز و سایر مناسبت‌ها و تعطیلات پیش ‌رو به عهده گیرد و از تبلیغات و مشوق‌های افزایش سفر نظیر بلیت و تورهای تخفیف‌دار و امثال آن جلوگیری شود.»

از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خواسته شده اقدامات لازم برای اتصال به سامانه «ماسک» وزارت بهداشت برای ممانعت از ورود افراد مبتلا به بیماری کووید- ۱۹ به مناطق اقامتی و گردشگری را انجام دهد. به گفته آژانس‌های مسافرتی و مراکز اقامتی، این دسترسی تا کنون وجود نداشته و شناسایی افراد مبتلا به کرونا هنگام فروش بلیت و تور و همچنین پذیرش مسافر در هتل و سایر مراکز اقامتی تا به حال انجام نشده است.

این کمیته از وزارت راه و شهرسازی نیز خواسته نظارت لازم را بر ظرفیت مسافرگیری اتوبوس‌های بین شهری مطابق پروتکل‌های وزارت بهداشت داشته باشد و تدابیر لازم را برای ایجاد تهویه مناسب در اتوبوس‌ها اتخاذ کند.  مقرر شده وزارت راه و شهرسازی علاوه بر کنترل سلامت مسافران از نظر ابتلا به بیماری کووید- ۱۹ هنگام صدور بلیت، هنگام سوار شدن مسافران نیز سلامت آنان را به صورت الکترونیکی کنترل کند.

تذکر نسبت به اجرای نادرست مصوبه ستاد ملی کرونا درحالی به وزارت راه داده شده که اعتراض‌های مردمی نسبت به رعایت نشدن این پروتکل‌های بهداشتی در اتوبوس‌های بین جاده‌ای و هواپیماها بارها منعکس شده است.

منبع:ایسنا

مرتبط:

افزایش محدودیت‌های مسافرتی به‌خاطر نوع جدید کرونا

صنعت کرونازده گردشگری ایران با سفر ایمن نجات می‌یابد

کریسمس با محدودیت‌های کرونایی